Panowanie Augusta II i Augusta III, wojna północna, Sem Niemy i jego reformy, Stanisław August Poniatowski, konfederacja barska, I, II, III rozbiór Polski, Sejm Wielki i jego reformy, Konstytucja 3-go Maja

1. Panowanie Augusta II i Augusta III
August II Mocny - (1670 - 1733) elektor saski, w 1697r. wybrany na króla Polski. Aby zasiąść na tronie polskim zmienił wyznanie.
Wprowadził do Polski własne wojsko . Dążył do zdobycia cesarskiej korony; zdobycia Inflant i Estonii. W tym celu wstąpił w 1699r. do Ligii Północnej (Dania, Rosja). Celem sojuszu było odzyskanie ziem zagarniętych przez Szwecję. Zmarł w 1733r.
August III - (1696 - 1763) jedyny syn Augusta II. Odziedziczył tron saski a w 1733r. zasiadł na tronie Polski. Rozwinął handel, doprowadził do wzrostu znaczenia Krakowa i Warszawy, we wsiach wprowadził oczynszowanie.

Polska w okresie wojny północnej (1700 - 1721)
Wojna przeciw Szwecji: sojusz Saksonii, Rosji i Danii. Polska oficjalnie nie brała w nim udziału, ale poprzez uczestnictwo Augusta II w wojnie, została do niej wciągnięta.
Szwecja wkroczyła do Polski i zdobyła Warszawę oraz Kraków, ogłosiła również detronizację króla. Po czym w 1704r. przeprowadzono elekcję nowego władcy, którym został Stanisław Leszczyński (wojewoda wielkopolski).
W 1709r. wojska rosyjskie pod Połtawą pokonały Szwecją i król saski mógł wrócić z powrotem na tron Polski.
Po wojnie liczba ludności w Polsce zmalała o 25%, co było spowodowane zarazą oraz głodem spowodowanym nieurodzajem.

Sejm Niemy
W 1715r. w Tarnogrodzie miała miejsce konfederacja zawiązana przeciw Augustowi II, który zwrócił się o mediacje do Piotra I, a ten zaś skierował swoje wojsko do Polski. Porozumienie uzgodnione między konfederatami a reprezentantami króla odczytano podczas Sejmu Niemego (nazwanego tak, gdyż żaden z obecnych na sali posłów nie został dopuszczony do głosu) 1 lutego 1717r.

Reformy Sejmu Niemego
- Saksonia i Polska pozostały połączone unią personalną,
- zabroniono władcy dłuższego przebywania poza krajem,
- uchwalono podatki na rzecz armii,
- wojska saskie z wyjątkiem gwardii królewskiej miały opuścić ziemie polskie.

2. Sytuacja w kraju po śmierci Augusta III
- Polska nie była państwem w pełni suwerennym,
- państwa sąsiednie ingerowały w sprawy wewnętrzne kraju,
- brak wojska (w tym czasie Prusy miały 200tys. armię, Rosja i Austria - 300tys.),
- zrywano sejmy i sejmiki.

Próby reform wewnętrznych
Po śmierci Augusta III (1763r.) kraj został bez władcy a przeprowadzeniem reform zajęła się Familia (rodzina Czartoryskich), z której inicjatywy w 1764r. na sejmie konwokacyjnym je przeprowadzono.
- wprowadzono nowy regulamin obrad,
- ograniczono prawa hetmanów,
- zniesiono cła prywatne, zastępując je cłem generalnym

Stanisław August Poniatowski - (1732 - 1798) ostatni król Polski. Uzyskał tron dzięki poparciu Familii i wojsk carycy Katarzyny II, z którą łączyły go bliskie stosunki.
Dążył do wzmocnienia władzy królewskiej.
W 1765r. założył Szkołę Rycerską (kształciła ona synów szlachty. Absolwentami tej szkoły był m. in. Tadeusz Kościuszko).
W 1773r. założył KEN - pierwszą w Europie państwową instytucję oświaty, której podlegały wszystkie szkoły, oprócz Szkoły Rycerskiej.

Sprawa dysydentów
Dysydenci są to różnowiercy, który zostali pozbawieni możliwości zasiadania w sejmie i dostępu do urzędów. Domagali się więc równouprawnienia. W 1767r. sejm przywrócił dysydentom prawa publiczne i swobodę kultu.

Prawa kardynalne
Na sejmie w 1767r. uchwalono także prawa kardynalne, które stanowiły podstawę ustroju Rzeczypospolitej. Zaliczano do nich: wolną elekcję, liberum veto, władzę szlachcica nad chłopem, zakaz więzienia szlachty bez wyroku sądowego.

Konfederacja barska (1768 - 1772)
W 1768r. w Barze na Podolu szlachta zawiązała konfederację skierowaną przeciwko królowi, Rosji i dysydentom. Był to ruch konserwatywny, stawiający za cel obronę złotej wolności, lecz zarazem patriotyczny. Przeciw konfederatom skierowano oddziały wojskowe. Niedługo potem konfederatów poparła Francja i Turcja, po czym ruch rozprzestrzenił się na cały kraj. Dowódcą wojsk konfederackich był Kazimierz Pułaski. W 1772r. padł ostatni punkt oporu konfederatów - Częstochowa, po czym przywódcy konfederacji udali się emigrację a część zesłano w głąb Rosji.

