Co mówi podmiot liryczny o sztuce, Bogu, artyście i społeczeństwie w utworze Kazimierza-Przerwy Tetmajera "Evviva l'arte".

Tematem utworu Kazimierza-Przerwy Tetmajera zatytułowanego "Evviva l'arte" jest apoteoza sztuki.

Wiersz Przerwy-Tetmajera jest przykładem liryki pośredniej, podmiot liryczny nie wyraża swoich emocji. W tym silnie zsubiektywizowanym utworze występuje jawny, zbiorowy podmiot liryczny: "My artyści". Wiersz ten ma także charakter manifestu literackiego młodopolskich artystów.

Poeta kreuje w wierszu sytuacje konfliktu między artystami a mieszczanami. Podmiot liryczny czuje się niedoceniony, uważa się za pariasa- członka najniższej kasty. Artyści są biedni oraz wzgardzani, gdyż są w całości oddani sztuce , nie tworzą dla pieniędzy: "Nędza porywa nas za gardło, dusi". Twórcy są przemijający: "do jesiennych podobni liści". Mimo, że nimi poniewierają, są bogaci duchowo i dumni ze swoich dzieł. Chociaż dla społeczeństwa ich życie jest nic nie warte, oddają się w całości sztuce. Sztukę natomiast uznają za wartość najwyższą, co tym samym stawia ich ponad społeczeństwem:
"W piersiach naszych płoną
ognie przez Boga samego włożone:
więc patrzy na tłum z podniesioną głową".

Sama sztuka jest darem od Boga dla artysty, jest nieprzemijalna i absolutna, jest niemal równa Bogu. Bóg daje artyście moc tworzenia, więc pragnie, by sztuka była wychwalana. Zupełnie inną postawę wobec sztuki prezentuje społeczeństwo- mieszczaństwo. Gromadzi ono jedynie dobra materialne i sztuka nie stanowi dla nich większej wartości. Podmiot liryczny gardzi mieszczaństwem, nazywa je pogardliwie "filastrem" :"Niechaj pasie brzuchy nędzny filistrów naród". Społeczeństwo, choć stoi poniżej artysty skazuje go na żywot w biedzie i niedocenieniu.

Kazimierz Przerwa-Tetmajer odwołuje się w swym utworze do wartości antycznych. Przyozdabia on wieńcem laurowym artystów, którzy nie chcą go oddać za złoto: " laurów za złotą nie da koronę". Jest to odrzucenie sztuki jako wartości materialnej. Artysta niepragnący zysku jest ideowym zwycięzcą, oddaje w pełni swe sercem, a nawet życie. Tworzy dla najwyższych, jego zdaniem wartości, dumy i sławy. Oprócz toposów artysty i Boga, poeta stosuje w swym utworze także topos orła- ptaka królewskiego. Przedstawia twórców sztuki jako orła ze złamanym skrzydłem. W utworze można zauważyć także aluzje literacką do słow Hipokratesa: "ars longa, vita brevis"- "sztuka długa, życie krótkie". Cały utwór jest apoteozą sztuki, sam tytuł "Evviva l'arte" znaczy właśnie "Niech żyje sztuka!". W raz z wychwalaniem sztuki artyści zostali przedstawieni jako bohaterzy. W dziele Kazimierza Przerwy-Tetmajera występuje też motyw sztuki jako absolutu. Do tej idei odwoływało się wielu innych poetów z okresu młodej polski, między innymi Stanisław Przybyszewski. Poeta nawiązuje do dekadentyzmu potępiając upadek wartości duchowych wśród społeczeństwa.

Utwór "Evviva L'arte" zbudowany jest z czterech strof. Pierwsza strofa składa się z czterech wersów, a kolejne z pięciu. Każda zwrotka kończy się wykrzyknieniem "Evviva L'arte", które pełni rolę refrenu. Wiersz ten jest jedenastozgłoskowacem, występują w nim rymy o układzie ababcc. Utwór cechuje bogactwo języka, poeta stosuje w nim wykrzyknienia: "Evviva l'arte", które podkreślają emocjonalny stosunek osoby mówiącej w wierszu. W dziele Przerwy-Tetmajera występują także epitety np. : "suchy chleb", matafory: "orły z skrzydły złamanemi" czy porównania.

Kaźmierz Przerwa- Tetmajer stworzył utwór podejmujący problematykę roli sztuki w młodopolskiej rzeczywistości. Popularne w modernizmie rozważania na ten temat zapoczątkowały nową epokę w dziejach sztuki, a mianowicie sztukę nowoczesną. Od tego czasu artyści tworzą swą sztukę opętani grą zmysłów i uczuć, chcąc wyrazić swą własną, nienaruszoną wizję.