Czasy gramatyczne - Mini Vademecum

CZAS TERAŹNIEJSZY
PRESENT SIMPLE

twierdzenia: SUBJECT V/V s w 3 os. l. poj.
przeczenia: SUBJECT DO NOT (don?t)/DOES NOT (doesn?t) w 3 os. l. poj. V
pytania: DO/DOES w 3 os l. poj. SUBJECT V

? regularne czynności, nawyki, sytuacje stałe (I play tenis on Mondays. ? Gram w tenisa w poniedziałki.)
? stany (I love Mark. ? Kocham Marka.)
? uniwersalne prawdy, prawa przyrody, fakty naukowe (Bababas don?t grow in cold climates. ? Banany nie rosną w zimnych klimatach.)
? czynności odbywające się zgodnie z harmonogramem, programem, rozkładem jazdy itp. (The train leaves at 10. ? Pociąg odjeżdża o 10.)
? gdy opisujemy cechy ludzi i przedmiotów (Joan has got black hair and blue eyes. ? Jan ma czarne włosy i niebieskie oczy.)
? przy opisywaniu, streszczaniu filmów (narracja)
? w przysłowiach

- do czasowników zak. na -z, -ss, -sh, -x, -o dodajemy ?es
- do czasowników zak. spółgłoską oraz ?y dodaje się ?ies (cry - cries)
- do czasowników zak. samogłoską i ?y dodaje się ?s (play - plays)
- przysłówki częstotliwości w tym czasie: always, usually, often, sometimes, rarely, never; występują one po czas. posiłkowym, ale przed głównym
- określenia czasu typu: year, two days itp. znajdują się na końcu zdania

Present Continuous

twierdzenia: SUBJECT TO BE V-ing
przeczenia: SUBJECT NOT TO BE V-ing
pytania: TO BE SUBJECT V-ing

? czynność trwająca w danej chwili (I am watching TV at the moment. ? Oglądam telewizję w tej chwili.)
? sytuację tymczasową, która niekoniecznie odbywa się w chwili, kiedy o niej mówimy (Tom is studying for his driving test this week. ? Tom uczy się do egzamin na prawo jazdy w tym tygodniu.)
? sytuację, która się zmienia (People are drinking more and more water these days. ? Ludzie piją coraz więcej wody w dzisiejszych czasach.)
? plany na przyszłość (I am leaving for Spain next week. ? Wyjeżdżam do Hiszpanii w przyszłym tygodniu.)
? powtarzające się sytuacje, które nas irytują (You are always losing money! ? Zawsze gubisz pieniądze!)

- do czasowników zak. na ?e dodaje się koncówkę ?ing opuszczając ?e (live ? living)
- do czasowników zak. na ?ie dodaje się końcówkę ?ing zastępując ?ie literą ?y (lie ? lying)
- do czasowników zak. na -l, -m, -p, -t, -g podwajamy tą literę (stop ? stopping)
- określenia czasowe w tym przypadku: now, at the moment, this evening/week/month/year, at present, tonight, currently, nowadays, these days, (always w syt. która nas denerwuje)

- Niektóre czasowniki nie posiadają f. continuous, opisują one:
-uczucia (love, like, dislike, care, hate, envy)
-postrzeganie umysłowe (think, understand, know, remember, forget, notice, seem, want, recognize, believe, imagine, prefer, realize, appear)
-postrzeganie zmysłowe (see, smell, hear, feel, taste)
-stan posiadania (have, own, posser, belong)
-have ma f. ciągłą w wyrażeniach:
Have breakfast/supper
Have a shower/bath
Have fun
Have a good time
Present perfect

twierdzenia: SUBJECT HAVE/HAS w 1,3 os. l. poj. V3
przeczenia: SUBJECT HAVE NOT (haven?t)/HAS NOT (hasn?t) V3
pytania: HAVE/HAS SUBJECT V3
? skutek czynności przeszłej widoczny w teraźniejszości (I have eaten a lot and I'm not hungry any more. - Zjadłam dużo i nie jestem już głodna.)
already (już) ? w twierdzeniach między czasownikiem posiłkowym i głównym
yet (już/jeszcze) ? pytania, przeczenia na końcu zdania
? właśnie przed chwilą zakończone czynności (She has just returned home. ? Ona właśnie wróciła do domu.)
just (właśnie) ? wskazuje na właśnie zakończoną czynność
? czynności, stany, które miały miejsce w bliżej nieokreślonej przeszłości (Have you seen this film? ? Widziałeś ten film?)
lately, recently, before ? na końcu zdania;
ever ? pytania przed czas. głównym
never ? twierdzenia, przed głównym
? stany które rozpoczęły się w przeszłości i trwają do chwili obecnej (We have had this car for 10 years ? mamy ten samochód przez 10 lat.)
for okres czasu w minutach, latach itp.
since punkt w przeszłości (last Monday)
? doświadczenia lub ich brak przeżyte w nieokreślonym czasie w przeszłości (I have already seen the movie. ? Widziałem już ten film.)
? czynności, które powtarzały się kilkakrotnie do chwili obecnej (They have been to Japan twince. ? Byliw Japonii dwa razy.)
Present perfect continuous

