Daty 1830 - 1923

1830-1842 - wydanie Kursu filozofii pozytywnej Augusta Comte\'a - początki pozytywizmu
1833 - powstanie pierwszej wielkiej centrali związkowej (Anglia)
1844 - uruchomienie pierwszej linii kolejowej na ziemiach polskich (Warszawa - Grodzisk Mazowiecki)
1848 - opublikowanie Manifestu komunistycznego Karola Marksa i Fryderyka Engelsa
1852 - uruchomienie pierwszej linii telegraficznej na ziemiach polskich (Kraków – Lwów)
1859 - ogłoszenie teorii ewolucji przez Karola Darwina
1860-1873 - ukształtowanie się autonomii Galicji
1863 - powstanie pierwszej partii robotniczej (Niemcy)
1864-1876-działalność I Międzynarodówki
1866-1876 - likwidacja odrębności Królestwa Polskiego
1867 - narodziny Piłsudskiego w Zutowie na Wileńszczyźnie
1869 - pierwszy przypadek przyznania praw wyborczych kobietom (stan Wyoming, USA)
1869 - publikacja Teki Stańczyka - początek działalności krakowskich stańczyków
lll-V 1871 - Komuna Paryska
1871 - publikacja artykułu Aleksandra Świętochowskiego My i wy - manifestu polskich pozytywistów
1871-1878 -kulturkampf w Niemczech
1873 - początek działalności Akademii Umiejętności (Kraków)
1875 - początki ruchu ludowego w Galicji
1876 - powstanie pierwszych kółek socjalistycznych w Warszawie
1878 - kongres berliński - upadek koncepcji „sojuszu trzech cesarzy\"
1879 - sojusz Austro-Węgier z Niemcami - początek bloku państw centralnych
1882 - początki nacjonalizmu żydowskiego na ziemiach polskich
1882 - powstanie I (Wielkiego) Proletariatu - pierwszej polskiej partii socjalistycznej
1886 - utworzenie przez władze pruskie Komisji Kolonizacyj-nej w celu wykupywania ziemi z rąk polskich
1886-1891 - studia przyrodnicze Dmowskiego na Uniwersytecie Warszawskim
1886 - początek działalności konspiracyjnej Piłsudskiego w Wilnie
1887-1892 - pobyt Piłsudskiego na zesłaniu na Syberii
1887 - założenie Ligi Polskiej i Zetu (Związku Młodzieży Polskiej)
1888 - początek działalności konspiracyjnej Dmowskiego w Zecie
1889-1914-działalność II Międzynarodówki
1889 - ogłoszenie przez II Międzynarodówkę dnia I maja świętem robotniczym
1891 - ogłoszenie encykliki Rerum novarum przez papieża Leona XIII - początki chrześcijańskiej demokracji
1891 - uruchomienie pierwszego pogotowia ratunkowego na ziemiach polskich (Kraków)
1892 - pierwsi posłowie robotniczy w Parlamencie angielskim
1892 - strajk powszechny w Łodzi, stłumiony przez siły porządkowe (tzw. bunt łódzki)
1893 - początek działalności Piłsudskiego w PPS
1893 - założenie przez Dmowskiego Ligi Narodowej
1893-1895 - pobyt Dmowskiego na zesłaniu w Rosji
1893 - początek działalności Polskiej Partii Socjalistycznej, Socjaldemokracji Królestwa Polskiego (późniejszej SDKPiL) oraz Ligi Narodowej
1893 - zawarcie przymierza francusko-rosyjskiego
1895 - powstanie pierwszego ministerstwa pracy (Belgia)
1895 - powstanie Stronnictwa Ludowego (późniejszego PSL)
1896 - pierwszy samochód na polskich drogach (Warszawa)
1896 - pierwszy seans filmowy na ziemiach polskich (Kraków)
1896 - pierwsze rozgrywki piłkarskie na ziemiach polskich (Lwów)
1898 - pierwsze pochody 1-majowe w Królestwie Polskim
1899 - pierwszy socjalista w rządzie (Francja)
