"Do Matki Polki" jako komentarz do "Konrada Wallenroda".

Utwór jest komentarzem i uzupełnieniem do Konrada Wallenroda
Syn matki polki = analogia z synem Matki Bożej : Chrystusem
Matka Boża (czyli zapowiedz podobnego losu – matki cierpiącej, patrzącej na syna umierającego na krzyżu za grzechy świata ) :
 walka nie będzie jawna
 walka nie przyniesie chwały
 zaprzeczenie etyki chrześcijańskiej
 przeciwieństwo symboliki mitu rycerskiego
 zaprzeczenie kultu honoru i chwały (sława)
 tragiczna ironia romantyczna
Konsekwencją walki Mickiewicza i innych będzie albo wyjazd na Syberię albo do tanki złota gdzieś w kopalni.
 nawiązanie do etosu rycerskiego
 nawiązanie do motywu syna (Chrystusa)
 ceną sławy, jej konsekwencją – płacze kobiet, dzieci, matek ale także pozostanie w pamięci rodaków /los spiskowca/
 kolizja wartości etycznych jest nieunikniona
 romantyczny honor zajmuje miejsce drugorzędne
 wysoki cel według działania makiawelizmu „cel uświęcą środki”
 determinizm historyczny
 historyczne tu i teraz
 ważny jest los i miejsce człowieka, którego przeznaczeniem jest los spiskowca (w zależności od epoki i czasów bohater jest zmuszony obrać pewna drogę – w czasach Mickiewicza – po zaborami jest to droga spiskowca)
 konieczność wymusza, gdyż nie ma żadnych szans, nie ma innej drogi
 przygotowanie do boju bez chwały
 męczeństwo bez zmartwychwstania to główny cel edukacji młodzieży
 symbolika węża  dwulicowość, maska, obłuda
 bezmiar udręki spiskowca, tragicznego mściciela i konspiratora. On jest ofiarą jaka składa za swoje człowieczeństwo. Ofiara ta wiąże się ze zdradą prowadzącą do hańby
Osobowość jest kaleka i z pełną świadomością przyjmuje swój los
 musi złożyć z człowieczeństwa ofiarę
 syn matki polki i Polski znosił swe poniżenia moralne w kręgu symboliki chrystologicznej
 odwołanie do krzyża, męczeństwa, zmartwychwstania, makiawelizmu
 to determinizm historyczny, który skazuje Polaka na kolizję wartości etycznych, moralnych.  źródło człowiek
 historia skazuje na teki właśnie los