I rozbiór Polski
5 sierpnia 1772r. podpisano porozumienie rosyjsko-pruskie, do którego dołączyła się Austria. Ustalono granice rozbioru Polski. Za przyczynę podano: 'całkowity rozkład państwa' i panującą w Polsce anarchię. Na zagarniętych terenach zaborcy wprowadzili nowy podział administracyjny. Sejm zwołany w 1773r. pod presją króla wyraził zgodę na podział terytorium państwa. Powołano także nowy organ władzy wykonawczej - Radę Nieustającą.
Prusy: Warmia, województwa: pomorskie, malborskie, chełmińskie, tereny nad Notecią.
Austria: południowa część województwa krakowskiego i sandomierskiego oraz województwo ruskie.
Rosja: wschód od Dźwiny i Dniepru.

3. Sejm Wielki (1788 - 1792)
Zwany także Czteroletnim, zwołany jesienią 1788r. w Warszawie przez króla. Marszałkami sejmu byli: Stanisław Małachowski i Kazimierz Nestor Sapieha (w ten sposób zabezpieczono przed zerwaniem). Stronnictwa:
- hetmańskie - przeciwnicy reform, dążyli do obalenia króla przy pomocy Rosji.
Przedstawiciele: Franciszek Ksawery Branicki, Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki.
- dworskie - dążyli do przeprowadzenia reform w państwie w sojuszu z Rosją.
Przedstawiciele: król i jego zwolennicy.
- patriotyczne - dążyli do przeprowadzenia reform i uniezależnienia od Rosji w sojuszu z Prusami.
Przedstawiciele: Stanisław i Ignacy Potoccy, Adam Kazimierz Czartoryski, Stanisław Małachowski.

Reformy Sejmu Wielkiego:
- wojskowa - zwiększono ilość wojska do 65 tys.,
- skarbowa - nałożono podatki od dochodów szlachcie - 10%, duchowieństwu - 20%,
- prawo o miastach - 18 kwietnia 1791r.; poprzedzone tzw. 'Czarną procesją'. Pstanowienia: w sejmie ma zasiadać 24 ptzedstawicieli miast z głosem doradczym; powstaje samorząd miejski; mieszczanie mogą nabywać dobra ziemskie oraz piastować niższe urzędy; nietykalność osobista mieszczan.

Konstytucja 3-go Maja
Ustawa uchwalona 3 maja 1791r. na Sejmie Czteroletnim przez stronnictwo patriotyczne jako rezultat kompromisu ze stronnictwem królewskim, będąca wynikiem dążeń do naprawy stosunków wewnętrznych w Polsce po I rozbiorze.
Postanowienia:
- zniesiono liberum veto i wolną elekcję,
- Polska monarchią dziedziczną,
- władzę wykonawczą sprawował król i Straż Praw (prymas + 5 ministrów),
- władza ustawodawcza w rękach serjmu, który miał 2 izby a posłowie wybierani byli na 2 lata,
- władza sądownicza w rękach sędziów ziemskich, miejskich i Trybunału Konstytucyjnego,
- chłopi pod opieką prawa.

Konfederacja tagowicka (targowica)
Spisek magnacki zawiązany 27 kwietnia 1792r. w Petersburgu (formalnie w Targowicy), w celu obalenia reform Sejmu Wielkiego i Konstytucji 3 Maja.

II rozbiór Polski
Przyczyną była przegrana wojna polsko-rosyjska, toczona w obronie Konstytucji 3 Maja.
23 stycznia 1793r. Prusy i Rosja podpisały konwencję w sprawie II rozbioru, który został zatwierdzony przez zdominowany przez tagrowiczan sejm grodziński.
Prusy: Wielkopolska, Mazowsze, Gdańsk i Toruń.
Rosja: Białoruś, Ukraina i Podole,
Austria nie bierze udziału w rozbiorze, ponieważ wówczas walczy z Francją.

4. Przyczyny powstania kościuszkowskiego
Przyczyną wybuchu walk był II rozbiór Polski i groźba kolejnego podziału kraju. Na czele powstania stał Tadeusz Kościuszko.

Wybuch, przebieg i upadek powstania
24 marca 1794r. Kościuszko na rynku w krakowie uroczyście złożył przysięgę na wierność narodowi, czyli powstanie do całkowitego wyzwolenia kraju, po czym został mianowany Naczelnikiem. Razem ze swoją sześciotysięczną armią Naczelnik wyruszył do stolicy, gdzie nie dotarł. 4 kwietnia 1794r. pod Racławicami rozbił duży oddział rosyjski. 22-23 kwietnia powstańcy zajęli Wilno a kilka dni później prawie cały obszar państwa został objęty powstaniem.
10 maja 1794r., kiedy do walki włączyly się Prusy, Naczelnik w bitwie pod Szczekocinami poniósł klęskę.

III rozbiór Polski
Klęska skierowanego przeciw rozriorom powstania kościuszkowskiego spowodowała ostateczną likwidację państwa polskiego. 24 października 1795r. państwa rozbiorowe ustaliły granice pozostałych ziem polskich.
Prusy: Mazowsze z Warszawą, część Podlasia, ziemie litewskie po Niemen, tereny byłego księstwa siewierskiego.
Austria: część Małopolski między Pilicą a Bugiem, część Mazowasza i Podlasia.
Rosja: większość ziem litewskich, województwo wołyńskie oraz część ziemi chełmińskiej.