Bioróżnorodność
Wszystkie organizmy żyjące w ekosystemie powiązane są ze sobą siecią wzajemnych połączeń pokarmowych, cykli obiegu pierwiastków, materii. Duże znaczenie dla zachowania równowagi ekosystemu może mieć różnorodność zamieszkujących go gatunków organizmów. W prostym modelu monokultury na przykład pola obsianego pszenicą łatwo sobie wyobrazić, że jakaś katastrofa, szkodnik lub choroba zniszczą je całkowicie. Z drugiej strony, po takim zdarzeniu można łatwo doprowadzić do odtworzenia takiego ekosystemu. Im bardziej złożone i różnorodne są ekosystemy, tym są mniej wrażliwe na zmiany zewnętrzne. Dzięki istnieniu ogromnej liczby wzajemnych interakcji możliwe jest dopasowanie do zmieniających się warunków środowiska. Jeśli zabraknie jednego ogniwa w prostym modelu troficznym: producent - konsument – destruent, łańcuch zostaje przerwany. W bogatych ekosystemach, dzięki bioróżnorodności, istnieje wiele różnych łańcuchów gwarantujących dostosowanie się do nowych warunków. Niestety, złożone ekosystemy po zniszczeniu odtwarzają się dużo trudniej niż systemy proste.
Monokultury a różnorodność
Różnorodne ekosystemy są dużo bardziej odporne na szkodniki, choroby itp. Ale dla większości ludzi monokultury są dużo bardziej opłacalne. Stosowanie monokultur może doprowadzić do jałowienia gleby, czyli też do zachwiania równowagi ekosystemu. Dlatego, aby zapobiec temu stosuje się tzw. Płodozmiany, czyli zmiana gatunku uprawianego
gatunku rośliny na tej samej glebie.
Zalety bioróżnorodnego ekosystemu
W ekosystemach o słabym zróżnicowaniu gatunkowym (niskiej bioróżnorodności), przy zaniku nawet jakiegoś z pozoru nieistotnego gatunku, może dojść do daleko posuniętych konsekwencji. Zachwiana równowaga ekologiczna może doprowadzić do wyginięcia gatunków nawet masowych, zwykle ważnych gospodarczo.
Przy dużej różnorodności powyższa sytuacja nie niesie tak zgubnych skutków, gdyż dany element ekosystemu może być skutecznie zastąpiony przez inny równorzędny. W naszym morzu bioróżnorodność na poziomie gatunkowym jest niewielka. Dzieje się tak głównie za przyczyną niskiego zasolenia wód, w którym tak naprawdę źle się czują zarówno organizmy słodko- jak i słono- wodne.
Ten naturalny stan bałtyckiej bioróżnorodności jest może mało zadowalający, ale nie można go poprawiać. Nie można tego czynić bez odpowiedniej wiedzy ekologicznej, gdyż z punktu widzenia przyrody, każdy gatunek ma już swoje określone miejsce w ekosystemie w jego pokarmowej sieci i w innych zależnościach między organizmami. Każdy nowy, obcy gatunek może zaburzyć ten stan naturalnej równowagi. Ważne więc jest by bioróżnorodność w środowisku kształtowała się w sposób naturalny, bez ingerencji człowieka. Powinniśmy jednak dbać by nasza działalność nie prowadziła do osłabienia bioróżnorodności istniejącej. Ważna jest zatem ochrona gatunków i ekosystemów zagrożonych, a także naprawienie wyrządzonych przyrodzie krzywd, przywracanie naturalnych elementów ekosystemów i eliminowanie przyczyn ich niszczenia.
Podsumowanie
Dzięki coraz większej wiedzy człowieka na temat ekosystemów i ekologii możliwe jest przywrócenie równowagi ekologicznej i ochrona przed jej zachwianiem. Trzeba pamiętać że zbytnia ingerencja człowieka może spowodować nieodwracalne straty w ekosystemach.
Jeśli człowiek będzie z umiarem ingerował w struktury ekosystemów to może przynieść to wiele korzyści. Jeśli też będzie dążył do zachowania i zwiększania bioróżnorodności ekosystemów to możemy być pewni że przetrwają w równowadze jeszcze wiele lat.
