Planety układu słonecznego

Planety układu słonecznego, stworzenie naszego układu słonecznego.

Narodziny Układu Słonecznego

Słońce
Układ Słoneczny powstał około 5 miliardów lat temu z obłoku międzygwiazdowego gazu i pyłu. Pod wpływem sił grawitacji obłok ten zaczął ulegać kondensacji, tworząc w centralnym obszarze gęstą kulę gazową. Siły te zarazem wprawiały obłok w coraz szybszy ruch wirowy i w efekcie z materii obłoku uformował się płaski dysk wokół centrum. Temperatura w obszarze centralnym wzrosła na tyle, że zapoczątkowane zostały reakcje jądrowe.
Gazowa kula przeobraziła się w gwiazdę - Słońce. Wewnątrz wirującego dysku gazowo- pyłowego otoczającego młode Słońce drobiny pyłu zderzając się ze sobą tworzyły coraz to większe ciała. - ten sposób powstały cztery skalne planety wewnętrzne.
Pas planetoid składa się z niewielkich kamiennych fragmentów, które nie zdołały połączyć się w planetę. Dalej od Słońca, gdzie temperatura była niższa w ten sam sposób jak planety wewnętrzne powstały skalne jądra planet zewnętrznych. Pole grawitacyjne przyciągneło jednak zawarte w dysku gazy i doprowadziło do powstania gazowych planet olbrzymów.
W zewnętrznej części dysku skupiska lodu i pyłu zostały wyrzucone przez siłę grawitacji planet olbrzymów w najdalsze rejony Układu Słonecznego, gdzie utworzyły wielką chmurę kometarną.
W ciągu około 5 miliardów lat większość wodoru w jądrze Słońca przemieni się w hel. Pod wpływem własnego ciężaru jądro zacznie się zapadać, co spowoduje wzrost ciśnienia i temperatury w jego wnętrzu, a następnie "zapłon" wodoru w warstwie otaczającej jądro. Przypływ nowej energii doprowadzi do rozdęcia warstw zewnętrznych Słońca, zmieniając je w czerwonego olbrzyma. Warstwy zewnętrzne zostaną wówczas odrzucone w przestrzeń, tworząc mgławicę planetarną. Jądro pozostanie jako świecąca słabo gwiazda - biały karzeł.

Osiem planet Układu Słonecznego ponumerowanych wg rosnącej odległości od Słońca:

1. Merkury
2. Wenus
3. Ziemia
4. Mars
5. Jowisz
6. Saturn
7. Uran
8. Neptun

Planety w Układzie Słonecznym można podzielić na dwie, wyraźnie się różniące kategorie. Pierwsze cztery planety (wewnętrzne) są planetami skalistymi, rozmiarami i składem są dość podobne do Ziemi. Pozostałe cztery planety (zewnętrzne) to gazowe olbrzymy, znacząco większe od planet skalistych, złożone głównie z materiału gazowego; posiadają pierścienie planetarne.

Merkury
Merkury - licząc od Słońca, pierwsza planeta Układu Słonecznego. Była znana już w starożytności, choć jest najtrudniejsza do obserwacji spośród wszystkich planet widocznych gołym okiem. Jako planeta wewnętrzna znajduje się dla ziemskiego obserwatora zawsze bardzo blisko Słońca. Stąd Merkurego dojrzeć można jedynie tuż przed wschodem lub tuż po zachodzie Słońca. Planeta ta nie posiada księżyców.

Za sprawą szybkiego ruchu planety powodowanego jej krótką orbitą, Rzymianie nadali planecie nazwę na cześć szybkiego posłańca bogów i patrona handlarzy - Merkurego.

Wenus
Wenus - druga według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Wenus jest trzecim pod względem jasności ciałem niebieskim po Słońcu i Księżycu widocznym na niebie. Ponieważ obserwacje tej planety są możliwe tylko wieczorem i rano, nazywana jest także: Jutrzenką, Gwiazdą Poranną lub Gwiazdą Wieczorną (starożytni Grecy nazywali ją odpowiednio: Phosphorus i Hesperos). Jest skalnym globem osnutym gęstymi chmurami, które odbijają większość światła słonecznego. Żółtawy kolor chmur atmosfery pochodzi od kwasu siarkowego. Nie posiada naturalnego satelity (odnaleziono ciało o średnicy blisko kilometra, które znajduje się w punkcie Lagrange'a L1 trójkąta Wenus-Słońce-to ciało, które można by traktować jako naturalnego satelitę Wenus). Znak Wenus oznacza płeć kobiety. Jej nazwa wzięła się od rzymskiej bogini miłości, Wenus.

Ziemia
Ziemia - trzecia w kolejności (licząc od Słońca) i piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego.
Wokół Ziemi krąży jeden naturalny satelita - Księżyc oraz prawdopodobnie dwa księżyce pyłowe (księżyce Kordylewskiego) i znaczna liczba sztucznych satelitów. Stałą, stabilną orbitę posiada także planetoida 3753 Cruithne, która pozostając w rezonansie z orbitą Ziemi przez niektórych naukowców jest uważana za drugi księżyc Ziemi.
Uformowała się około 4,5 miliarda lat temu.
Ziemia ma właściwą masę i grawitację dla utrzymania atmosfery, która chroni przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym, a także pole magnetyczne chroniące przed pochodzącym ze Słońca promieniowaniem korpuskularnym. Oddalenie od Słońca jest właściwe dla utrzymania odpowiedniej temperatury. Uważa się, że czynniki te sprzyjały powstaniu życia na naszej planecie. Jest największą z planet skalistych w Układzie Słonecznym, a także jak dotychczas jedynym znanym miejscem występowania życia.

