Swatka

Innym typem starych zaradnych kobiet są swatki. Na ogół do zajęcia się niezbyt chlubnym procederem skłania je niewysoka pozycja społeczna i fatalna sytuacja materialna. Często w tej grupie są wdowy i nieszczęśliwe kobiety, które muszą jakoś zarobić na swe utrzymanie, a nie mają innych możliwości, zmarli mężowie nie zabezpieczyli ich na przyszłość, a same bohaterki nie czują się już na tyle atrakcyjne, by starać się o mężów kolejnych (jak np. czyniła to Podstolina z Zemsty). Taką swatką jest pani Meliton, niezamożna, doświadczona przez życie kobieta, która długo nie wychodziła za mąż, aż w końcu zawarła fatalny związek małżeński z agresywnym alkoholikiem – guwernerem panem Melitonem, niecofającym się przed stosowaniem przemocy w domu. Po śmierci męża rok spędziła w szpitalu, bardzo chora. Czuła się staro i nie chciała już nigdy kochać ani wyjść za mąż, mając w pamięci dawne upokorzenia. Zaczęła zarabiać zatrudnianiem nauczycielek (kiedyś sama wykonywała ten zawód) i swataniem, organizowaniem schadzek dla zakochanych (we własnym mieszkaniu!). To ona dostarczała Stanisławowi Wokulskiemu informacji o pannie Izabeli Łęckiej i ułatwiała mu „przypadkowe” spotkania z ukochaną. Bardzo nie lubił pani Meliton Rzecki, który miał okazję obserwować jej chciwość i wyrachowanie– w zamian za swe usługi żądała nie tylko pieniędzy, ale także dostarczania luksusowych towarów ze sklepu Wokulskiego.
Swatkę, niezbyt skuteczną i zupełnie niebiorącą pod uwagę szczęścia przyszłych żon, spotykamy także w komedii Mikołaja Gogola Ożenek. Przyprowadza ona niezamężnej dziewczynie licznych, ale nieciekawych kawalerów, w wyniku intrygi wszyscy zostają zniechęceni, a pozostaje tylko jeden, który... ucieka przez okno.