profil

Życiorys Jerzego Giedroyca.

poleca 85% 258 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Giedroyc Jerzy, publicysta, polityk, twórca i redaktor paryskiej Kultury. Urodzony 27 lipca 1906 w Mińsku Litewskim, syn Ignacego i Franciszki Starzyckiej. Studia prawnicze (1924-1929) i historyczne (1930-1931) na Uniwersytecie Warszawskim. Podczas studiów prezes Korporacji Patria i Koła Międzykorporacyjnego w Warszawie, działacz organizacji akademickiej Myśl Mocarstwowa oraz pracownik działu zagranicznego Naczelnego Komitetu Akademickiego Polskiego Związku Młodzieży Akademickiej.

Referent prasowy i parlamentarny w Ministerstwie Rolnictwa (1929-1935), naczelnik wydziału prezydialnego w Ministerstwie Przemysłu i Handlu (1935-1939), redaktor Dnia Akademickiego i dwutygodnika Bunt Młodych przekształconego (1936) w tygodnik Polityka (1930-1939). Po wybuchu II wojny światowej przedostał się do Rumunii. Sekretarz osobisty ambasadora polskiego w Rumunii, Rogera Raczyńskiego (1939-1940), kierownik wydziału polskiego przy poselstwie chilijskim w Bukareszcie (1940), współpracownik poselstwa angielskiego, zajmujący się sprawami polskimi w Rumunii (1941).

Wywieziony przez poselstwo angielskie do Stambułu (marzec 1941) zgłosił się do służby wojskowej i wyjechał do Palestyny. Żołnierz Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, uczestnik kampanii libijskiej i walk w Tobruku, kierownik (w randze podporucznika) Wydziału Czasopism i Wydawnictw Wojskowych Biura Propagandy II Korpusu Polskiego (1941-1944), pracownik Centrum Wyszkolenia Broni Pancernej w Gallipoli (Włochy) (1944-1945), dyrektor Departamentu Europejskiego Ministerstwa Informacji Rządu RP w Londynie (1945).
Założyciel Instytutu Literackiego w Rzymie (1946), wydawca oraz redaktor naczelny czasopisma Kultura (od 1947). Pierwszą ksiażką oddaną do druku w ramach Instytutu Literackiego były wydane w 1946 Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa A. Mickiewicza. Słowo wstępne napisał Gustaw Herling-Grudziński. W październiku 1947 przeniósł wydawnictwo do Maisons Laffitte pod Paryżem i rozwinął rozległą działalność wydawniczą, współpracując z wybitnymi polskimi publicystami i pisarzami emigracyjnymi m.in. Józefem Czapskim, Jerzym Stempowskim, Konstantym A. Jeleńskim, Juliuszem Mieroszewskim, Czesławem Miłoszem, Witoldem Gombrowiczem, Gustawem Herling-Grudzińskim. Inicjator (1953) wydawania serii Biblioteki Kultury (obejmującej dzieła literackie oraz książki o charakterze politycznym i pamiętnikarskim) oraz (1962) półrocznika (od 1972 kwartalnika) Zeszyty Historyczne (dotyczącego najnowszej historii Polski i krajów środkowoeuropejskich).
Do września 2000 roku ukazało się 511 tomów Biblioteki Kultury, w tym 132 numery Zeszytów Historycznych i 636 numerów Kultury. Był członkiem kolegium redakcyjnego pisma rosyjskich dysydentów Kontynent oraz członkiem rady redakcyjnej ukraińskiego kwartalnika Widnowa. Uczestniczył w licznych, podejmowanych na Zachodzie, akcjach na rzecz wolności kultury.

Konsekwentnie dążył - od 50 lat - do ułożenia przez Polskę dobrosąsiedzkich stosunków ze wschodnimi sąsiadami: Litwą, Białorusią i Ukrainą - w perspektywie odzyskania przez te kraje niepodległości. Inicjator i członek utworzonego na początku 1982 roku Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej. Autor licznych artykułów oraz książki Autobiografia na cztery ręce (opracowanie Krzysztof Pomian - 1994).
Doktor honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1991), Uniwersytetu we Fryburgu (Szwajcaria), Uniwersytetu Wrocławskiego (1998), Uniwersytetu w Białymstoku (1998), Uniwersytetu Warszawskiego (1998), Uniwersytetu Szczecińskiego (2000), Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej (2000) oraz honorowy członek Polskiego Towarzystwa Historycznego (1991). Laureat nagrody Polskiego PEN Clubu (1989), nagrody im. św. Brata Alberta (1993), nagrody Polityki (1995) oraz nagrody "Złotego Berła" Fundacji Kultury Polskiej (1999).
Odznaczenia: Legia Honorowa (1938), Krzyż Oficerski Korony Rumuńskiej (1930), Krzyż Kawalerski Korony Belgijskiej (1938), estoński Order Białej Gwiazdy (1932). Krytycznie patrząc na stosunki panujące w Polsce po 1989 roku, odmówił przyjęcia najwyższego polskiego odznaczenia - Orderu Orła Białego. Odznaczony francuskim Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej (1996). W 1997 roku otrzymał honorowe obywatelstwo Litwy, a 15 V 1998 prezydent Litwy Valdas Adamkus odznaczył J. Giedroycia medalem Wielkiego Księcia Litwy Giedymina Pierwszego Stopnia (najwyższym litewskim odznaczeniem) "za nieustające wysiłki w podnoszeniu prestiżu Litwy" i "za specjalne zasługi dla kultury litewskiej". Mieszkał do końca życia we Francji.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 3 minuty

Teksty kultury