1903 - opublikowanie przez Dmowskiego Myśli nowoczesnego Polaka
1904 - spotkanie Piłsudskiego i Dmowskiego w Tokio
1904 - układ francusko-brytyjski - początek ententy
13 XI 1904 - manifestacja na placu Grzybowskim w Warszawie - pierwsze walki uliczne bojówek socjalistycznych z siłami porządkowymi
1905-1907 - rewolucja w Rosji
1905-1907 - rewolucja w Królestwie Polskim, bratobójcze walki socjalistów z endekami
1905-1908 - działalność Piłsudskiego w bojówkach PPS
1905 - powstanie Organizacji Bojowej PPS
1906 - udział Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w wyborach do Dumy
1906 - rozłam w PPS – podział na PPS-Frakcję Rewolucyjną i PPS-Lewicę
1906 - masowy strajk szkolny w zaborze pruskim (z udziałem ponad 60 tys. polskich uczniów)
1907-1909-działalność Dmowskiego w Dumie
1908-1914-działalność Piłsudskiego w ZWC i organizacjach strzeleckich w Galicji
1908 - zamach ukraińskiego nacjonalisty na namiestnika Galicji Andrzeja Potockiego
1908 - wprowadzenie 8-godzinnego dnia pracy w górnictwie (USA)
1908 - początek tworzenia polskich formacji paramilitarnych w Galicji, powstanie Związku Walki Czynnej
1912-1913 - wojny bałkańskie
1913 - rozłam w PSL - podział na PSL-Piast (od 1914 r.) i PSL—Lewicę
28 VI 1914 - zamach w Sarajewie na arcyksięcia Franciszka Ferdynanda
VIII-IX 1914 - pierwsza bitwa nad Marną, bitwa pod Tannenbergiem - fiasko niemieckiego planu wojny błyskawicznej
VIII 1914 - wkroczenie oddziałów strzeleckich do Królestwa Polskiego - nieudana próba wywołania powstania narodowego
VIII 1914 - powstanie Legionów Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej
1914-1916- służba Piłsudskiego w Legionach
1915-1920 - działalność dyplomatyczna Dmowskiego na Zachodzie - przewodnictwo KNR udział w konferencji paryskiej
VIII 1915 - zajęcie Warszawy przez Niemców
22 IV 1915 - pierwszy przypadek użycia gazów bojowych (przez Niemców we Flandrii)
V-X 1915 - wielka ofensywa państw centralnych na froncie wschodnim
V 1915 - przystąpienie Włoch do wojny po stronie ententy
31 V 1915 - pierwsze bombardowanie Londynu przez lotnictwo niemieckie
ll-VI 1916-bitwa o Verdun
5 XI 1916 - akt dwóch cesarzy - zapowiedź utworzenia Królestwa Polskiego przez państwa centralne
Vll-X 1916 -bitwa nad Som-mą, pierwszy przypadek użycia czołgów (przez Brytyjczyków)
24 IV 1916 - powstanie wielkanocne w Dublinie, stłumione przez Anglików
1 II 1917 - początek nieograniczonej wojny podmorskiej
6 IV 1917 - przystąpienie USA r do wojny po stronie ententy
10-15 111 1917-rewolucja lutowa w Piotrogrodzie - upadek caratu
6/7 XI 1917 - rewolucja październikowa w Piotrogrodzie -przejęcie władzy przez bolszewików
III 1917 - proklamacja rosyjskiego Rządu Tymczasowego o prawie Polaków do samostanowienia
VI 1917 - zgoda władz francuskich na sformowanie Armii Polskiej we Francji
VII 1917 - „kryzys przysięgowy\" - aresztowanie Józefa Piłsudskiego, likwidacja większości Legionów
VIII 1917 - początek tworzenia korpusów wojsk polskich w Rosji, powstanie Komitetu Narodowego Polskiego na emigracji
IX 1917 - powołanie Rady Regencyjnej w Warszawie
8 I 1918 - umieszczenie postulatu utworzenia niepodległej Polski w orędziu prezydenta USA Thomasa Wilsona
