Polskie ruchy niepodległościowe w latach 1846-1865

1. 20 lutego 1846 wybuchło powstanie w Krakowie. Po kilku dniach walk Kraków był wolny. Powołano Rząd narodowy. Ogłoszono likwidację pańszczyzny i uwłaszczenie chłopów. Po 10 dniach wkroczyły wojska austryjacko-rosyjskie i powstanie zakończyło się klęską.

2. Do klęski powstania przyczyniły się antyszlacheckie wystąpienia chłopów prowokowane przez Austrię (rabacja galicyjska). Chłopi niszczyli dwory, mordowali szlachtę. Odbyło się to w rejonach tarnowskim i sądeckim. Skutkiem była likwidacja Rzeczypospolitej Krakowskiej.

3. Wiosna ludów – powstanie wielkopolskie. Do zbrojnych wystąpień doszło w marcu i kwietniu 1848 w Poznańskim i w Galicji. Powstania szybko stłumiono.

4. Wstępem do powstania styczniowego były uliczne manifestacje patriotyczne w Warszawie. Organizowano podczas nich pochody i procesje, śpiewano pieśni patriotyczno-religijne. Demonstracje były tłumione przez władze rosyjskie.

W tym okresie uformował się obóz chcący powstania „czerwoni” (Jarosław Dąbrowski, Stefan Bobrowski) i przeciwników powstania - „biali”.

5. Powstanie wybuchło 22 stycznia 1863 r. Ogłoszono manifest i wydano dekrety uwłaszczeniowe. Powołano Rząd Narodowy. Wiosną po dołączeniu się białych ruch znacznie się rozszerzył . Walkę prowadzono metodami partyzanckimi. Jesienią 1863 r. Powstanie osłabło. Próbował je ratować Romuald Traugutt. Aresztowano go i zabito z czterema innymi przywódcami powstania. Ostatni oddział walczący przetrwał do wiosny 1865.

Powstanie styczniowe zostało ostatecznie załamane rozwijającymi na szeroka skalę się represjami