Mars
Mars - czwarta według oddalenia od Słońca planeta Układu Słonecznego. Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga wojny - Marsa. Zawdzięcza ją swej barwie, która przy obserwacji wydaje się być rdzawo-czerwona i kojarzyła się starożytnym z pożogą wojenną. Postrzegany odcień wynika stąd, że powierzchnia planety jest pokryta tlenkami żelaza. Mars posiada dwa niewielkie księżyce o nieregularnych kształtach - Fobosa i Deimosa - prawdopodobnie są to dwie planetoidy przechwycone przez pole grawitacyjne planety. Przypuszcza się, że mogło na niej kiedyś powstać życie, jednak obecnie nie ma na to solidnych dowodów.

Jowisz
Jowisz - piąta w kolejności oddalenia od Słońca i największa planeta Układu Słonecznego. Posiada wiele księżyców (odkryto 63) oraz system pierścieni. Jowisz wraz z Saturnem, Uranem i Neptunem to planety gazowe, czasem nazywane również planetami jowiszowymi.
Masa Jowisza jest 2,5 razy większa od całkowitej masy wszystkich pozostałych planet. Jest on tak masywny, że powoduje przesunięcie się barycentrum Układu Słonecznego ponad powierzchnię słońca (leży ono 1,068 promienia słonecznego od środka gwiazdy). Czasem jest nazywany "niedoszłą gwiazdą", i chociaż są znane dużo większe planety pozasłoneczne, jest prawdopodobnie planetą o największej możliwej średnicy z takim składem chemicznym

Saturn
Saturn jest szóstą planetą Układu Słonecznego według oddalenia od Słońca. Jest to gazowy olbrzym, drugi pod względem masy i wielkości po Jowiszu, a przy tym paradoksalnie o najmniejszej gęstości ze wszystkich planet całego Układu Słonecznego. Saturn znany był już w świecie starożytnym. Charakterystyczną jego cechą są pierścienie składające się głównie z lodu i (w mniejszej ilości) z odłamków skalnych. Obecnie znamy 61 naturalnych satelitów Saturna (3 niepotwierdzone ostatecznie). Nazwa planety pochodzi od imienia rzymskiego boga - Saturna.
Saturn jest wyraźnie spłaszczony na biegunach i "wydęty" na równiku (owalna sferoida); jego średnica biegunowa jest o ok. 10% krótsza od równikowej. Jest to wynikiem szybkiej rotacji wokół osi i gazowo-ciekłej budowy obiektu. Pozostałe gazowe olbrzymy także są spłaszczone, ale w mniejszym stopniu.
Prędkość wiatrów na planecie osiąga 1800 km/h.

Uran
Uran - siódma w kolejności od Słońca planeta Układu Słonecznego. Jest także trzecią największą i czwartą najmasywniejszą planetą naszego systemu. Należy do grupy gazowych olbrzymów. Nazwa planety pochodzi od greckiego boga Uranosa. Stanowi to wyjątek, gdyż wszystkie pozostałe planety noszą imiona bóstw rzymskich.Posiada 27 odkrytych księżyców.Do niedawna uważano, że wszystkie planety klasyfikowane jako gazowe olbrzymy zbudowane są podobnie, jednak badania za pomocą sond kosmicznych dowiodły, że budowa i skład chemiczny Urana w dużej mierze odróżniają go od Jowisza i Saturna. Przede wszystkim Uran zawiera stosunkowo mało wodoru - 15% masy, i tylko niewielką domieszkę helu (pierwiastki te są głównymi składnikami większych planet).

Neptun
Neptun - ósma i ostatnia planeta Układu Słonecznego. Jej jasność nie przekracza 7,6m. Posiada 13 odkrytych księżyców, spośród których największy jest Tryton. Nazwa tej planety pochodzi od rzymskiego boga - władcy mórz - Neptuna. Zalicza się do planet gazowych, zwanych gazowymi olbrzymami. Jego symbolem jest trójząb - broń Posejdona - odpowiednika Neptuna w mitologii greckiej.

Dodatkowe ciekawostki

Księżyc ziemski
Księżyc to jedyny stały[1] naturalny satelita Ziemi. Jest on piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Przeciętna odległość od środka Ziemi do środka Księżyca to 384403 km, co stanowi mniej więcej trzydziestokrotność średnicy ziemskiej. Średnica Księżyca wynosi 3474 km[2], nieco więcej niż 1/4 średnicy Ziemi. Oznacza to, że objętość Księżyca wynosi około 1/50 objętości kuli ziemskiej. Przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni jest blisko 6 razy słabsze. Księżyc wykonuje pełny obieg Ziemi w ciągu 27,3 dnia, a okresowe zmiany w geometrii układu Ziemia-Księżyc-Słońce powodują występowanie powtarzających się w cyklu 29,5-dniowym faz Księżyca.