Era paleozoiczna.

KAMBR

Pierwszy okres paleozoiku trwający od ok. 570 do ok. 500 mln lat temu. Dzielił się na trzy epoki: kambr dolny (wczesny), środkowy i górny (późny).
W kambrze dolnym rozpoczęła się wielka transgresja morza, która osiągnęła maksimum w kambrze środkowym.
W kambrze górnym ? faza sardyjska orogenezy kaledońskiej spowodowała tylko niewielką jego regresję. Typowymi osadami kambryjskimi są wapienie (Syberia, Ameryka Północna) oraz piaskowce i łupki pochodzenia morskiego (Europa). W Polsce skały kambryjskie występują na powierzchni w Górach Świętokrzyskich i Sudetach, a w głębokim podłożu ? prawie na całym obszarze kraju.

FLORA
Roślinność kambryjska składała się z pierwotnych grzybów, bakterii, sinic i niektórych grup glonów (np. pierwszych zielenic i krasnorostów).

FAUNA
Dla kambru jest charakterystyczne nagłe pojawienie się licznych bezkręgowców morskich (kambryjska eksplozja ewolucyjna), wytwarzających części twarde (szkielety, pancerze), zachowane w skałach w stanie kopalnym (skamieniałości). Do organizmów tych należały głównie trylobity, archeocjaty (typowe tylko dla kambru), ślimaki, ramienionogi, także otwornice, gąbki, jamochłony i szkarłupnie.
ORDOWIK

Drugi okres paleozoiku, trwający od około 500 do ok. 435 mln lat temu. Dzieli się na trzy epoki: ordowik dolny (wczesny), środkowy i górny (późny).
W ordowiku dolnym, po fazie orogenezy kaledońskiej na przełomie kambru i ordowiku, rozpoczęła się transgresja morza, zakończona dopiero pod koniec ordowiku górnego, toteż osady ordowiku są głównie osadami morskimi. Należą do nich łupki ilaste, piaskowce, wapienie, margle. Najbardziej typowe utwory ordowiku występują w Walii i środkowej Anglii. W Polsce ? najpełniejsze serie osadów ordowiku są znane z Gór Świętokrzyskich i w głębokim podłożu na północy kraju.

FLORA
Na lądzie prawdopodobnie pojawiły się pierwsze rośliny naczyniowe (pierwotne paprotniki). W morzach występowały sinice, zielenice i krasnorosty.

FAUNA
Bogata fauna mórz, reprezentowana głównie przez graptolity, łodziki, ramienionogi i trylobity. dużą rolę skałotwórczą odegrały koralowce czteropromienne, tabulaty i gąbki. Pojawiły się pierwsze kręgowce ? ostrakodermy.
SYLUR


Trzeci okres paleozoiku, trwający od ok. 435 do ok. 395 mln lat temu. Dzieli się na trzy epoki: sylur dolny (wczesny), środkowy i górny (późny).
W sylurze dolnym miała miejsce transgresja morza, która zakończyła się dopiero na przełomie syluru i dewonu w wyniku końcowej fazy orogenezy kaledońskiej. Toteż osady syluru są głównymi osadami morskimi. Należą do nich łupki ilaste, często ze szczątkami graptolitów (łupki graptolitowe), wapienie organogeniczne, piaskowce, szarogłazy, zlepieńce. Najbardziej typowe utwory syluru występują w Walii i środkowej Anglii oraz na Gotlandii. W Polsce najpełniejsze serie osadów syluru są w Górach Świętokrzyskich i Sudetach oraz w głębokim podłożu na północy kraju.

FLORA
Florę syluru tworzyły na lądzie pierwotne rośliny naczyniowe (z grupy widłaków i psylofitów), a w morzach niektóre plechowce ? zielenice, krasnorosty, sinice i prawdopodobnie brunatnice.

FAUNA
Dalszy rozkwit fauny morskiej, głównie koralowców 4 - promiennych, ramienionogów, trylobitów i łodzików, a w wodach półsłonych ? wielkoraków; maksymalny rozwój osiągnęły graptolity, które wymarły z końcem syluru. Pojawiły się pierwsze ryby ? tarczowce.
DEWON

Czwarty okres paleozoiku, trwający od ok. 400 do ok. 345 mln lat temu. Dzieli się na trzy epoki: dewon dolny (wczesny), środkowy i górny (późny). W związku z orogenezą kaledońską, która sfałdowała i wypiętrzyła łańcuchy Kaledonidów oraz spowodowała wielką regresję morza, dewon był okresem panowania lądów. W końcu dewonu dolnego początek wielkiej transgresji morza, której największe nasilenie przypada na pierwszą połowę dewonu górnego.
Pod koniec dewonu górnego pierwsze fazy orogenezy hercyńskiej. Typowe utwory dewonu: czerwone piaskowce i zlepieńce (dewon dolny) oraz łupki ilaste, wapienie, dolomity (dewon środkowy i górny). W Polsce najpełniejsze serie osadów dewońskich odsłaniają się w Górach Świętokrzyskich.

