Polskie programy pracy organicznej i ugody z zaborcami

Polskie programy pracy organicznej i ugody z zaborcami.
1. Na rzecz pracy organicznej przemawiały klęski wystąpień zbrojnych i powstań.
W Wielkopolsce podejmowano konkretne przedsięwzięcia na rzecz wzmocnienia sił społeczeństwa polskiego. Platformą tych działań miały być instytucje przemysłowe, rolnicze, handlowe, oświatowe i kulturalne. Organicznicy zawiązywali kółka rolnicze i rozwijali przedsiębiorstwa handlowe-rzemieślnicze by stawić czoło konkurencji niemieckiej. Hasłem pracy organicznej była praca u podstaw. Program pracy organicznej popularyzowała publicystyka i literatura.

2.Innym pomysłem na przetrwanie zaborów były ugody z państwami zaborczymi. Celem było utrzymanie istniejących swobód, przede wszystkim odrębności. W Królestwie polskim dla utrzymania polskiej państwowości było uznanie Cara za legalnego króla, a posłuszeństwo wobec władzy uważano za obowiązek. Łamanie konstytucji przez rosyjskie władze i po powstaniu listopadowym zlikwidowanie polskich instytucji, postawa ugody zaczęła byś oceniana negatywni.

3. Inaczej politykę ugody prowadzono w zaborze austriackim. Polacy za zmiany w statucie zaboru austriackiego obiecywali lojalność wobec władzy w Wiedniu. W 1867 Galicja uzyskała samorząd i autonomiczny sejm krajowy. Dzięki ustrojowym reformom możliwa stała się działalność polityczna. W urzędach, szkołach oraz administracji przywrócono język polski. Współpraca z zaborcą miał rozszerzyć autonomię.

Pozostałe zabory także podejmowały próby porozumienia się z zaborcami, ale bez skutku.