Idealizacja przeszłości w "Panu Tadeuszu" i w "Potopie" jako wyraz intencji twórców.

„Pan Tadeusz” i „Potop” to dwa utwory, których autorzy pragnęli „kupić serca” Polaków w czasach zaborów. Chcieli oni dać nadzieję narodowi na możliwość odzyskania przez kraj wolności i wskazywali na te wydarzenia w historii, które miały budzić optymizm i wiarę w możliwość zwycięstwa nad wrogiem.

Adam Mickiewicz „Pana Tadeusza” napisał w roku 1834, gdy po klęsce powstania listopadowego wraz z wielką falą emigrantów znalazł się w Paryżu. Przytłaczały go emigracyjne spory i waśnie , pragnął od nich uciec w „kraj lat dziecinnych”. Pragnął też ukoić cierpienie zrozpaczonego klęską narodu poprzez obrazy patriotycznych postaw Polaków. Nadzieją napawała wiara, jaką jego rodacy mieli w 1811 i 1812 roku, gdy sądzili, że Napoleon w drodze na Rosję wyzwoli Polskę z rąk zaborców. Mickiewicz chciał, aby taka sama otucha i wiara wstąpiła w serca Polaków, którzy nie mogli zrozumieć i przeboleć niedawnej klęski.

Z kolei „Potop” przez Henryka Sienkiewicza napisany został w okresie pozytywizmu, gdy wykrwawiony po dwóch zakończonych klęską powstaniach naród nie miał już siły walczyć. Pisarz, obrazując najazd Szwedów na Rzeczypospolitą w XVII wieku i męstwo Polaków, którzy zdołali odeprzeć wroga mimo wcześniejszych klęsk miał na celu wlanie optymizmu w serca rodaków. Ukazał im, że nigdy nie jest tak źle, żeby nie można było zorganizować siły do walki o wolność. W czasie wojny ze Szwedami Polska początkowo ponosiła same klęski, gdyż szlachta nie garnęła się do walki a magnateria wchodziła w zdradzieckie układy z wrogiem. Jednak patriotyzm chłopów i średniej szlachty sprawił, że naród znalazł w sobie dość męstwa, aby odeprzeć wroga. Postawa głównego bohatera Andrzeja Kmicica miała ukazywać, że Polacy mogą się odrodzić i zwyciężyć.

Z powyższych uwag wynika, że zarówno „Pan Tadeusz” jak i „Potop” mimo iż zostały napisane w dwóch różnych okresach, to jednak powstały w czasach narodowej niewoli i ich celem było wlanie w serca ludzi optymizmu i wiary w lepszą przyszłość.