FAUNA
Roślinność lądowa dewonu dolnego i środkowego składała się z pierwotnych roślin naczyniowych, zwanych psylofitami, najpierwotniejszych paproci oraz pierwotnych roślin widłakowych i skrzypowych. Z plechowców stwierdzono grzyby glonowce oraz glony.
W dewonie górnym nie było już psylofitów, pojawiły się natomiast nowe rodzaje pierwotnych paproci, roślin skrzypowych i widłakowych oraz prawdopodobnie pierwsze rośliny nasienne (paprocie nasienne i kordaity). Z mszaków występowały wątrobowce, z plechowców tzw. glonogrzyby i inne. W morzach żyły krasnorosty i prawdopodobnie brunatnice.

FLORA
W dewonie pojawiły się pierwsze zwierzęta lądowe: z bezkręgowców - stawonogi (dewon dolny i środkowy), a z kręgowców płazy tarczogłowe (dewon górny). Nadal rozwijała się fauna morska, z bezkręgowców liczne były koralowce i ramienionogi, spośród głowonogów pojawiły się amonity. Z kręgowców szczyt swojego rozwoju osiągnęły ryby pancerne i ostrakodermy, które wyginęły pod koniec dewonu, natomiast bujnie rozwinęły się ryby dwudyszne i trzonopłetwe, oprócz istniejących już ryb chrzęstnych i nielicznych promieniopłetwych.

KARBON

Piąty okres paleozoiku, trwający od ok. 345 do ok. 280 mln lat temu. Dzieli się na dwie epoki: karbon dolny (wczesny) i górny (późny).
W okresie karbońskim występowały liczne fazy orogenezy hercyńskiej, której największe nasilenie przypada na pogranicze karbonu dolnego i górnego. W związku z tą orogenezą w karbonie górnym nastąpiła wielka regresja morza.
Typowymi utworami karbonu dolnego są wapienie (facja wapienia węglowego) lub piaskowce, zlepieńce i łupki ilaste (facja kulmu), a karbonu górnego ? osady piaskowców i łupków, z podkładkami węgla kamiennego, zwanego karbonem produktywnym. Olbrzymie złoża karbońskiego węgla kamiennego występują na różnych kontynentach; w Polsce ? w Górnośląskim, Dolnośląskim i Lubelskim Zagłębiu Węglowym.
Na obszarach wchodzących w skład lądu Gondwana w utworach karbonu górnego znajdują się osady lodowcowe świadczące o istnieniu wielkiego zlodowacenia.

FLORA
W karbonie, oprócz dalszego rozwoju roślinności wodnej, nastąpił bujny rozkwit roślinności lądowej o formach drzewiastych: widłaki (głównie lepidodendrony i sygilarie), ze skrzypów - kalamity, paprocie właściwe i nasienne, z nagozalążkowych - kordaity. Formy te tworzyły bagienne lasy i dały początek złożom węgla kamiennego. Runo tych lasów stanowiły drobne paprocie, widłaki, skrzypy, zwane klinolistami, oraz mszaki. Z grzybów istniały już workowce.
Pod koniec karbonu pojawiły się pierwsze rośliny iglaste (walchia).


FAUNA
Charakteryzuje masowe występowanie otwornic ( fuzuliny), ramienionogów (długość do 30 cm), małżów, rozwój goniatytów, konodontów i pojawienie się belemnitów. Zyły już owady uskrzydlone, ryby rekinowate i pierwotne promieniopłetwe, płazy tarczogłowe, pierwsze gady (kotylozaury, ssakokształtne i wodne mezozaury).
PERM

Najmłodszy (szósty) okres paleozoiku, trwający od ok. 280 do ok. 230 mln lat temu. W zachodniej i środkowej Europie, gdzie utwory permu zostały najwcześniej zbadane, dzieli się go na dwie epoki: perm dolny (wczesny), zwany czerwonym spągowcem, i perm górny (późny), zwany cechsztynem.
W permie dolnym powstawały osady lądowe ? zlepieńce (czerwone) i piaskowce, pochodzące z niszczenia wypiętrzonych w orogenezie hercyńskiej łańcuchów górskich. Przejawiała się silna działalność wulkaniczna, następowały potężne wylewy law.
W cechsztynie następowała transgresja morza. Tworzyły się wapienie i dolomity, łupki miedzionośne, sól kamienna, gipsy, sole potasowe. We wschodniej Europie w ciągu całego permu powstawały osady morskie ? wapienie, piaskowce, gipsy, sól kamienna. Na obszarze lądu Gondwany w utworach permu istnieją ślady wielkiego zlodowacenia. W Polsce utwory permu występują w Górach Świętokrzyskich, Sudetach, na Niżu Polskim i w okolicach Krakowa.
FLORA
W połowie permu, w związku ze zmianą klimatu (z wilgotnego na suchy) nastąpiły doniosłe zmiany w składzie flory, zwłaszcza na półkuli północnej. Wymarły kordaity, drzewiaste widłaki i skrzypy, większość paproci (zarodnikowych i nasiennych). Wzrósł zaś udział roślin iglastych, miłorzębowych i sagowców.

FAUNA
W morzach permu żyły otwornice (fuzuliny), ramienionogi, małże, goniatyty, szkarłupnie, ryby promieniopłetwe i inne, a także trylobity i koralowce czteropromienne, które pod koniec okresu wymarły. Na lądzie bujnie rozwijały się płazy tarczogłowe, kotylozaury i gady ssakokształtne.