Miłość jako szczególne doświadczenie ludzkiego życia. Przedstaw motyw miłości w trzech wybranych utworach literackich z różnych epok.

Temat: Miłość jako szczególne doświadczenie ludzkiego życia. Przedstaw motyw miłości w trzech wybranych utworach literackich z różnych epok.

I. Literatura podmiotu:
1.Bedier J., Dzieje Tristana i Izoldy, Kraków: Wyd. GREG, 2004, ISBN 83-7327-163-5.
2.Goethe J. W., Cierpienia młodego Wertera, Kraków: Wyd. GREG, 2005, ISBN 83-7327-161-5.
3.Prus B., Kamizelka, Kraków: Wyd. GREG, ISBN 83-87139-97-1.
II. Literatura przedmiotu:
1.Drabarek B., Falkowski J., Rowińska I., Szkolny słownik motywów literackich, Wydanie 4, Warszawa: Wyd. KRAM, 2002, ISBN 83-86075-72-4, miłość s.233-240
2.Nowacka T., Pozytywiści, Warszawa: Wyd. Pomocy Szkolnych VERBUM, 2004,
ISBN 83-89579-02-2.
3.Nowacka T., Romantyzm, Wydanie 3, Warszawa: Wyd. Pomocy szkolnych VERBUM, 1994, ISBN 83-901608-5-4.
4.Średniowiecze Przewodnik dla licealistów, Warszawa: Wyd. STENTOR, 2003,
ISBN 83-89315-05-X.
III. Ramowy plan wypowiedzi
1. Określenie problemu:
Różnorodność ujęć motywu miłości w utworach średniowiecza, romantyzmu i pozytywizmu.
2. Kolejność prezentowanych argumentów:
a) Średniowieczne ujęcie motywu miłości występnej, tragicznej i przekraczającej granice życia i śmierci- „Dzieje Tristana i Izoldy”:
- fabuła utworu i funkcja magicznego napoju;
- konieczność sprzeniewierzenia się etosowi rycerskiemu i konwenansom społecznym;
- intrygi dworzan i podstępy kochanków;
- dramatyzm losów Tristana i Izoldy - scena śmierci i symbol głogu.
b) Miłość romantyczna jako siła destrukcyjna prowadząca do samobójstwa – „Cierpienia młodego Wertera”:
- kreacja wrażliwego młodzieńca, poszukującego ukojenia w naturze i dziełach literackich;
- uczucie do Lotty jako wszechogarniająca siła, nadająca sens życiu;
- sposób traktowania ubóstwianej kobiety (idealizacja)
- niemożność połączenia się z ukochaną przyczyną samobójczej śmierci bohatera.
c) Pozytywistyczny związek dwojga bliskich sobie osób w noweli „Kamizelka”:
- portrety męża i żony;
- choroba mężczyzny jako swoisty sprawdzian miłości małżeńskiej;
- wierność, oddanie, zaufanie i wzajemna troska- główne cechy miłości w konwencji realistycznej;
-tytułowa „kamizelka” symbolem kłamstwa w słusznej sprawie.
3. Wnioski:
a) średniowieczna miłość jest uczuciem tragicznym, prowadzącym do śmierci kochanków.
b) romantyczna koncepcja zakłada, że miłość jest nieszczęśliwa, gdyż kochankowie nie mogą się połączyć.
c) pozytywistyczny pisarz ukazuje miłość jako doświadczenie pozbawione emocjonalnych uniesień, ale dojrzałe i zdolne do poświęceń w imię odpowiedzialności.
IV. Materiały pomocnicze:
1. Cytaty z literatury podmiotu.


Prezentacja:

Miłość jest jednym z najpopularniejszych motywów literackich, i chociaż sytuacje i rodzaje tego uczucia, przedstawionego w literaturze średniowiecznej, romantycznej i pozytywistycznej różnią się od siebie ukazują nam te same problemy i tą samą prawdę o miłości. Jak głosi popularne powiedzenie \\\"miłość nie jedno ma imię\\\". Miłość do rodziców, do przyjaciół, żony lub męża, miłość duchowa bądź miłość fizyczna odgrywa wielką rolę w życiu człowieka. Potrafi wynieść go na szczyt, obdarzyć pełnią szczęścia, ale może rzucić w najgłębszą przepaść. Miłość bywa wierna, ale też nie spełniona, szalona i platoniczna, radosna i pełna rozpaczy, za każdym razem inna. Najwięcej jednak emocji budzi miłość do partnera lub partnerki. Przychodzi niespodziewanie, obezwładnia duszę i serce, jest zdolna do szalonych zachowań. Często jest nieodwzajemniona bądź napotyka na swojej drodze przeszkody nie do przebycia.

