Metafizyczność
Wędrówki marzeń, wędrówki w świat zmysłów
Motyw wędrówki do krainy marzeń odnajdziemy w dość nietypowym jak na Baczyńskiego (znanym też w pięknej wersji śpiewanej przez Grzegorza Turnaua) utworze: Znów wędrujemy ciepłym krajem Malachitową łąką morze Ptaki powrotne umierają Wśród pomarańczy na rozdrożach Na fioletowoszarych łąkach Niebo rozpina płynność arkad (Krzysztof Kamil Baczyński, Piosenka ) Rzeczywistość w tym wierszu ma cechy egzotycznej baśni: „przed fontannami perłowymi noc winogrona gwiazd rozdaje”, „wieczorami w...
Źródła poezji
Kolejne ważne pytania poetów dotyczą źródeł poezji. Dla mistrzów antyku,takich jak Horacy, jest ona po prostu doskonałym rzemiosłem, romantycy wolą mówić o natchnieniu. Niekiedy poezja jest czymś bardzo osobistym, metafizycznym. Czesław Miłosz w wierszu Ars poetica? przyznaje, iż uprawianie poezji jest doświadczeniem niezwykłym, wychodzącym poza granice racjonalizmu. Jednocześnie zachowuje jednak dystans wobec koncepcji poezji traktowanej jak anielskie objawienie czy bezwzględna mądrość:...
Metafizyczne klimaty baroku i nie tylko
Epoką lubującą się w tematyce przemijania jest barok. Barokowa poezja metafizyczna chętnie odwołuje się do Księgi Hioba i Księgi Koheleta . Współczesny Kochanowskiemu Mikołaj Sęp-Szarzyński w swych sonetach daje wyraz kruchości i niepewności bytu człowieka na ziemi: Ehej, jak gwałtem obrotne obłoki I Tytan prędki lotne czasy pędzą! A chciwa może odciąć rozkosz nędzą Śmierć tuż za nami spore czyni kroki! (Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet I, O krótkości i niepewności na świecie żywota...
Ogród istnienia czy ogród śmierci?
Swoisty ogród wykreował ostatnio w swym tomiku wierszy Zachód słońca w Milanówku (nagrodzonym Nike) Jarosław Marek Rymkiewicz. Właściwie jest on przestrzenią przywoływaną we wszystkich wierszach. Ryszard Przybylski nazywa ten ogród ogrodem istnienia i pisze o nim: „Biada temu, kto pomyśli, że ten ogród rozpościera się w rzeczywistym Milanówku. Dokoła ogrodu nie znajdziemy bowiem ani ulic, ani willi, ani sąsiadów, ani przechodniów. Dokoła jest tylko skąpy podmiejski pejzaż. Jakieś laski,...
Metafizyczna refleksja pozytywisty
Nieoczekiwanie metafizyczną scenę z motywem przemijania odnajdziemy też w realistycznej powieści Bolesława Prusa Lalka . Utrwalono w niej pana Ignacego Rzeckiego, zmieniającego sklepową wystawę i bawiącego się przy okazji ruchomymi zabawkami ze sklepu. Stary subiekt śmieje się, nakręcając wszystkie zabawki narazi dochodzi do smutnych wniosków, gdy zabawki przestają się ruszać – wizja ta przypomina mu o nieuchronności śmierci i upadku wszystkiego, składa wtedy ze złością zabawki i wszystko...