Porównaj sposób ukształtowania i funkcje opisów przyrody w balladach oraz w „Sonetach krymskich” Adama Mickiewicza.

Romantyzm to charakterystyczna epoka w historii literatury światowej. Najwięksi poeci tej epoki, do których zaliczamy między innymi takie znakomitości jak Johann Wolfgang Goethe, Friedrich Shiller czy Adam Mickiewicz stworzyli liczne dzieła, które są chętnie czytane po dziś dzień. Do takich utworów możemy zaliczyć bez wątpienia ballady i „Sonety krymskie”.

Ballady to utwory, które ukazują świat rzeczywisty z elementami fantastycznymi i zagadkową fabułą. Utwory te charakteryzuje synkretyzm oraz potoczny język, często zawierający regionalizmy. Bohaterami są prości ludzie, zjawy, boginki, nimfy. Poruszają one problematykę moralno-etyczną. Podkreślona jest wyższość poznania sensualnego nad racjonalnym.

W balladach, a szczególnie tych Mickiewiczowskich, nadrzędną rolę pełni przyroda. Jej opisy wywołują tajemniczy nastrój, oddają obraz przeżyć wewnętrznych bohaterów, pobudzają wyobraźnię i zachwycają czytelnika, czyli wszystko to, co w prawdziwej balladzie powinno być zawarte. Przyroda nie tylko pełni funkcję tła dla poszczególnych wydarzeń, ale również odgrywa rolę „kata”, wymierza sprawiedliwość. W balladzie „Świteź” ciemne wody jeziora pochłaniają każdego, kto ośmieli się wtargnąć na miejsce zbiorowej mogiły z czasów najazdu Rusi. W utworze „Lilije” natomiast, kwiaty z grobu i wieńca weselnego szepczą o zbrodni sprzed lat. W „Świteziance” również skłębione wody jeziora zatapiają niewiernego strzelca.

„Sonety krymskie” powstały w czasach gdy Mickiewicz przebywał w Rosji, a dokładniej na Krymie. Zainspirowany pięknem i niezwykłością tutejszej przyrody zaczął ją opisywać. Stworzył kilkanaście takich opisów w formie wierszowanej, które później zostały opublikowane dla szerokiej rzeszy czytelników i nazwane „Sonetami krymskimi”.

W „Sonetach krymskich” opisy przyrody są bardziej szczegółowe, zawierają w sobie liczne epitety co czyni je tak wyrazistym obrazem, że można sobie dokładnie wyobrazić miejsca, w których poeta przebywał. Ich rola polega nie na kreowaniu specyficznej atmosfery grozy i tajemniczości jak w balladach, lecz na uświadomieniu czytelnikowi, że w czasach współczesnych poecie istnieją jeszcze tak niezwykłe i piękne miejsca jak Krym.

Cały cykl „Sonetów” składa się z osiemnastu utworów wierszowanych, w których podmiotem lirycznym jest najczęściej sam autor. W niektórych natomiast, jak na przykład w sonecie „Burza” poeta opisuje sztorm na morzu nawiązując do swoich własnych uczuć. Przedstawia siebie jako samotnego podróżnego, który jako jedyny nie próbuje wyrwać się z sideł piekła, nie modli się o ocalenie, tylko spokojnie oczekuje na rozwój wypadków. Nie ma się z kim żegnać, jest już całkowicie zrezygnowany i nieszczęśliwy z powodu tęsknoty za ukochaną ojczyzną.

Przyroda w „Sonetach krymskich” odgrywa rolę nie tylko obrazową, ale również porównawczą. Mickiewicz zachwyca nas opisami tego co widzi, ale jednocześnie każdy widok, dźwięk, barwę i zapach zobaczony na Krymie porównuje z widokiem, dźwiękiem, barwą i zapachem zapamiętanym z ukochanej Litwy i noszonym w znękanym sercu wiecznego wygnańca.

Dorobek Adama Mickiewicza, wraz z jego balladami i sonetami stanowią cząstkę naszego dziedzictwa narodowego. Opisy piękna przyrody nie mają sobie równych w utworach innych poetów tej epoki. Dlatego uważam, że Mickiewicz w pełni zasługuje na miano naszego Wieszcza Narodowego.