Analiza porównawcza wierszy "Testament mój" Juliusza Słowackiego i "Targowisko" Władysława Broniewskiego.

Dokonaj analizy porównawczej wierszy „Testament mój” Juliusza Słowackiego i „Targowisko” Władysława Broniewskiego. Zwróć uwagę na sposób wykorzystania tradycji romantycznej w utworze dwudziestowiecznego poety.

Sposób walki o niepodległość, kształt wolnej Polski a także troska o jej przyszłość to zagadnienia jakie podjęli zarówno Juliusz Słowacki jak i Władysław Broniewski. Choć twórców dzieli ponad 100 lat historii uczucia jakie nimi targają są bardzo podobne. Obaj w trudnej sytuacji politycznej Ojczyzny jaką był okres po powstaniu listopadowym i II wojna światowa byli zmuszeni opuścić kraj. Obaj także mieli za sobą doświadczenia zbrojnej walki o wolność. Sytuacja w jakiej się znaleźli zdeterminowała kształt i wymowę ich utworów a także spowodowała, że obecnie dostrzegamy wiele podobieństw pomiędzy dwoma wierszami.
Poemat J. Słowackiego ma bardzo osobisty charakter. Poeta dokonuje w nim rozrachunku ze swoim życiem i twórczością:

„Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami,
Nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny”

Wie, że zostanie po nim tylko imię i nie widzi dla siebie żadnego następcy, podkreśla swoje zasługi w walce o wolną Ojczyznę i porównuje ją do tonącego okrętu, którego honorowo nie opuścił aż do końca. To porównanie zaczerpnięte z satyry Ignacego Krasickiego pt. „Świat zepsuty” pokazuje dramatyczną sytuację Polski w której właśnie upadło powstanie listopadowe:
„A póki okręt walczył - siedziałem na maszcie,
A gdy tonął - z okrętem poszedłem pod wodę...”

Utwór ma charakter testamentu poety, który za jego pośrednictwem przekazuje dokładne instrukcje dla bliskich na wypadek swojej śmierci. Przedstawia romantyczną wizję konsolacji – pełnej symboli i metafizycznych przeżyć:

„Niech przyjaciele moi w nocy się zgromadzą
I biedne serce moje spalą w aloesie,
I tej, która mi dała to serce, oddadzą -
Tak się matkom wypłaca świat, gdy proch odniesie...

Niech przyjaciele moi siądą przy pucharze
I zapiją mój pogrzeb - oraz własną biedę:
Jeżeli będę duchem, to się im pokażę,
Jeśli Bóg uwolni od męki - nie przyjdę...”

W drugiej części wiersza Słowacki zwraca się do przyszłych i współczesnych pokoleń. Formułuje dwie koncepcje walki patriotycznej: poprzez propagowanie oświaty albo, jeśli zaistnieje taka sytuacja: czyn zbrojny i oddanie swojego życia na barykadach:
„Lecz zaklinam - niech żywi nie tracą nadziei
I przed narodem niosą oświaty kaganiec;
A kiedy trzeba, na śmierć idą po kolei,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!...”

Poeta czuje, że nikt nie będzie kontynuował jego tradycji, nie podejmie się duchowego przywództwa narodu ceną bowiem jest odrzucenie przez społeczeństwo i wiele wyrzeczeń. Wierzy jednak, że jego poezja ma moc zmieniania ludzi – natchnie ich i spowoduje że będą walczyć o Ojczyznę. Sprawi, że z szarych, ponurych zjadaczy chleba przemienią się w anioły.
Inny spojrzenie na sytuację Ojczyzny prezentuje Władysław Broniewski w wierszu pt. „Targowisko”. Jego utwór stanowi obraz smutku jaki przeżywa uczestnik walk o wolność gdy widzi, że Polska upada. Nie potrafi spokojnie obserwować biegu wydarzeń, ponieważ jest w nie emocjonalnie zaangażowany, z drugiej zaś strony lęka się o przyszły kształt kraju i o to jak zakończy się dla niego wojna. Porównuje Ojczyznę do niewolnicy smaganej na targu biczem przez Historię. Poeta wyrzuca, że pomimo swoich zasług w walce nikt nie docenia Polaków:

„Możni pytają: "ile?",
stręczy historia - rajfurka,
a przecież my -Termopile,
huk dział i motorów furkot!”

Porównuje rodaków do bohaterów, którzy do ostatniej chwili bronili swojej ziemi. Tego samego skojarzenia użył J. Słowacki w „Grobie Agamemnona” jednak wtedy romantyk uważał, że nasza historia jest godna raczej odniesień do klęski pod Cheroneą. Nie widział w Polakach spadkobierców greckiej tradycji.
Broniewski odwołuje się także do idei Polski – Winkelrieda narodów sformułowanej w
„Kordianie” Słowackiego.
„A przecież to myśmy pierwsi
Winkelriedy pośród narodów,
we własne zebrali piersi
ostrze wrażego pochodu.”

Podkreśla, że to właśnie my przyjęliśmy pierwsze, najmocniejsze uderzenie hitlerowskich Niemiec tak jak zrobił kiedyś szwajcarski przywódca. Choć nie zdołano go odeprzeć to jednak postawa żołnierzy takich jak obrońcy Westerplatte zasługuje na pamięć i szacunek ponieważ dało to możliwość obrony innym państwom. Historia jest jednak niewdzięczna i wokół naszego kraju toczą się tylko spory i targi. Poeta wierzy jednak, że niedługo wszystko się zmieni. Wojna skończy się i ustali się nowy porządek:

„Runą jedne potęgi,
inne przytłoczą nam piersi,
a my sięgniemy po Księgi,
które uczą życia i śmierci”

W. Broniewski nadzieje na powtórne odzyskanie niepodległości widzi w walce zbrojnej. Odwołuje się do tradycji romantycznej, do ballady A. Mickiewicza „Świteź”. „Zmartwychpowstałe wojska” czyli działająca w konspiracji AK miałyby przywrócić w odpowiednim momencie wolność.
Wiersz kończy się słowami:
„Nie opuści cię, polski żołnierzu,
tylko poezja polska”.

Podkreślają one wkład jaki miała i wciąż ma poezja w trudnych czasach. Jest zachętą, ciągłym wsparciem, pokazuje także nowe metody walki a, co najważniejsze, nigdy nie oczernia wojowników o wolność, nie zdradza ich tak jak robią to ludzie.
Oba utwory podejmują temat wolności Ojczyzny a nadzieję na jej odzyskanie widzą w walce zbrojnej. Zjednoczony w powstaniu naród ma w odpowiednim momencie uderzyć i tym sposobem zdobyć niepodległość. Poeci podkreślają jak ważne jest bezwzględne poświęcenie się dla kraju i wierność mu aż do końca. Wielką rolę odgrywa także poezja – to ona ma za zadanie „przerobić w aniołów” i „nie opuścić”. Jej zadaniem jest duchowe przygotowanie narodu a także podtrzymywanie tradycji i historii w czasach niewoli.
„Testament mój” Juliusza Słowackiego i „Targowisko” Władysława Broniewskiego pokazują, że choć mijają lata to w historii pewne sytuacje powtarzają się i ogólne koncepcje walki pozostają te same. Nieważne czy bronić Ojczyzny będą Romantycy czy pokolenie Kolumbów zawsze najważniejsze będzie oddanie dla sprawy oraz realizacja wartościowych idei.