W literaturze średniowiecznej trudno znaleźć utwór, w którym nie byłoby wątku miłosnego. Jednym z utworów bliskich naszemu tematowi jest celtycka legenda ,, Dzieje Tristana i Izoldy\\\". Uczucie to jest ciężkie do zanalizowania, nie wynika bowiem ono z bliższego poznania, wzajemnego podziwu i szacunków bohaterów. Rodzi się po wypiciu przez pomyłkę cudownego napoju miłosnego w czasie morskiej podróży, kiedy to Tristan wiezie Izoldę, aby poślubiła jego władcę - króla Kornwalii Marka. Napój był przygotowany przez matkę Izoldy i miał wzniecić miłość między starym królem Markiem i młodziutką Izoldą. Tak więc uczucie bohaterów tego utworu zrodziło się nie koniecznie z ich woli, można by rzec iż miłość tych dwojga to czysty przypadek. Uczucie Tristana i Izoldy jest zakazane, sprzeciwiające się zdrowemu rozsądkowi, ale jak że jest namiętne i niezwyczajne, i właśnie przez to ciężkie i dramatyczne są dalsze losy kochanków. Tristan -lojalny rycerz swego króla , łamie zasadę posłuszeństwa i wierności swemu panu, dopuszcza się do kłamstwa dla swej miłości. Jednak romans nieszczęsnych kochanków nie trwa długo. Nieżyczliwi Tristanowi baronowie, donoszą o wszystkim królowi, który najpierw skazuje kochanków na śmierć, ale z czasem jego serce mięknie i postanawia rozdzielić zakochanych. Jednak tułaczka Tristana , a nawet ślub z inną kobietą nie pomagają stłumić miłości do Izoldy, popada w szaleństwo ,które prowadzi go do śmierci. Tak więc historia o dzielnym rycerzu i królewnie, którzy zostali połączeni silnym, bezwarunkowym uczuciem, było tragicznym w skutkach dla obojga. Mimo że nie mogli żyć bez siebie, zostali skazani na cierpienie i życie w oddaleniu. Bezskutecznie próbowali uciec przed miłością, co tylko potęgowało wzajemną tęsknotę i w efekcie skończyło się źle dla obydwojga kochanków. Opowieść ta jest przykładem miłości, która nie zna granic ani podziałów, jest smutna i dramatyczna, ale jak bardzo prawdziwa jak na tamte czasy.
Miłość romantyczna stała się natchnieniem dla wielu poetów tego okresu. Jednym z nich jest wybitny niemiecki pisarz Wolfgang Goethe. W swoim utworze \\\"Cierpienie młodego Wertera\\\" ukazuje on miłość jako uczucie nie odwzajemnione, altruistyczne, lekko obłąkane, ale zarazem szczere aż do bólu. Tytułowy bohater prezentuje postać młodzieńca o wyostrzonej wrażliwości, o wiecznie niespokojnym i nie nasyconym sercu, skłonnego do egzaltacji i poetyzacji życia, wreszcie człowieka często uciekającego w świat marzeń. Werter to osoba, która kieruje się uczuciem, do ludzi i świata podchodzi w sposób bardzo emocjonalny. Pewnego dnia poznaje Lottę, w której zakochuje się od pierwszego wejrzenia. Widzi w niej ucieleśnienie kobiety, na którą czekał i o której marzył. Rozbudzona namiętność zdominowała jego życie. W listach do Wilhelma wyraża zachwyt ukochaną, opowiada o wspólnych spacerach i rozmowach, zakochany Werter w sposób patetyczny i wzniosły mówi o swoich głęboko przeżywanych uczuciach. Tym samym idealizuje obiekt swoich uczuć, nadając mu cechy ponadludzkie, Lotta bowiem często jest utożsamiana przez niego z aniołem. Kiedy przybywa narzeczony Lotty Albert, o którego istnieniu Werter wiedział od początku, obok słowa \\\"miłość\\\" coraz częściej zacznie się pojawiać \\\"cierpienie\\\" oraz refleksja na temat życia i śmierci. Miłość, którą przeżywa Werter, to siła budująca i niszcząca zarazem. Nadaje ona sens jego życiu, stanowi o jego wartości, ale też jest to uczucie niespełnione, będące przyczyną ogromnego cierpienia. Z czasem zatraca sens swego istnienia, bolesne uczucie zasłania mu oczy, rujnuje wnętrze nieszczęśliwymi namiętnościami i prowadzi do czynu ostatecznego, jakim jest samobójstwo. Romantyczny kochanek jest skłonny do refleksji nad sobą i światem, usiłuje oderwać się od rzeczywistości poprzez kontemplację natury, odpoczynek, sztukę oraz rozmyślania. Jego uczucie rozwija się przede wszystkim w wyobraźni, wystarczy tylko jedno spotkanie z ukochaną kobietą by osiągnąć pełnię szczęścia, ale też niewiele aby bezpowrotnie zatracić się w marzeniach.
