Scharakteryzuj przyczyny i skutki traktatu krakowskiego z 1525 r. dla Rzeczypospolitej w XVI-XVIII w.

Traktat krakowski, uważany przez historyków za nasze duże niepowodzenie, miał miejsce w 1525 r. Po ostatniej polsko-krzyżackiej wojnie król polski Zygmunt Stary postanowił na mocy tego właśnie traktatu uczynić państwo Zakonu Krzyżackiego swoim lennikiem i zobowiązać do wzajemnej pomocy zbrojnej Królestwo Polskie i powstałe wtedy świeckie Prusy książęce.
Celem mojej pracy jest ukazanie genezy, okoliczności i następstw pokoju krakowskiego, który z pewnością odmienił z znaczący sposób losy naszego państwa. Chcąc
uchwycic pełne ramy czasowe musze odwołać się do powstania państwa Krzyżaków, ich wojen z Polską (XII, XII w) aż do ostatniego rozbioru Polski (1795).
Krzyżacy był to powstały w 1190 r. zakon stworzony celem opieki nad pielgrzymami niemieckimi przybywającymi do Jerozolimy. W 1198 r. przekształcił się on w zakon rycerski do walki zbrojnej z innowiercami. Historia zakonu wiąże się z naszą od 1226,kiedy to został wezwany do ziemi chełmińskiej przez Konrada Mazowieckiego do zwalczania plemion pruskich. Wtedy popełniony został pierwszy wielki błąd-ziemia chełmińska została nadana Krzyżakom jako lenno. Od tej pory można mówić o początku Państwa Krzyżackiego.
Do 1280 r. Krzyżacy podbili cały obszar między dolną Wisłą i dolnym Niemnem i stworzyli całkiem sprawnie prosperujące państwo. Na jego czele stał wielki mistrz zakonu i dzieliło się ono na komturie, czyli okręgi wojskowo-administracyjne.
Kolejne lata przynosiły nowe konflikty polsko- krzyżackie. Począwszy od1308 roku i zajęcia przez Krzyżaków Pomorza, poprzez pokój kaliski, wielką wojnę za Władysława Jagiełły z legendarną bitwa pod Grunwaldem, wojnę trzynastoletnią i pokój toruński aż do wojny ostatniej za Zygmunta I Starego. W tym czasie krzyżacy uparcie najeżdżali ziemie polskie, chęcią zorganizowania silnego państwa. Potyczki przebiegały ze zmiennym szczęściem. Ostatecznie państwo zakonne po wojnie trzynastoletniej za Kazimierza Jagiellończyka zostało lennem polskim .Ostatni wielcy mistrzowie odmawiali jednak składania hołdu królom polskim, co stało się iskrą zapalną ostatniej wojny.
Mimo braku pomocy ze strony Litwy Polacy wygrali. Wielkim mistrzem Zakonu Krzyżackiego był wtedy Albrecht Hohenzollern, urodzony w 1490 r. w Ansbach na terenie Frankonii, syn Fryderyka Hohenzollerna i Zofii Jagiellonki ,a więc siostrzeniec Zygmunta Starego. Albrecht przez cały okres swojego panowania był lojalnym lennikiem Polski. Był m.in.
doradcą króla polskiego w sprawach bałtyckich. Marzył o polskim tronie i prawdopodobnie w tym celu utrzymywał szerokie kontakty z ówczesnymi osobistościami politycznej Europy.
W 1544 r założył w Królewcu uniwersytet, tzw. Uniwersytet ,,Albertyna”.
Jak więc można wywnioskować, były mistrz zakonu żył z polskim królem raczej w dobrych stosunkach, tak więc fakt, iż po skończeniu wojny Państwo Krzyżackie nie zostało włączone do Królestwa można uznać za ukłon króla w stronę siostrzeńca….
Zakon został zeświecczony a religią panującą stał się luteranizm. Nowo powstałe Prusy Książęce miały dziedzicznego świeckiego władcę, który nie mógł samodzielnie prowadzić polityki zagranicznej ani bić monety.
Wydawałoby się iż było to wyjście bardzo korzystne dla Królestwa Polskiego-wrogie mu państwo przestaje istnieli dodatkowo corocznie ma składać hołd lenny. Jednak gdy prześledzimy późniejszą historię Polski dojdziemy do wniosku, iż może powinna ta sprawa zostać rozwiązana? Z pewnością tak. Myślę, iż istniała realna możliwość wcielenia ziem po zakonie do Królestwa. Ponieważ ludność zamieszkująca tamte tereny była napadana i okradana przez krzyżaków, chętnie zgodzili by się na włączenie do Polski a ich poparcie miałoby na pewno decydujący wpływ. Jednak prywata była ważniejsza w tamtych czasach, co obrazowo pokazuje decyzja Zygmunta Starego.
Już Jan Kazimierz zmienił postanowienia traktatu i w 1657 zrezygnował ze zwierzchności lennej nad Prusami Książęcymi w zamian za pomoc militarną w wojnie ze Szwecją. Przeciw zerwaniu z Polską opowiedziały się miasta i szlachta pruskie, jednak opozycja ta została pokonana.
W 1701 r. książę pruski Fryderyk III przybrał tytuł ,,król w Prusiech” i jednocześnie Prusy Książęce stały się częścią Królestwa Prus, przyjmując nazwę Prusy Wschodnie. Odtąd państwo to było nastawione na ekspansję terytorialną, uwikłane było w wojny śląskie i wojnę siedmioletnią.Za czasów Fryderyka II silnie popierano rozwój przemysłu, prowadzone były liczne akcje kolonizacyjne, Prusy stały się jedną z potęg europejskich. Jednak po 1763 roku ich zastosowanie gospodarcze znacznie się zmniejszyło, dlatego też starano się nie angażować w wojny, jednak to właśnie Prusy stały się inicjatorem pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. Przyłączono wtedy Prusy Królewskie(bez Gdańska i Torunia) oraz część Wielkopolski. W dwóch następnych rozbiorach dołączono resztę ziem Wielkopolski, Gdańsk, Toruń i ziemię płocką, a następnie cześć Mazowsza z Warszawą, Podlasie i obszary po Niemen.
Wielu ludzi widzi kategoryczny błąd w treści postanowień traktatu krakowskiego.
Już Jan Matejko swoim dziełem Hołd pruski próbował nam uzmysłowić cos, co na pierwszy rzut oka nie było widoczne. Artysta na obrazie pokazuje scenę oddania czci królowi polskiemu przez mistrza Zakonu Krzyżackiego oraz wiwatujący tłum na rynku w Krakowie.
Scena na pozór szczęśliwa i chwalebna, jednak postać Franczyka-królewskiego błazna budzi niepokój, gdyż on nie podziela radości tłumu. Zupełnie jakby coś przewidywał…
Być może wtedy trudnym do wyobrażenia był taki obrót spraw, jaki nastąpił 250 lat po traktacie krakowskim. Być może większe błędy zostały popełnione w następnych stuleciach, gdyż jednak pokój z 1525 stwarzał szanse przyszłego zespolenia dawnych krzyżackich ziem z Polską. Na pewno był zjawiskiem ważnym, gdyż pokazał jak dwa państwa mogą pójść na kompromis.