Obrona Włocławka przed bolszewikami

Działania polsko-radzieckiej wojny przez cały rok 1919 i pierwszą połowę 1920 r. rozgrywały się z daleka od centrum kraju. 25 kwietnia 1920 r. rozpoczęła się wyprawa kijowska. 7 maja wojska polskie wkroczyły do Kijowa i był to ostatni sukces militarny Polaków. 26 maja 1920 r. wosjka sowieckie przeszły do kontrofensywy nazwanej "pochodem za Wisłę".W lipcu we Włocławku, Lipnie, Rypinie powstały Obywatelskie Komitety Obrony Państwa. 4 lipca 1920 r. w celu zatrzymania Armii Czerwonej i wzmocnienia regularnego wojska polskiego, wydano przepisy dotyczące werbunku do Armii Ochotniczej. We Włocławku sformowano batalion zapasowy 14 pułku piechoty.

W pierwszych dniach sierpnia trwała nadal ofensywa sowiecka. Walki na decydującym północnym froncie toczyły się w promieniu kilkunastu kilometrów od Warszawy. Równocześnie armie M. Tuchaczewskiego dążyły do sforsowania Wisły w rejonie Włocławka, by w ten sposób przerwać główną polską linię zaopatrzenia dostarczanego przez Gdańsk.

M. Tuchaczewskidążył do przekroczenia Wisły na odcinku Modlin-Włocławek, do oskrzydlenia sił polskich i wyjścia na ich tyły. (Zakładano powtórzenie manewru armii Dybicza z 1794 r. i armii Paskiewicza z 1831 r.).12 sierpnia 1920 r. rosyjski korpus kawalerii z rejonu Sierpca zdążył na Włocławek i Nieszawę. 13 sierpnia natarciem wojsk sowieckich na Radzymin, które zbliżyły się na odległość 14 km od Warszawy rozpoczęła się "bitwa warszawska". Tego samego dnia wojska nieprzyjacielskie zajęły Lipno, 14 sierpnia Bogucin, Dobrzyń n. Wisłą, Bobrowniki, a 16 sierpnia Rypin.

"Pochód za Wisłę" został zatrzymany w "bitwie warszawskiej" 15 sierpnia 1920 r., w dzień Matki Boskiej Zielnej. Dzień ten dla Polaków stał się oficjalnym dniem święta Wojska Polskiego.

16 sierpnia 1920 r. rozpoczęła się ofensywa znad Wieprza, a oddziały przednie 4 armii sowieckiej Gaj-Gaja podeszły pod Włocławek usiłując sforsować Wisłę (...) Młody i niedoświadczony żołnierz przy wybitnym współudziale miejscowej ludności, w ciągu kilku dni trwał na stanowiskach broniąc miasta.

Walki w obronie Włocławka trwały w dniach 16-19 sierpnia 1920 r. Ostrzał artyleryjski uszkodził Katedrę i Kościół farny św. Jana. Doszczętnie zniszczono pałac biskupi.