Transplantacje

Przeszczepianiem narządów zajmuje się medyczna dziedzina naukowa nazywana transplantologią. Przeszczepianie narządów jest metodą ratowania życia chorego, który potrzebuje zdrowego narządu, aby żyć. Metoda, ta polega na wszczepieniu biorcy narządu lub tkanek pochodzących od innego człowieka. Niektóre narządy lub tkanki (np. nerki, szpik kostny) można pobierać od osób żywych, pod warunkiem, że życie dawcy nie jest narażone na niebezpieczeństwo. Większość narządów i tkanek do przeszczepienia pobiera się ze zwłok osób, które za życia nie wyraziły sprzeciwu na pobranie. Nerki, serce, płuca, trzustkę można pobrać od osoby zmarłej, kiedy zostały już wyczerpane wszystkie możliwości leczenie i u której stwierdzono komisyjnie śmierć mózgową. Według polskiego prawa, osoba zmarła może być uważana za potencjalnego dawce tkanek i narządów, jeśli za życia nie wyraziła sprzeciwu. Lekarze, pod opieką których był zmarły, informują zwykle rodzinę o śmierci i o zamiarze pobrania narządów do przeszczepienia, ale nie muszą prosić jej o wyrażenie na to zgody. Jeśli zmarły pozostawił pisemny zapis dotyczący jego woli odnośnie pobierania narządów po śmierci, lekarze bez zastrzeżeń respektują jego decyzję. Bliscy mogą jedynie potwierdzić opinię zmarłego na temat pobrania narządów jeśli ją znają. Kiedy komisja lekarska stwierdza śmierć mózgową, lekarz prowadzący informuje o tym rodzinę zmarłego. Po upewnieniu się, że zmarły nie wyraził sprzeciwu na pobrania narządów, można podjąć czynności związane z pobraniem. Pobranie narządów do przeszczepienia jest operacją chirurgiczną w czasie której ciało dawcy traktowane jest z należytą czcią. Przeszczepie się tylko narządy pochodzące od ludzi nie dotkniętych chorobami. Przed przeszczepieniem wykonuje się badania wykluczające choroby, które mogłyby zostać przekazane biorcy. Chorzy, którym dokonano przeszczepienia, zwykle nie poznają nazwiska dawcy, który uratował im życie, ponieważ dar narządów od zmarłego jest anonimowy. Po udanym przeszczepieniu narządu, pacjenci mogą prowadzić normalne życie, kontynuować naukę, podjąć pracę. ponadto biorcy przeszczepu nerki zwalniają miejsca dializacyjne innym chorym, którzy bez takiego leczenia musieliby umrzeć. Nie bez znaczenia jest również fakt, że przeszczepienie nerek wymaga mniejszych nakładów finansowych niż dializoterapia.
Wyniki transplantacji serca i nerek w naszym kraju nie różnią się od wyników uzyskiwanych przez inne ośrodki europejskie. Aby uniknąć wszelkiego ryzyka, obowiązujące przepisy przewidują, że pobrania mogą mieć miejsce jedynie w upoważnionych ośrodkach medycznych. Przeszczepianie jest skomplikowaną procedurą, angażującą tak wielu wysokiej klasy specjalistów, że pokątne przeszczepienie narządów jest niemożliwe. Pobrane narządy rozdzielane są według kryteriów medycznych. Ich losy od pobrania aż do przeszczepienia śledzi się w upoważnionych ośrodkach. Pominięcie kryteriów medycznych wyklucza powodzenie przeszczepienia. Z tych przyczyn pobrany narząd nie może zostać sprzedany. Ponadto istnieje zabezpieczenie ustawowe uniemożliwiające próby komercjalizacji przeszczepiania narządów.


Rozróżnia się przeszczep (transplant):
-autogeniczne - polegają na przniesieniu własnej tkanki lub narządu biorcy z jednego miejsca na drugie np. przeszczep skóry
-izogeniczne - polegają na przeniesieniu tkanki między osobnikami identycznymi genetycznie np. pomiędzy bliźniętami jednojajowymi
-allogeniczne - polegają na przniesieniu tkanki lub narządu między osobnikami różnych genetycznie, ale tego samego gatunku
-ksenogeniczne - polegają na przeniesieniu tkanki lub narządu między różnymi gatunkami
Podstawowym problemem w przeszczepieniu jest doprowadzenie do przyjęcia się przeszczepu i jego wrośnięcie w organizm biorcy oraz przejęcie czynności i właściwości utraconej tkanki lub narządu. Najlepiej przyjmuje się przeszczep własnopochodny, w innych przypadkach organizm reaguje na przeszczep jak na ciało obce i po krótszym lub dłuższym czasie odrzuca go (antygeny transplantacyjne). W celu złamania swoistości immunologicznej biorcy podaje się leki immunosupresyjne. Reakcja odrzucenia przeszczepu odbywa się na drodze alergii.
Warunki powodzenia przeszczepu
· zgodność tkankowa
· właściwy dobór dawcy i biorcy
· odpowiednie leczenie immunosupresyjne
· umiejętność rozpoznania i leczenia procesu odrzucania narządu przez organizm biorcy
· zapobieganie powikłaniom i ich leczenie