Absolutyzm we Francji

Budowa monarchii absolutnej we Francji przypada na XVI i XVII wiek. Próby wzmocnienia władzy królewskiej podejmował już Henryk IV Burbon (1595-1610), podobną politykę realizował Ludwik XIII (1610-1643) i jego I minister, kardynał Richelieu, ale pełnię władzy absolutnej osiągnął Ludwik XIV (1643-1715).

Kardynał Richelieu dążył do zapewnienia królowi Francji władzy absolutnej przez wprowadzenie pojęcia polityki racji stanu, ograniczenie praw arystokracji i szlachty, ograniczenie przywilejów hugenotów (odebranie im tzw. "miejsc bezpiecznych", które uznano za państwo w państwie). Richelieu pozostawił dawne instytucje sprawowania władzy, ale pozbawił je znaczenia. Tak więc rada królewska musiała ustąpić fachowemu rządowi, urząd gubernatorów prowincji zastąpili królewscy intendenci (bezpośredni przedstawiciele króla w prowincjach). Królowi podlegały: rada skarbu, rada stron (sprawy sądowe), wysoka rada, rada depesz (odpowiadała na listy przybywające z zagranicy lub z prowincji); decyzje króla realizowali: kontroler generalny skarbu (sprawy gospodarcze i skarbowe), kanclerz (sprawy sądowe), sekretarze stanu, wojny, spraw zagranicznych, marynarki.

Po śmierci Richelieu obowiązki jego sprawował Juliusz Mazarinii, który rozgromił opozycję arystokratów i przyczynił się do usprawnienia administracji królestwa. Podobnie jak jego poprzednik Mazarini dążył do ugruntowania absolutnej władzy królewskiej. Gdy Ludwik XIV objął władzę arystokracja i szlachta zostały odsunięte od realnego wpływu na politykę. Urzędy w służbie królewskiej sprzedawano mieszczanom, warstwie wykształconej i lepiej wykwalifikowanej. Król zgromadził w Wersalu kwiat arystokracji Francuskiej, dzięki czemu mógł ją kontrolować; był jedynym sędzią i prawodawcą, zlikwidował urząd I ministra, odwołał edykt nantejski, rozbudował aparat policyjny, nie zwoływał stanów generalnych, wprowadził scentralizowaną administrację, która miała ścisły zakres obowiązków, a także sprawny system podatkowy (żeby zwiększyć wpływy podatkowe państwo prowadzi politykę gospodarczą zwaną merkantylizmem), zwiększył wydatki na armię, dwór królewski; prowadził ekspansywną politykę militarną.

Władza absolutna we Francji za czasów Ludwika XIV opierała się na następujących zasadach: król posiadał władzę ustawodawczą, był źródłem praw, wykonawczą - stał na czele armii i administracji oraz sądowniczą - wszystkie wyroki wydawano w imieniu króla, miał wyłączne prawo zwoływania stanów generalnych i prowincjonalnych, obsadzał stanowiska w ciałach zbiorowych, mianował wszystkich urzędników i sędziów, jak również miał prawo ingerować w ich pracę. Ograniczenia władzy królewskiej były niewielkie: król nie mógł nakładać podatków bez zgody stanów generalnych, czy też zmienić zasady następstwa tronu, edykty musiały być zarejestrowane przez parlament paryski (sąd), a król jako władca arcychrześcijański winien przestrzegać prawa bożego i kanonicznego.

W ten sposób we Francji w XVII wieku ukształtował się system absolutystyczny, czyli taki, w którym monarcha ma nieograniczoną władzę, jest jedynym i najwyższym źródłem prawa, a jego decyzje w sprawach państwowych są ostateczne i niepodważalne.