Epistolografia Jana III Sobieskiego

Epistolografia Jana III Sobieskiego

Jan III Sobieski urodził się 17 VIII 1629r. w Olesku pod Lwowem, zmarł 17 VI 1696r. w Wilanowie. Jan Sobieski pochodził ze znanego rodu Sobieskich z Sobieszyna. Jego ojciec Jakub Sobieski pod koniec życia był kasztelanem krakowskim. Po matce Zofii Teofilii z Daniłowiczów, Jan był spokrewniony z potężnym rodem Żółkiewskich. Był prawnukiem Hetmana Wielkiego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. W młodości studiował na Akademii Krakowskiej. Królem Polski został w 1674r. Jan III Sobieski został pochowany w Katedrze na Wawelu.

Epistolografia ? Jest to według słownika wyrazów obcych, sztuka pisania listów lub też dział literatury obejmujący utwory napisane w formie listów.

Pochodzenie terminów ?epistolografia? od greckiego ?epistello? (wysyłam) i ? grapho? (piszę) ujawnia, iż początki rozwoju piśmiennictwa epistolarnego i teorii listu sięgają czasów starożytnych.

W polskiej epistolografii odwrót od czysto praktycznych funkcji listów rozpoczął się w korespondencji króla Jana III Sobieskiego z Marysieńką. Kultura literacka i uczuciowa Sobieskiego ukształtowana została przez francuska literaturę romansową, pisał je prawie 20 lat. Zwracał się do niej: ? Duszy i serca pociecho?, ? Moja śliczna panno?, ? Pierwsze moje i ostatnie na tym świecie kochanie?. Idealizował swoją żonę w listach mimo, iż nie miała ona łatwego charakteru. Używa wielu zdrobnień aby ukazać swą czułość. Wyznania do Marysieńki przeplątają się z informacjami o kolejnych bitwach. Autor używa w listach francuskich zwrotów tzw. makaronizmów, gdyż wybranka jego serca była francuską. Listy te charakteryzują się artyzmem i kunsztownością języka, wiele w nich przenośni, epitetów, inwersji, odwołań do mitologii.

Na wstępie listów pisał kilka odniesień adresatki, które dowodzą wielkiego uczucia Sobieskiego i szacunku np. list z 2 XII 1667r.

List z 2 XII 1667r.

? Jedyne duszy i serca kochanie największa na tym świecie pociecho, najśliczniejsza i najwdzięczniejsza Marysieńku.?

W listach czasami wtrącał wyraz lub zwrot francuski. Często używał pseudonimów określających poszczególne osoby i pojęcia np. Marysieńkę nazywał Astra, Jutrzenka, Róża, Aurora i inne. Siebie nazywał Celadon, Sylwander, Feniks i inne w formułach grzecznościowych do Marysi zwracał się z szacunkiem, wmć ( Waszmość) lub WMIT ( Wasza Miłość), niekiedy w skrócie WC, cytuję List 24 Legonica.

List.24. Legnica

? Widzenie z Wcią tak pragnę właśnie, jako duszy mojej zbawienie, niech sam Pan Bóg będzie świadkiem. Jeśli mi Bóg to da szczęście widzieć śliczność mojej jedynej Astrej.?

Listy Jana III Sobieskiego do Marysi były pisane szczerze, zawierały informacje publiczne i prywatne. Najważniejsze wydarzenia były opisane krótko i dokładnie. Marysieńka wiedziała o wszystkim co działo się z jej ukochanym , z kim się spotykał , o jego znajomych, o sytuacji w kraju np. o zwycięstwie nad Wezyrem i o swoim zdrowiu oraz o głębokich i prawdziwych uczuciach do najdroższej. Dlatego listy króla Jana III Sobieskiego sa dla nas ważnym dokumentem historycznym. Dzięki listom , które Jan III Sobieski pisał do Marysieńki zyskał pośmiertna sławe literacką.