Życie i twórczość Zygmunta Krasińskiego

Hrabia Napoleon Stanisław Adam Feliks Zygmunt Krasiński herbu Ślepowron (ur. 19 lutego 1812 w Paryżu) ? jeden z najwybitniejszych poetów polskiego romantyzmu

Krasińskiego zalicza się do grona tzw. Czterech Wieszczów literatury polskiej (obok Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida)

Był potomkiem magnackiej rodziny Krasińskich synem generała Wincentego i Marii Radziwiłłówny. Jego ojcem chrzestnym był cesarz Napoleon I.

Kształcił się w domu, w Warszawie i Opinogórze, pod kierunkiem pisarza Józefa Korzeniowskiego, później w Liceum Warszawskim i na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego do roku 1829. Z powodu wyłamania się Krasińskiego spod solidarności koleżeńskiej z okazji patriotycznej demonstracji na pogrzebie prezesa Sądu Sejmowego Piotra Bielińskiego, ojciec wysłał go do Szwajcarii.

Gdy wyjechał do Szwajcarii, zapoznał się tam z literaturą i myślą europejskiego romantyzmu. Największy wpływ na jego poglądy i całe życie miał ojciec, Wincenty Krasiński ? generał napoleoński, zwolennik 'obozu klasyków', a później lojalny poddany cara Rosji. Zygmunt stracił matkę w 1822 roku. Mimo buntu, młodego jeszcze poety, nigdy nie udało mu się wyrwać spod wpływu ojca, który ingerował zarówno w jego poglądy polityczne, jak i życie osobiste. Krasiński pod wpływem ojca nie wziął udziału w powstaniu listopadowym i demonstracjach patriotycznych. Uciekł z ojczyzny, aby choćby częściowo uwolnić się spod wpływu ojca. Odtąd przebywa przeważnie za granicą w: Niemczech, Francji i Włoszech.

W sierpniu 1830 roku spotkał się z Adamem Mickiewiczem, z którym odbył wycieczkę w Alpy. Po roku 1831 nawiedzały go stale cierpienia fizyczne, rozstrój nerwowy, potęgowany różnicą przekonań politycznych w stosunku do ojca, dla którego był jednak uległym synem, oraz choroba oczu, grożąca ślepotą, zmuszająca go do długiego przebywania w ciemnym pokoju i do samotnych rozmyślań. Od jesieni 1832 do wiosny 1833 przebywał w Petersburgu z ojcem, który chciał go nakłonić do służby dla dworu rosyjskiego, ale temu żądaniu ojca się nie poddał. Po Krakowie, który go zachwycił historyczną przeszłością, i Wiedniu, gdzie leczył oczy, udał się do Włoch, gdzie w Rzymie w roku 1834 miał romans z Joanną Bobrową, który trwał do 1838. Stałym jego towarzyszem w tych podróżach był dawny kolega uniwersytecki Konstanty Danielewicz. W roku 1836 w Rzymie poznał Juliusza Słowackiego i zaprzyjaźnił się z nim.

W grudniu 1838 roku w Neapolu nawiązał romans z Delfiną Potocką, najsilniejsze z uczuć poety, gorąco odwzajemniane. W roku 1839 w Mediolanie zaprzyjaźnił się z Augustem Cieszkowskim, była to najtrwalsza i najściślejsza z przyjaźni poety i wzajemnie wywarła wpływ na dzieje myśli ich obu. W lipcu 1843 roku pod wpływem ojca ożenił się z Elizą Branicką - polską malarką, której uczucie i zalety charakteru docenił dopiero później, gdy ochłódł jego stosunek z Delfiną.

Pierwsze znane utwory Krasińskiego powstały bardzo wcześnie, bo już od roku 1825. Pod wpływem Waltera Scotta w latach 1828-1831 napisał szereg powieści historycznych m.in.'Grób rodziny Reichstalów'; 'Władysław Herman i dwór jego' 'Mściwy karzeł i Masław', wiele z nich drukował w wydawanym przez siebie 'Pamiętniku dla płci pięknej' kolega z liceum i przyjaciel ? Konstanty Gaszyński, który później zajmował się drukiem utworów poety, wydawanych w tajemnicy i anonimowo.

W roku 1833 powstaje arcydzieło 'Nie-Boska komedia', wydana w Paryżu 1835 roku, genialna powieść dramatyczna świetną prozą, wynik rozmyślań pobudzonych obszerną lekturą i wypadkami życia, o treści częściowo autobiograficznej. Jest dziełem na miarę europejską, w swoim rodzaju jedynym, przedstawiającym społeczną walkę idei arystokratycznej (hrabia Henryk) z demokracją (Pankracy).
Następny utwór Krasińskiego i drugie jego arcydzieło to 'Irydion', powieść dramatyczna na tle dziejów starożytnego Rzymu, pisana w latach 1832-1836, drukowana w Paryżu w roku 1836. Jest to tragedia zemsty, pobudzona rozmyślaniami nad losami ojczyzny, pełna wspaniale odtworzonych obrazów świata starożytnego, zakończona apoteozą zwycięstwa idei chrześcijańskiej.

W następnych utworach m.in.: 'Noc letnia' 'Syn cieniów', 'Sen Cezary' i 'Legenda' nie dopisuje Krasińskiemu równa siła natchnienia i artystycznego wyrazu. Dopiero w poemacie 'Przedświt' wyolbrzymił znaczenie dziejowe Polski i będący wyrazem wiary w jej przyszłość i zarazem hołdem dla Delfiny, wzniósł się raz jeszcze na wyżyny natchnienia, dziełem tym zdobywając sławę, na razie jako 'poeta bezimienny'. W 'Dniu dzisiejszym' i 'Ostatnim' dał wyraz swych uczuć patriotycznych. W artykule 'Kilka słów o Juliuszu Słowackim' pierwszy należycie ocenił znaczenie zapoznawanego wówczas poety i dał świetnie ujęty syntetyczny pogląd na jego twórczość.

W lirykach erotycznych z tego czasu, pisanych dla Delfiny, dał jedną z najpiękniejszych utworów tego rodzaju w literaturze polskiej. Poza tym pisał traktaty filozoficzne 'O stanowisku Polski z Bożych i ludzkich względów', polskie i francuskie memoriały polityczne, dając w nich wyraz swych poglądów mesjanicznych. W spuściźnie Krasińskiego pozostało też mnóstwo listów, w których szeroko się wypowiadał w licznych zajmujących go sprawach i zagadnieniach.

W twórczości Krasińskiego wyraźnie czuć piętno jego ojca w postaci dylematów i rozterek głównego bohatera na temat sensu powstań zbrojnych i zbrojnej walki o niepodległość Krasiński uważał, że kwestia niepodległości Polski leży w rękach Opatrzności. Często pojawiają się także motywy związane z nurtem mesjanistycznym.

Zygmunt Krasiński zmarł 23 lutego 1859 roku w Paryżu. Po śmierci jego zwłoki zostały przetransportowane do Opinogóry koło Ciechanowa, gdzie znajduje się obecnie Muzeum Romantyzmu.