Rzeczywistość jako temat dzieł literackich – na podstawie powieści „Potop”, „Krzyżacy” i „Kamienie na szaniec”.

W historii każdego narodu można odnaleźć zdarzenia, które nierzadko w dalszej perspektywie wpływają na jego kształt, które rzeźbią jego tożsamość. Takie zdarzenia czasem stają się natchnieniem dla pisarzy. Henryk Sienkiewicz w swoich ?Krzyżakach? i ?Potopie? oraz Aleksander Kamiński w ?Kamieniach na szaniec? potwierdzają tę tezę.
Porównując wyżej wspomniane dzieła nie sposób nie dostrzec pewnych analogii. Akcja każdego z nich toczy się w scenerii wojennej. Oczywiście trzeba dodać że nie jest to ta sama wojna, lecz wojny rozrzucone na przestrzeni dziejów. ?Krzyżacy? to powieść mówiąca o początku XV wieku, kiedy to średniowieczna Polska zmagała się z problemem w postaci Zakonu Krzyżackiego. Sienkiewicz odwołuje się do wydarzeń i postaci historycznych wplatając je w fabułę swojego dzieła. Mimo że zarzuca się mu ?kolorowanie? historii, trzeba przyznać, że zachowuje merytoryczny sens. Najbardziej wydatnym przykładem odniesienia do rzeczywistych zdarzeń jest bitwa pod Grunwaldem, o której w ?Krzyżakach? można przeczytać. Ponadto w powieści ma miejsce śmierć i pogrzeb królowej Jadwigi, powstanie na Żmudzi i jeszcze wiele innych zdarzeń historycznych. Pozwala to wysnuć wniosek, że Sienkiewicza inspirowała rzeczywistość.
?Potop? nie bez powodu został określony mianem powieści ku pokrzepieniu serc. Sienkiewicz pisał go w okolicznościach niezwykle trudnych dla Polski. Była to druga połowa XIX wieku. W tymże czasie nasz kraj zmagał się z uciskiem zaborców. Pisarz więc, chcąc podnieść swoich rodaków na duchu napisał książkę. To pierwszy przykład na to, że ?Potop? jest napisany pod wpływem rzeczywistych faktów. Drugim tego aspektem jest fragment dziejów, do jakiego autor przenosi czytelnika. Akcja powieści rozgrywa się w obliczu szwedzkiego zagrożenia, czyli w XVII wieku. Sienkiewicz kładzie nacisk szczególnie na ówczesne stosunki międzyludzkie oparte na silnej solidarności ? jakże potrzebnej w sytuacji zagrożenia. Oto Polacy zjednoczyli się pod berłem króla Jana Kazimierza i jak jeden mąż walczyli o swoja sprawę. W czasie, kiedy żyje pisarz społeczeństwem polskim targa niemalże skrajne zróżnicowanie poglądów, które uniemożliwia efektywne przeciwstawienie się wrogowi. Autor przytacza również scenę obrony Jasnej Góry. Robi to po to, żeby obudzić w swoich rodakach nadzieję i przekonać ich do tego, że z każdej, nawet najbardziej beznadziejnej opresji jest wyjście. A wspomnieć trzeba fakt, że Polacy mieli za sobą przegrane sromotnie powstania (listopadowe i styczniowe), które zamiast pomóc, rozwścieczyły tylko ciemiężców.
?Kamienie na szaniec? to utwór w dużej części oparty na autentycznych faktach. Jego akcja rozgrywa się krótko przed oraz w trakcie II wojny światowej, w latach 1939 ? 1943. Ważna informacją jest to, że autor, Aleksander Kamiński żył w czasach, które opisuje w swojej książce. W 1939 roku miał 36 lat. Był, ogólnie mówiąc, konspiratorem, podobnie jak Rudy Alek i Zośka. Owi młodzi ludzie zarówno w książce jak i w rzeczywistości należeli do założonej przez Kamińskiego Organizacji Małego Sabotażu ?Wawer?. Kamienie na szaniec? napisane są na podstawie wspomnień Tadeusza Zawadzkiego ? ?Zośki?. Wiernie oddają obraz takich zdarzeń jak na przykład słynna akcja pod arsenałem.
Podsumowując, opisane wyżej przykłady to niezaprzeczalne dowody na to, że rzeczywistość może być natchnieniem pisarzy. Nie przeszkadza temu nawet to, że Sienkiewicz w odróżnieniu do Kamińskiego swoje dzieła pisał z perspektywy czasu.
Jednym słowem, gdyby nie konkretny obrót historii, na pewno sporo książek nie zostałoby napisanych.