twierdzenia: SUBJECT HAVE/HAS w 3 os. l. poj. BEEN V-ing
przeczenia: SUBJECT HAVE NOT (haven?t)/HAS NOT (hasn?t) BEEN V-ing
pytania: HAVE/HAS SUBJECT BEEN V-ing?

? czynność, która rozpoczęła się w przeszłości i nadal trwa(I have been waiting for you for almost an hour . - Czekam na Ciebie już prawie godzinę.)
? skutek czynności przeszłej ciągłej widoczny bądź odczuwalny w teraźniejszości (I am tired because I have been running for 15 minutes. - Jestem zmęczona, ponieważ biegłam przez 15 minut.)
? czynności, które nie zostały zakończone (I have been trying to tidy the garae but it is too cluttered. ? Próbowałem posprzątać garaż, ale jest zbyt zagracony.)

CZAS PRZESZŁY
PAST SIMPLE

twierdzenia: SUBJECT V2
przeczenia: SUBJET DID NOT(didn?t) V
pytania: DID SUBJECT V

? czynności, które są zakończone I miały miejsce w konkretnym czasie w przeszłości (I watched that film yesterday. ? Oglądałem ten film wczoraj.)
? szereg kolejno następujących po sobie działań w przeszłości (He opened the door, entered the room. ? Otworzył drzwi, wszedł do pokoju.)
? aby opisać stany, które rozpoczęły się i zakończyły w przeszłości (I lived abroad for two years. ? Mieszkał za granicą przez 2 lata.)
? aby opisać czynności związane z osobami już nieżyjącymi (Chopin was a great composer. ? Chopin był świetnym kompozytorem.)


PAST CONtinuous

twierdzenia: SUBJECT WAS w 1,3 os. l. poj./WERE V-ing
przeczenia: SUBJET WAS NOT (wasn?t)/ WERE NOT (weren?t) V-ing
pytania: WAS/WERE SUBJECT V-ing

? chcąc podkreślić fakt, że dane czynności trwały przez pewien dłuższy okres (He was working the whole day yesterday. ? Pracował cały dzień wczoraj.)
? mówiąc o czynnościach w czasie przeszłym, które trwały już od pewnego okresu (At 8.30 yesterday they were having their coffe. ? Wczoraj o 8.30 pili kawę.)
? mówiąc o czynnościach przeszłych, które były tłem dla innych wydarzeń, wyrażonych za pomocą Past Simple (She was eating lunch when the phone rang. ? Jadła lunch, kiedy zadzwonił telefon)
? mówiąc o dwóch czynnościach przeszłych rozgrywających się w tym samym czasie (While I was watching TV, my brother was playing. ? Kiedy oglądałam telewizję mój brat się bawił.)

Past perfect

twierdzenia: SUBJECT HAD V3
przeczenia: SUBJET HAD NOT (hadn?t) V3
Pytania: WAS/WERE SUBJECT V-ing

? jeśli zależy nam na podkreśleniu, że dana czynność zdarzyła się przed inną przeszłą czynnością (When I finally got to the party, it had already finished. - Kiedy w końcu dotarłam na imprezę, ona już się skończyła.) Czasu tego nie stosujemy jednak chcąc wymienić po kolei czynności następujące po sobie.
? jako odpowiednik Present Perfect w przeszłości (She hadn?t prepared for the exam, so she didn?t pass it. ? Nie przygotowała się do egzaminu, więc nie zdała go.)
? czynności, które odbyły się przed określonym momentem w przeszłości (It had stopped raining by six o?clock. ? Przestało padać do godziny 6.)
? jako odpowiednik czasu Present Perfect w przeszłości
Past Perfect Continuous
twierdzenia: SUBJECT HAD BEEN V-ing
przeczenia: SUBJET HAD NOT (hadn?t) BEEN V-ing
pytania: HAD SUBJECT BEEN V-ing
? czynność trwająca do momentu rozpoczęcia innej czynności (I had been waiting for you for an hour before you came. - Czekałam na Ciebie godzinę zanim przyszłać.). Podkreślamy przy tym ile dana czynność trwała
? czynności, które rozpoczęły się w przeszłości przed innymi wydarzeniami i nie zostały przed nimi zakończone (I had been jogging for an hour when I bumped into her. ? Biegałem od godziny, kiedy na nią wpadłem.)
? czynności, które odbyły się w przeszłości, a ich skutek był widoczny przez jakiś czas. (He was wet becauseiIt had been raining for some time. ? Był mokry, ponieważ padało przez jakiś czas.)


