Zakażenia i choroby zakaźne

1. Bakterie - jednokomórkowe organizmy z pogranicza świata zwierzęcego i roślinnego. Mają mikroskopijne rozmiary (0, 0005 mm) i nawet ich wielotysięczne kolonie mogą być ledwo zauważalne gołym okiem. Każda bakteria zbudowana jest ze sztywnej błony komórkowej, którą wypełnia jednolita masa zwana cytoplazmą oraz skupisk substancji jądrowej. W warunkach laboratoryjnych bakterie hoduje się na podłożach stałych i płynnych. Podczas badań mikroskopowych hodowli stwierdza się, że w zależności od gatunku bakterie mają różne formy.

2. Wiele bakterii wytwarza mniej lub bardziej silnie działające toksyny. Niektóre bakterie w niekorzystnych dla siebie warunkach mogą przekształcać się w środowisku przez wiele lat. Są to bakterie przetrwalnikujące, które ze względu na swoje specyficzne właściwości mogą być wykorzystywane jako broń biologiczna.

3. Wirusy - drobnoustroje z pogranicza świata ożywionego i nieożywionego. Są to kompleksy białkowe pozbawione cech zorganizowanej komórki. Jako bezwzględne pasożyty rozmnażają się wewnątrz komórek gospodarza po przeniknięciu przez ich błonę komórkową. Wywołują wiele chorób u zwierząt, ludzi i roślin. Do badania ich struktury konieczny jest mikroskop elektronowy.

3. Drobnoustroje chorobotwórcze przedostają się do organizmu człowieka różnymi drogami, a miejsce ich wtargnięcia nazywa się wrotami zakażenia. Najczęściej są nimi drogi oddechowe, przewód pokarmowy, błony śluzowe i uszkodzona skóra.

4. Zakażenie - wtargnięcie drobnoustroju do organizmu, co jednak nie oznacza jeszcze choroby. Dopiero namnożenie drobnoustroju w organizmie i towarzyszące temu uszkodzenia tkanek powoduje chorobę.

5. Okres wylęgania - objawy chorób zakaźnych wywołane przez bakterie i wirusy ujawniające się w różnym czasie od zakażenia.

6. Nosicielstwo pochorobowe - wydalanie drobnoustrojów w przypadku niektórych chorób zakaźnych utrzymuje się jeszcze przez jakiś czas po wyzdrowieniu

7. Nosiciel - człowiek, który wydala chorobotwórcze drobnoustroje po przebytej chorobie lub po zakażeniu

8. Źródłem zakażeń są przeważnie ludzie chorzy i nosiciele drobnoustrojów chorobotwórczych oraz zwierzęta zakażone drobnoustrojami niebezpiecznych dla ludzi.

9. W zależności od dróg przenoszenia zakażeń rozróżnia się:
a) choroby przenoszone drogą kropelkową - (grypa, ospa wietrzna, odra itp. ) Zakażenie najczęściej następuje podczas wdychania drobnoustrojów znajdujących się w kropelkach śluzu zawieszonego w powietrzu, a wrotami zakażenia są drogi oddechowe.

b) choroby przenoszone drogą pokarmową - (dur brzuszny, salmonellozy, czerwonka i wirusowe zapalenie wątroby typu A). Drobnoustroje wydalane z kałem przez chorych i nosicieli przenoszą się w środowisku poprzez ręce i przedmioty, czasem wodę i żywność.

c) choroby związane z zakażeniem kontaktowym przez skórę i błony śluzowe – bakteryjne i wirusowe zapalenia skóry, choroby przenoszone drogą płciową (kiła, rzeżączka oraz AIDS)

d) choroby krwiopochodne przenoszone przez krew -osób chorych i zakażonych (wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz AIDS np. u narkomanów

e) choroby krwiopochodne przenoszone przez stawonogi żywiące się krwią człowieka – (malaria, kleszczowe zapalenia mózgu i inne)

10. Choroby zakaźne mogą występować w postaci zachorowań sporadycznych. endemii, epidemii i pandemii.

a) endemia - stałe występowanie choroby zakaźnej w określonym rejonie

b) epidemia - występowanie większej niż zwykle liczby zachorowań w krótkim czasie na ograniczonej przestrzeni

c) pandemia - epidemia która obejmuje wiele krajów, cały kontynent, a nieraz cały świat.

11. Nowym zjawiskiem było pojawienie się na początku lat osiemdziesiątych XX wieku wirusa HIV i zachorowań na AIDS, czyli zespół nabytego upośledzenia odporności wywołany przez ludzki wirus upośledzenia odporności HIV.