Kultura

Kultura nie powinna być źródłem cierpień człowieka.
Kultura (z łac. cultura = ”uprawa, kształcenie”) to termin wieloznaczny, interpretowany w inny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją.
Spośród wielu określeń kultury najbliższa jest mi definicja polskiego antropologa Bronisława Malinowskiego: ”Kultura jest integralną całością składającą się z narzędzi i dóbr konsumpcyjnych, twórczych zasad różnych grup społecznych, ludzkich idei i umiejętności, wierzeń i obyczajów”. Uczony ten traktował kulturę jako formę zaspokajania ludzkich potrzeb, jako ”środek do celu”.
Kultura nieodłącznie związana jest z człowiekiem, odróżnia go od innych organizmów. Jest pośrednikiem między ludźmi a środowiskiem, w którym żyją. Człowiek tworząc kulturę świadomie przeobrażał świat, ale nie czynił tego samodzielnie, robił to w zbiorowości ludzkiej przekazując swoje doświadczenia z pokolenia na pokolenie.
My przejmujemy ten dorobek, który nasi poprzednicy gromadzili, utrwalali i wzbogacali w ciągu dziejów. Ale żeby nie stał się on źródłem naszych cierpień powinniśmy go nieustannie kształcić, doskonalić, pielęgnować. W ten sposób kultura przodków może stać się drogowskazem życia dla młodych pokoleń.
Kultura jest jak mówi Cyceron ”wynalazczynią praw, nauczycielką dobrych obyczajów i ładu”. Człowiek jako istota społeczna przez wieki tworzył zbiory reguł i motywów postępowania. Ze społeczności, w której żyjemy przejmujemy wzory zachowania zgodnie z przyjętymi w niej normami moralnymi.
Pierwszym źródłem przekazu jest rodzina. To ona stanowi nasze naturalne środowisko życia i wychowania. Wśród swoich najbliższych uczymy się sposobów wyrażania uczuć, zasad postępowania za pomocą, których nawiązujemy kontakt z otaczającym światem. Jeśli w sposób racjonalny, nie bezwolny będziemy potrafili podporządkować się obowiązującym zachowaniom, to uznamy je jako nasze własne i staniemy się uczestnikami kultury społecznej.
Inna, ważna dziedzina kultury to kultura duchowa. Wiedza, literatura, sztuka w tym np.: muzyka, teatr, film, malarstwo są źródłem naszych zainteresowań i fascynacji. Wielu z nas nie tylko korzysta z dorobku naszych poprzedników, ale staje się twórcami. Prawdziwi artyści swoim dziełom oddają własne zdolności, umiejętności, a często także i duszę. Myślę, że jeśli ich talenty są autentyczne, to praca nad tworzeniem nie powinna wywoływać lęków, niepokojów.
Natomiast zdobycze techniczne ludzkości, stanowiące m.in. kulturę materialną, już nie raz stały się przyczyną cierpień całych narodów. Stanowią narzędzie władzy nad światem, a my jako ich twórcy dotąd nie nauczyliśmy się z nich właściwie korzystać. Wprawdzie wymyśliliśmy pojęcie ”pokój”, ale niejednoznacznie go interpretujemy, a tylko niewielu z nas potrafi realizować jego szczytne cele.
Tak więc kultura, będąc odpowiednikiem ludzkich potrzeb wyznacza człowiekowi różnorakie cele życiowe. Jest atrybutem ludzkości i przez to ma wpływ na kształtowanie osobowości każdego z nas. Powinniśmy robić wszystko, aby była źródłem radości naszego życia.