Romeo i Julia- kompozycja, czas, przestrzeń, problematyka i geneza

1. Kompozycja, czas i przestrzeń.

"Romeo i Julia" jest tragedią, odpowiada kompozycyjne strukturze utworu.

Na początku umieszczony został prolog w formie sonetu, podobny poprzedza akt II. Funkcję ekspozycyjną w stosunku do wątku rodowej waśni, pełni jedynie otwierająca sztukę bajka służących. Kolejne zdarzenia aktu pierwszego przygotowują zawiązanie właściwej akcji w chwili spotkania z Julią. W przebiegu fabuły trudno byłoby wskazać jeden punkt kulminacyjny, rozgrywa się ona częściej wokół serii dramatycznych zdarzeń, powiązanych osobami głównych bohaterów niż wynika z związków przyczynowo skutkowych. Taka kompozycja charakterystyczna jest dla nieregularnego Szekspirowskiego dramatu.

Strukturę czasowo przestrzenną tragedii określają dane zawarte w samym tekście. Czas historyczny nie odgrywa u Szekspira żadnej roli.

Czas trwania akcji wyznaczony został jednoznacznie i dokładnie. Zdarzenia fabuły wypełniają pięć dni i nocy: od niedzielnego poranku do świtu w piątek. Wcześniej, w sobotnią noc, Romeo miał niespokojny sen, a w niedzielę, na godzinę przed wschodem słońca odbył wspomnianą przez Benwolia przechadzkę w gaju sykomorowym - mamy zatem umiejscowioną w czasie przedakcję. Dłuższa przerwa w czasowej ciągłości fabuły występuje między IV a V aktem, kiedy to, jak dowiadujemy się potem, w środę, w dzień, pochowano Julię, brat Jan został wyprawiony z listem, w nocy zaś Romeo w Matni śnił o ukochanej.

Pory doby podaje Szekspir bardzo precyzyjnie, nieraz co do godziny. Wynika to z teatralnego wymogu sygnalizowania wieczoru i nocy, przede wszystkim jednak uwydatnia dramaturgiczną funkcję czasu w sztuce, gdzie minuty decydują o tragicznych losach bohaterów.

Początek nowego dnia liczono wówczas nie od północy, lecz od świtu.

Rzecz dzieje się we Włoszech. Lokalizacja ta bywa równie umowna jak wszystko w szekspirowskim teatrze. Akcja przebiega głównie w Weronie, ale miejsce zmienia się nieustannie, dynamizując fabułę. Z ulic i placów miasta zdarzenia przenoszą się do domu, ogrodów Kapuletów i do celi ojca Laurentego a wreszcie na cmentarz i do grobowca. Tylko I scena V aktu dzieje się w Mantui, gdzie Romeo, jak wynika z tekstu, przebywał dwa dni, od wtorku do czwartku.

2. Problematyka - fabuła.

W ekspozycyjnej scenie pojawia się wątek rodowej nienawiści, wprowadzony w atmosferze rosnącego napięcia
zwada służących:

- pojedynek szlachetnych krewniaków;
- spotkanie Capuletti z Montekim;
- przybycie Księcia, który przerywa starcie pod groźbą ukarania śmiercią. Wejście Romea poprzedzono rozmową o nim.
- wyznanie bohatera;
- starania Parysa o rękę Julii podejmowane pod jej nieobecność;
- Capuletti uważa, że córka jest za młoda;
- matka zachwala przed Julią Parysa;
- wieczorne przyjęcie;
- przybycie na bal Romea;
- wzajemna miłość od pierwszego wejrzenia;
- przemiana Julii (z posłusznego dziecka staje się zakochaną, zdecydowaną i zdolną do taktycznych posunięć kobietą);
- obrona Romea przed atakiem krewniaka;
- podsłuchanie przez Romea wyznań Julii;
- rozmowa zakochanych;
- przekazanie niani dalszego planu działania;
- przejście Julii do celi ojca Laurentego;
- tajemny ślub;
- śmierć Merkucja;
- pomszczenie śmierci przyjaciela;
- pomoc ojca Laurentego;
- naleganie na ślub z Parysem;
- rozmowa Julii z matką;
- skrucha Julii;
- zwątpienie Laurentego;
- samobójstwo Julii (pozorne);
- toast Romea (kielich z trucizną);
- obudzenie się Julii;
- ucieczka Laurentego;
- śmierć Julii;
- zgoda zwaśnionych rodów.

3. "Romeo i Julia" - geneza

Dokładna data powstania Romea i Julii nie jest poświadczona żadnym dokumentem, toteż dla jej przybliżonego choćby ustalenia konieczne były żmudne dociekania szekspirologów. Przyjmuje się, że historia kochanków została w ostatecznej redakcji napisana w latach 1594-1595.

Źródłem, z którego korzystał Szekspir, był obszerny poemat Artura Brooke`a Tragiczna historia Romea i Julii, wydany po raz pierwszy w 1562r. Z poematu Szekspir zaczerpnął zasadnicze rysy fabuły, przetwarzając źródło wedle własnego zamysłu, zmieniając i wzbogacając opowieść.

O prapremierze "Romea i Julii" nie ma żadnych relacji. Sztuka została bez wątpienia wystawiona wkrótce po jej ukończeniu, najpewniej w 1595.

Opracowała:
Nina33- Bydgoszcz