Inny portret miłości przedstawia nam opowiadanie Bolesława Prusa \\\"Kamizelka\\\". Autor opowiadania kreuje małżeństwo doskonałe, pokazuje piękną miłość dwojga dojrzałych ludzi, tworzy coś nadzwyczaj pospolitego, nie próbując wgłębiać się w to uczucie., doskonale, bez zbędnych słów i komentarzy opisał prawdziwą miłość. Nie jest ważne, że małżonkowie żyją więcej niż skromnie, a mąż umiera w końcu na suchoty. Najistotniejsza jest ich miłość, gotowa do bezgranicznych poświęceń, nawet kłamstwa w jej imię. Niezbyt dyskretny narrator podglądacz wpada w podziw obserwując starania małżonków, by oddalić śmiertelną chorobę. Chory małżonek obawia się najgorszego, ale nie chcąc martwić żony złym stanem zdrowia i ciągłym chudnięciem, co dzień przesuwa sprzączkę w kamizelce, by udowodnić żonie, że przybiera na wadze, a tym samym czuje się lepiej. Ona zaś, choć wie od lekarza o śmiertelnej chorobie ukochanego, skraca pasek kamizelki, aby dostarczyć mężowi namacalnych dowodów na to, że zdrowieje. Chce dać mu wiarę i nadzieję. W ostatnich chwilach wspólnego życia towarzyszy im wielka miłość oraz kłamstwo. W ten sposób małżeństwo okłamywało się nawzajem , lecz było to kłamstwo szlachetne, przynoszące chwile szczęścia. Nie potrafię jednoznacznie ocenić postępowania małżeństwa. Z jednej strony było słuszne, ponieważ oszczędzili sobie wzajemnie wiele cierpienia a zatajona przez nich prawda była dowodem wielkiej miłości. Z drugiej strony mówi się że najgorsza prawda jest lepsza jest od kłamstwa. Czy w tym przypadku nadzieja okazała się złudzeniem, a oni żyli w świecie iluzji z nadzieją , że jutro będzie lepiej? Może w ostatnich chwilach swego życia mąż pozostał sam ze swoim problemem, ponieważ nie mógł porozmawiać szczerze o nim z żoną. W niektórych sytuacjach jednak nie da się trafnie określić jakie postępowanie jest dopuszczalne, a jaki nie. Omijanie prawdy kusi, jednak ważny jest powód i cel dla którego oszukujemy. W omawianym utworze \\\"Kamizelka\\\" bohaterowie nawet w tak ciężkiej chwili nie opuszczają rąk, dodając sobie otuchy tymi , miejmy, nadzieję niewinnymi kłamstwami.

Ze względu na ponad czasowe przesłanie opowieści o Tristianie i Izoldzie, można, a nawet trzeba traktować ich jako symboliczną parę kochanków wszechczasów, lecz tutaj miłość pełni rolę destrukcyjną i dowodzi że uczucie nie tylko uskrzydla, jest też powodem upadku . Miłość romantyczna to miłość wieczna, zawsze idąca w parze z cierpieniem, sięgająca poza grób. To tak że doskonała i absolutna miłość, nie poddana ani prawu, ani rozumowi, idealizuje i wynosi na piedestał ukochaną istotę, stara się poskromić porywy zmysłu, co prowadzi do cierpienia, rozpaczy i szalonych czynów. Kochanków romantycznych wyzwala z miłosnej udręki dopiero śmierć. Natomiast Prus w swej nowelce doskonale opisał dojrzałą miłość, która jest piękna i potrzebna człowiekowi. Miłość , która wymaga poświęceń i wyrzeczeń, a kiedy już przynosi szczęście i radość to czasami niesie za sobą ból i cierpienie. W każdym przypadku potwierdza się że z najważniejszych uczuć w życiu człowieka jest uczucie miłości. Czy więc nie warto jednak oddać się najpiękniejszemu w świecie uczuciu?