MITOZA
Zachodzi w komórkach somatycznych i składa się z jednego cyklu podziałowego, prowadzącego do powstania dwóch komórek o niezmiennej liczbie chromosomów; prowadzi do namnażania komórek, ma znaczenie w procesach wzrostu i regeneracji organizmu, na skutek mitozy powstają dwie komórki potomne, składa się z faz: profazy, metafazy, anafazy i telofazy.
Profaza: formowanie się chromosomów; na początku każdy z chromosomów składa się z dwóch ściśle połączonych chromatyd podczas profazy zanika jąderko, pęka otoczka jądrowa co stanowi koniec tej fazy
Metafaza: uporządkowanie położenia chromosomów; w tej fazie do centometrów przyłączają się białkowe włókienka wrzeciona podziałkowego co powoduje przesunięcie chromosomów w strefę środkową komórki. Pod koniec metafazy rozpoczyna się skracanie włókienek wrzeciona podziałowego. Wskutek tego pojawiają się siły ciągnące chromatydy w przeciwne strony. Doprowadza to do pęknięcia centromerów i rozpadu każdego chromosomu na dwie chromatydy, odtąd zwane chromosomami potomnymi.
Anafaza - wędrówka grup chromosomów potomnych do przeciwległych biegunów komórki. Spowodowane jest to głównie kurczeniem się włókienek wrzeciona podziałowego. Rozchodzące się do przeciwległych biegunów komplety pojedynczych chromosomów przesuwają przed sobą organelle komórkowe. Zostają one rozdzielone na dwa prawie równe zespoły.
Telofaza – rozpoczyna się, gdy wędrujące grupy chromosomów potomnych osiągają największe oddalenie, dookoła dwóch grup chromosomów potomnych tworzone są otoczki jądrowe, natomiast chromosomy ulegają despiralizacji do chromatyny. Później pojawiają się jąderka. Powstają więc dwa jądra potomne o takiej samej liczbie chromosomów (i liczbie cząstek DNA) jak jądro macierzyste. W czasie ostatniej fazy mitozy dochodzi do cytokinezy powstają wiec dwie odrębne komórki.
Interfaza- najdłuższa faza cyklu komórkowego, może być przygotowaniem do następnego podziału bądź oznaczać specjalizację, podwojenie liczby cząsteczek DNA
MEJOZA
Składa się z dwóch podziałów prowadzących do powstania czterech komórek o zredukowanej do połowy liczbie chromosomów. Zachodzi w komórkach macierzystych gamet oraz zarodników. Podział redukcyjny, bo zmienia liczbę chromosomów w jądrach komórek potomnych w ten sposób że redukuje je o połowę, mejozę poprzedza interfaza. Składa się z pierwszego podziału mejotycznego zwanego redukcyjnym i drugiego, który dobywa się na zasadzie mitozy.
Profaza I – pojawiające się chromosomy dobierają się parami tworząc biwalenty, które mogą utworzyć tylko dwa podobne chromosomy zwane homologicznymi, połączenie to umożliwia mieszanie materiału genetycznego czyli chromatydy wymieniają między sobą odcinki.
Metafaza I – włókienka wrzeciona podziałowego przyłączają się centromerów i układają całe biwalenty w płaszczyźnie środkowej komórki. Stopniowy skurcz włókienek wrzeciona podziałowego prowadzi do rozerwania biwalentów.
Anafaza I – skracające się włókienka wrzeciona kariokinetycznego odciągają chromosomy homologiczne do przeciwległych biegunów komórki. Czyli z każdego biwalentu jeden chromosom przemieszcza się do jednego bieguna a drugi do drugiego. Anafaza kończy się w momencie, gdy grupy chromosomów osiągną maksymalne oddalenie.
Telofaza I – wokół grup chromosomów odtwarzana jest otoczka jądrowe. Chromosomy częściowo ulegają despiralizacji, zwykle następuje też cytokineza.
W wyniku pierwszego podziału mejotycznego powstają dwie jednojądrowe komórki. Każda z nich ma podwójne chromosomy po jednym z każdej pary chromosomów homologicznych.
Drugi podział przypomina mitozę, ale nie jest taki sam, bo nie poprzedza go replikacja DNA podział ten w każdym z jąder prowadzi do rozdziału chromosomów na chromatydy czyli do zmniejszenia liczby cząsteczek DNA o połowę. Ostatecznym skutkiem drugiego podziału mejotycznego jest zwiększenie liczby komórek potomnych do czterech haploidalnych. Komórki mają pojedyncze chromosomy niewymieszane czyli rodzicielskie oraz wymieszane.
Profaza II
Chromosomy ponownie ulegają kondensacji, zanika błona jądrowa i jąderko, formuje się wrzeciono podziałowe.
Metafaza II
Kończy się tworzenie wrzeciona podziałowego. Centromery chromosomów ustawiają się w płaszczyźnie równikowej komórki. Nici białkowe wrzeciona łączą się z centromerami.
Anafaza II
Wrzeciono podziałowe kurczy się, centromery pękają, czego skutkiem jest oddzielenie się chromatyd.
Telofaza II
Odtworzenie otoczki jądrowej wokoło skupisk chromosomów potomnych – wyodrębnienie się jąder potomnych, despiralizacja chromosomów do chromatyny.
Cytokineza
Następuje podział cytoplazmy.
W rezultacie mejozy I tworzą się 2 komórki haploidalne (1n) o podwojonej liczbie materiału genetycznego (2c), a kolejny podział sprawia, że w wyniku całej mejozy z jednej komórki diploidalnej powstają 4 komórki haploidalne.