IX 1918 - zawarcie umowy między Komitetem Narodowym Polskim a rządem francuskim -Polska oficjalnym sojusznikiem ententy
28 X 1918 - powstanie Polskiej Komisji Likwidacyjnej w Krakowie
II XI 1918 - objęcie przez Józefa Piłsudskiego rządów w Warszawie - data uważana za początek niepodległej II Rzeczpospolitej
22 XI 1918 - mianowanie Józefa Piłsudskiego Tymczasowym Naczelnikiem Państwa
8 I 1918 - ogłoszenie tzw. 14 punktów prezydenta Wilsona, określających amerykański plan powojennego ładu światowego
3 III 1918 - pokój brzeski - wycofanie się Rosji z wojny
lll-VII 1918-ostatnia ofensywa niemiecka na froncie zachodnim, druga bitwa nad Marną
VIII 1918 - początek decydującej kontrofensywy wojsk ententy na froncie zachodnim
II XI 1918-rozejm w Compiegne - kapitulacja Niemiec, koniec wojny
4-5 IX 1918 - oficjalne zadekretowanie polityki „czerwonego terroru\" przez bolszewików
X-XI 1918 - rozpad Austro--Węgier
3-9 XI 1918 - rewolucja listopadowa w Niemczech - koniec Cesarstwa Niemieckiego
XII 1918 - powstanie Królestwa SHS (Serbów, Chorwatów i Słoweńców)
1918-1921 - wojna domowa w Rosji
I XI 1918-wybuch walk polsko-ukraińskich o Lwów
27 XII 1918 - wybuch powstania wielkopolskiego
1918-1922-działalność Piłsudskiego jako Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego - walka o realizację federacyjnej koncepcji państwa
16 1 1919 - powołanie rządu Ignacego Paderewskiego
23 I 1919 - wkroczenie wojsk czechosłowackich na Zaolzie
10 II 1919 - pierwsze posiedzenie Sejmu Ustawodawczego
19 IV 1919-zajęcie Wilna przez wojska polskie
28 VI 1919 - podpisanie traktatu wersalskiego
VI-VII 1919 - opanowanie Galicji Wschodniej przez wojska polskie
17-24 VIII 1919-I powstanie śląskie
1-IV 1919 - nieudane próby wywołania rewolucji komunistycznej w Niemczech
III-VIII 1919-rządy komunistyczne na Węgrzech (Węgierska Republika Rad)
28 VI 1919 - podpisanie traktatu wersalskiego
VII 1919 - uchwalenie konstytucji republikańskiej w Niemczech - powstanie Republiki Weimarskiej
10 I 1920 - początek działalności Ligi Narodów
1920 - przyjęcie XIX poprawki do konstytucji Stanów Zjednoczonych, gwarantującej kobietom prawo głosu
7 V 1920 - wkroczenie wojsk polskich do Kijowa
11 VII 1920-plebiscyt na Warmii i Mazurach
13-17 VIII 1920-Bitwa Warszawska
18-28 VIII 1920-11 powstanie śląskie
8-9 X 1920 - „bunt\" Żeligowskiego - zajęcie Wileńszczyzny
VII 1920 - starcie Piłsudskiego z Dmowskim podczas obrad Rady Obrony Państwa
18 III 1921 - podpisanie pokoju ryskiego
20 IIII 1921 - plebiscyt na Górnym Śląsku
3 V-5 VII 1921 -III powstanie śląskie
6 XII 1921 - utworzenie autonomicznego Wolnego Państwa Irlandzkiego
30 XII 1922 - utworzenie Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich
VI 1922 - wcielenie części Górnego Śląska do Polski - koniec kształtowania się granic II Rzeczpospolitej
X 1923 - proklamowanie republiki w Turcji - formalny koniec Sułtanatu Osmańskiego
15 III 1923 - uznanie wschodniej granicy polskiej przez państwa zachodnie
VI 1923 - czasowe wycofanie się Piłsudskiego z życia publicznego
XII 1923 - ostateczne wycofanie się Dmowskiego z życia politycznego