CZAS PRZYSZŁY
Future simple

twierdzenia: SUBJECT WILL V
przeczenia: SUBJET WILL NOT (won?t) V
pytania: WILL/SHALL SUBJECT V
? w chwili mówienia podejmujemy decyzję o zrobieniu czegoś (I have something important to tell Mark. I?ll go and see him now.)
? przyszłe zdarzenie, o którym mowa, jest uważane za pewne (She will be pregnat in next year. ? Ona będzie w ciąży w następnym roku.)
? oferując pomoc, prosząc o pomoc (I?ll do your homework. ? Zrobię Twoją pracę domową.)
? przypuszczenia dotyczące przyszłych wydarzeń (The team will not win this time. ? Ta drużyna tym razem nie wygra.)
? obietnice, groźby, ostrzeżenia (I will remember you. ? Będę o Tobie pamiętać.
? czasu Future Simple często używa się z czasownikami think/don?t think, believe, expect, wonder, hope oraz probably, perhaps
? SHALL używa się głównie w pytaniach, aby:
o Zaoferować pomoc (Shall I help you with the bag?)
o Zaproponować zrobienie czegoś (Shall I close the window?)
o Przedstawić propozycję (Shall we go the teatre tonight?)
future perfect
twierdzenia: SUBJECT WILL HAVE V3
przeczenia: SUBJET WILL NOT (won?t) HAVE V3
pytania: WILL SUBJECT HA VE V3
? czynności, które będą zakończone w danym momencie w przyszłości (She will have written report by 5 pm ? Skończy pisać raport o 5.)
Future continuous
twierdzenia: SUBJECT WILL BE V-ing
przeczenia: SUBJET WILL NOT (won?t) BE V-ing
pytania: WILL SUBJECT BE V-ing
? czynność, która będzie trwała w danym momencie w przyszłości, będzie niedokonana
? chęć wyrażenia uprzejmego zapytania (Will you be taking breakfast early tomorrow? - Będziesz jutro jadła wcześniej śniadanie?)
future perfect continuous
twierdzenia: SUBJECT WILL HAVE BEEN V-ing
przeczenia: SUBJET WILL NOT (won?t) HAVE BEEN V-ing
pytania: WILL SUBJECT HAVE BEEN V-ing
? kiedy mówimy o czynności / wydarzeniu / sytuacji, która na ogół już jakiś czas trwa i będzie trwać do określonego momentu w przyszłości. Ważne jest trwanie tej czynności przez pewien czas, jej ciągłość (We will have been discussing that topic for over half an hor by 1 pm. ? O 1.00 będziemy już dyskutować na ten temat od ponad pół godziny.)
? gdy chcemy pokazać skutek czy efekt czynności z przyszłości. (They will have been pass exam if they will (My dad will be very tired when he gets back home because he will not have been resting for all two days. - Mój tata będzie bardzo zmęczony kiedy będzie wracał do domu, ponieważ on nie będzie odpoczywał przez całe dwa dzień. )

Future Simple In the past

twierdzenia: SUBJECT WOULD V
przeczenia: SUBJET WOULD NOT (wouldn?t) V
pytania: WOULD SUBJECT V
? czynności przyszłe rozpatrywane z punktu widzenia czasu przeszłego (We though they would tell us the truth. ? Myśleliśmy, że oni powiedzą nam prawdę.)
Future perfect In the past

twierdzenia: SUBJECT WOULD HAVE V3
przeczenia: SUBJET WOULD NOT (wouldn?t) HAVE V3
pytania: WOULD SUBJECT HAVE V3

? czynności, które byłyby wykonane, gdyby pewne warunki zostały spełnione (She would have written the report, if she had time. ? Napisałaby raport, gdyby miała czas.)