Oddychanie - sciąga

Drogi oddechowe-jama nosowa,gardło,krtań,tchawice,oskrzela głowne,które wchodza do pluc./Jama oplucna-jej wilgotna pow zmiejszatarcie miedzy plucami i klatka piersiowa podczas oddychania./Jama nosowa-tam dostaje się wdychane pow ,ulega ogrzaniu,nawilzeniu,oczyszczeniue z kurzu.jest wyscielona silnie unaczynioa blona sluzowa z nablonkiem wielowarstwowym migawkowym./Pole wechowe-niewielki urzesiony nablonek,znajduje się w gornej czesci jamy nosowej.kom pozwalaja odroznic kilka tys zapachow./Gardlo-krzyzja się tam drogi oddechowe z pokarmowa../ Krtan-jest to zlozony zespol chrzastek,wiezadel,miesni,umozliwia wydawanie dzwiekow.Faldy glosowe-ograniczaja szparke głosni.Tchawica-nieco splaszczone rury,wzmocnione chrzastkami. Oskrzla glowne-rozgaleznia się w klatce piersiowej. Pluca-powietrze dostaje się tam przez oskrzela glowne.pluca sa pecherzykowatymi narzadami o platowej budowie.w prawym wyrozniamy 3 platy w lewym 2.Pecherzyki plucne-stanowia czynna pow wymiany gazowej.300-500milionow ,pow ich to 90m2.
Oddychanie – jest to proces wymiany gazowej między żywym ustrojem, a otaczającym go środowiskiem. Rozróżniamy oddychanie zewnętrzne i wewnętrzne.
Oddychanie zewnętrzne odbywa się w płucach i polega na wymianie tlenu i dwutlenku węgla między powietrzem pęcherzykowatym i krwią przepływającą przez naczynia włosowate oplatające pęcherzyki płucne. Oddychanie wewnętrzne jest to wymiana tlenu i dwutlenku węgla między krwią i tlenkami ustroju. Prawidłowe oddychanie zewnętrzne zależy od prawidłowej wentylacji i dyfuzji oraz właściwego krążenia krwi w naczyniach włosowatych płuc.
0DDYCHANIE TLENOWE-pierwszym wyróżnia się trzy zasadnicze etapy: glikolizę, zachodzącą w cytoplazmie komórkowej, oraz cykl Krebsa (spalanie metabolitów powstałych z przemiany węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów oraz tworzenie energii i dwutlenku węgla wydalanego przez organizm) i łańcuch oddechowy (tworzenie cząsteczek wody z tlenu pobranego z krwi przez redukcję wodorem), zachodzące w mitochondriach.
Oddychanie komórkowe beztlenowe (fermentacja) to beztlenowy rozkład węglowodanów. Proces fermentacji zaczyna się od glikolizy, która przebiega podobnie jak w oddychaniu komórkowym tlenowym do momentu wytworzenia kwasu pirogronowego, następnie zachodzi redukcja produktu glikolizy
U człowieka wymiana gazowa przebiega w pęcherzykach płucnych, między ścianą pęcherzyka a oplatającymi ją naczyniami włosowatymi. Przez ścianę pęcherzyka i naczyń dyfundują gazy: tlen i dwutlenek węgla. Dyfuzja odbywa się z miejsc o większym stężeniu do miejsc o stężeniu mniejszym, zgodnie z gradientem stężeń. Cząsteczki tlenu dyfundują z pęcherzyków płucnych do krwi, w odwrotnym kierunku wędruje dwutlenek węgla. Tempo tych zjawisk zależy od ciśnień parcjalnych gazów.
***UKLAD WYDALNICZY- w sklad wchodza-nerki,drogi wprowadzajace mocz (moczowody,pecherz moczowy,cewka moczowa.
Nerki: kształt powiększone ziarno fasoli, lewa nieco wyżej niż prawa, leży za żołądkiem i wątrobą, z każdej wychodzi jeden moczowód, z każdą są związane dwa duże naczynia krwionośne: tętnica i żyła nerkowa, do górnej części przylegają gruczoły nadnerczowe
Kora nerki jaśniejsza, rdzeń nerki ciemniejszy. Rdzeń nerki współtworzą piramidy nerkowe podstawami zwrócone do kory a wierzchołkami do wewn.
miedniczki mocz przepływa do moczowodu i dalej do pęcherza moczowego.Pęcherz moczowy-zbiornik moczu o bardzo rozciągliwych ścianach. Mocz usuwany jest na zew przez cewkę moczową.
Budowa ciałka nerkowego(ciałko Malpighiego): torebka nefronu (torebka Bosmana) i długiego kanalika nerkowego. Ściany zbud z nabłonka jednowarstwowego płaskiego o dużej przepuszczalności dla: wody, jonów. Każdą torebkę otacza kłębuszek naczyniowy.
Mechanizm powstawania moczu.
1.Krew dopływająca do kłębuszków naczyniowych, zanieczyszczona zbędnymi produktami materii poddawana jest filtracji. Powstaje mocz pierwotny, ulega następnie obróbce polegającej na resorpcji (zwrotnemu wchłanianiu) oraz sekrecji(wydzielaniu) określonych substancji. Końcowy produkt= mocz ostateczny usuwany drogami moczowymi na zew.
2.Mechanizm filtracji. W kłębuszkach naczyniowych powstaje nadciśnienie hydrostatyczne, powodujące wciskanie płynnych składników krwi do światła torebki nefronu( w naczyniach pozostają krwinki i potrzebne białka).Mocz pierwotny ma skład podobny do osocza krwi. Z moczu resorbowana jest woda niektóre jony( Na,K,Cl,Ca) aminokwasy oraz glukoza. Do światła kanalika nerkowego są (sekrecja) między innymi jony wodorowe, barwniki oraz leki przyjmowane w czasie chorób. Mocznik nie ulega resorpcji więc jego stężenie w moczu ostatecznym wyraźnie wzrasta.
Budowa i funkcjonowanie nerki. Najmniejsza jednostka w której powstaje mocz jest nefron. W budowie nerki wyróżnia się dwie warstwy : zewnętrzną – korę nerki i wewnętrzną -rdzeń nerki . Jedna część każdego nefronu znajduje się w korze nerki, druga zaś w rdzeniu.
Kanalik na całej swojej długości zbudowany jest z nabłonka jednowarstwowego brukowego (izoprymatycznego). Ten typ nabłonka ma zdolność do łatwego i intensywnego transportu jonów i związków organicznych. W kanaliku dochodzi do wytworzenia moczu ostatecznego (co następuje przez proces resorpcji i sekrecji). Kanalik nerkowy dzieli się na 3 charakterystyczne odcinki.
Pętla nefronu (pętla Henlego) – składa się z ramienia zstępującego i wstępującego. Nabłonek pętla zstępującej jest przepuszczalny dla wody, natomiast wstępującej - nie (czynnie resorbuje jony i biernie mocznik).
Średnica pętli wynosi 15 μm, natomiast długość waha się między 4-8 mm. W tej części nefronu dochodzi do zagęszczenia moczu - im pętla dłuższa tym mocz bardziej zagęszczony.