MONIZM PRZYRODNICZY - jedność świata natury i ludzi, bo cały świat podlega tym samym prawom; konsekwencją jest stosowanie do badania sfery ludzkiej metod biologii i fizyki, eksperymentu i obserwacji
SCJENTYZM - zaufanie do nauki opartej na doświadczeniu i rozumowaniu, bo one są źródłami rzetelnej wiedzy
PRAKTYCYZM - stawianie sobie osiągalnych, rozsądnych celów, troska o dobór środków do ich urzeczywistnienia; odwrotność romantycznego "mierz siły na zamiary"
AGNOSTYCYZM - zakłada, że nie można do końca poznać świata i praw nim rządzących; są rzeczy, których rozum nie ogarnia - są i będą, lecz nie należy się nimi zajmować; opracować trzeba tylko dostępne zmysłom zjawiska i ich związki
ORGANICYZM - pochodna ewolucjonizmu i patrzenia na świat człowieka z punktu widzenia biologa; społeczeństwo = organizm; jeśli zachoruje drobna nawet jego część, to całe społeczeństwo to odczuje
RELATYWIZM - głosi, że pojęcia takie jak dobro, zło, piękno, prawda są względne, zależne od relacji i okoliczności (czyli są relatywne)
MINIMALIZM - człowiek powinien być minimum - ten zbiór zagadnień, który jest mu dostępny, i który jest możliwy do zbadania
NATURALIZM - metoda twórcza i kierunek literacki, będący swoistą odmianą późnego realizmu XIX-wiecznego.