profil

Przedstaw różne typy bohaterów romantycznych: pielgrzyma, emigranta, człowieka poszukującego oraz ich przemiany

poleca 85% 107 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
Adam Mickiewicz Jacek Soplica

Bohater literatury romantycznej był z reguły człowiekiem niezwykłym, zdolnym do czynów, a przede wszystkim przeżyć niedostępnych przeciętnym śmiertelnikom. Miało to różnorakie konsekwencje, najważniejszą była samotność, świadomość, że się przerasta innych, równocześnie pustki wokół. To poczucie samotności dawało zadowolenie i gorycz. Inną konsekwencją nieprzeciętności bohatera było częste skłócenie ze światem.
W literaturze można wskazać różne typy bohaterów romantycznych: pielgrzyma, emigranta i człowieka poszukującego oraz przyjrzeć się ich przemianom.
Pielgrzym występuje w „Sonetach Krymskich” Adama Mickiewicza. Ten cykl utworów, łączy obecność bohatera. Jest nim samotny podróżnik. Wędruje on po Krymie, przygląda się tamtejszej przyrodzie, opisuje ją i snuje refleksje.
W sonecie rozpoczynającym cykl „Stepy Akermańskie” w części opisowej poeta prezentuje nam okolice Akermanu nad Niestrem. Ta podróż przypomina rejs po wielkim morzu choć odbywa się po stepie. Podróżnik wśród ciemności i gwiazd czuje się samotny: „…Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi;…” Jednocześnie odczuwa niesamowitą ciszę, w której chciałby słyszeć „… głos z Litwy…” W ten sposób wyraża wielka tęsknotę za ojczyzną: „…Stójmy! – jak cicho! – słyszę ciągnące żurawie, Których by nie dościgły źrenice sokoła; Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie, Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła…”.
Z koleji sonet „Burza” wprowadza nas w inny świat, nie ma w nim ciszy ani szelestów jest natomiast szaleństwo żywiołu: „Zdarto żagle, ster prysnął, ryk wód, szum zawiei, Głosy trwożnej gromady, pomp złowieszcze jęki, Ostatnie liny majtkom wyrwały się z ręki, Słońce krwawo zachodzi, z nim reszta nadziei…”. Tak dynamiczny obraz poeta uzyskał wprowadzając czasowniki. Na tym pokładzie, wśród różnie reagujących ludzi: jedni modlili się, inni płakali, jeszcze inni żegnali się, znajdujemy podróżnego samotnika, który nie miał sił, nie miał wiary i nie miał nikogo by się z nim żegnać.
Pielgrzym – podróżny, cudzoziemiec poznaje nową egzotyczną krainę, jest pełen zachwytu dla orientalnych miejsc: „U stóp moich kraina dostatków i krasy, Nad głową niebo jasne, obok piękne lice;…” to cytat z sonetu pt.: „Pielgrzym”, ale tą radość mąci uczucie tęsknoty, którą tak oto wyraża: „…Litwo! piały mi wdzięczniej twe szumiące lasy Niż słowiki Bajdaku, Salhiry dziewice; i weselszy deptałem twoje trzęsawice Niż rubinowe morwy, złote ananasy…”
Bohater tego cyklu to samotny, romantyczny, wrażliwy indywidualista pełen tęsknot i bólu. Zachwyca się orientalną kulturą i przyrodą, przygląda się, a my wraz z nim, pejzażom Krymu, tatarskim budowlom. Pokazuje piękno przyrody i to natura jest przyczyną i źródłem przeżyć, i refleksji dotyczących również przemijalności doczesnego świata ale też stawia bolesne pytania np. w sonecie „Czatyrdah” czy Bóg jest taki jak jego dzieło – wielki, potężny i obojętny na ludzkie wołanie?
Emigranta możemy znaleźć w „Panu Tadeuszu” Adama Mickiewicza – Jacek Soplica jest jednym z głównych bohaterów. To postać dynamiczna. Jest ruchliwy, energiczny, przez całe życie aktywny, a jednocześnie pod wpływem wydarzeń, doświadczeń zmienia się. W młodości Soplica jest dumny, zarozumiały, pewny siebie, obdarzony urokiem osobistym zjednuje ludzi, to trochę politykujący hulaka. Bardzo przeżywa zawiedzioną miłość, zostaje odrzucony, z tego powodu stacza się, a po dość przypadkowym, nieplanowanym zabójstwie Stolnika, cała opinia publiczna obraca się przeciwko niemu, gdyż panuje mylne ale powszechne przeświadczenie, że działał w zmowie z Moskalami. W oczach wszystkich Soplica jest zdrajcą to też ucieka z kraju. Tam staje się działaczem niepodległościowym. Jest emisariuszem, jego zadanie polega na przenoszeniu wiadomości, badaniu nastrojów, agitowaniu do powstania np. w scenie w karczmie, agituje nie tylko szlachtę, a także i chłopów. Tak więc Jacek to działacz-konspirator, ściśle związany ze swym otoczeniem pozbawiony cech niezwykłych.
Przykładem bohatera poszukującego może być tytułowy „Kordian” z dramatu Juliusza Słowackiego. W chwili rozpoczęcia akcji ma on 15 lat i w swym monologu wypowiada się na temat śmierci przyjaciela, rozumie, że przyczyną, która doprowadziła go do samobójstwa była zbyt wybujała wyobraźnia i rozdźwięk między marzeniem a rzeczywistością. Kordian okazuje wiele uczuć, pragnień i w tym natłoku nie jest w stanie rozeznać się, które ma być jego drogowskazem do działań. O tym najlepiej świadczą słowa: „…Boże! Zdejm z mego serca jaskółczy niepokój, Daj życiu duszę i cel duszy wyprorokuj…” Dotychczasowe życie wydaje się Kordianowi puste bez celu i pożytku. To poczucie pustki próbuje zwalczyć słuchając opowiadań starego sługi Grzegorza, ale te opowieści nie uspakajają go, wręcz przeciwnie słuchając o czynach bohaterskich, o poświęceniu i odwadze mocniej odczuwa swą nicość i pustkę życia. Kordiana tak jak i jego przyjaciela nieszczęśliwa miłość doprowadza do próby samobójstwa. Po niej w bohaterze następuje proces dojrzewania. Dotychczas znał świat z literatury, swoje wyobrażenie konfrontuje z rzeczywistością. W Londynie rozmawia z dozorcą i dowiaduje się, że uznanie szlacheckie może zdobyć za pieniądze i tam też czytając Szekspira dochodzi do wniosku, że świat stworzony przez literaturę jest wyidealizowany. Podczas wędrówki przez Europę, spotyka Violettę. Dowiaduje się, że uczucie również można sobie kupić. Niezwykle gorzkie doświadczenie zdobywa podczas audiencji u papieża. Kordian prosi go o błogosławieństwo dla Polskiej ziemi i nie otrzymuje, a wręcz przeciwnie. Papież odmawia mu i mówi o posłuszeństwie w stosunku do Rosjan.
Tak więc widzimy, że Kordian jest człowiekiem poszukującym. Na koniec zachodzi w nim przemiana, na szczycie Mont Blanc. Wygłasza monolog, w którym doznaje romantycznego poczucia potęgi: „…jam jest posąg człowieka na posągu świata…” Okazuje się, że te gorzkie doświadczenia zebrane w podróży po Europie budzą w nim życie i inspirację do walki.
Obraz tej pracy pokazuje nam jak mogą być różne typy bohaterów romantycznych: pielgrzym, emigrant oraz człowiek poszukujący.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 5 minut

Teksty kultury