Sposób pokazania ideii chrześcijańskiej

Jednym z głównych wątków powieści Henryka Sienkiewicza pt. „Quo Vadis” jest historia skupiająca się z jednej strony na osobie cezara rzymskiego – Nerona, a z drugiej – na powstawaniu i szerzeniu się wiary chrześcijańskiej. Właśnie o sposobie przedstawienia idei tej religii chciałbym napisać w tej pracy.
Najważniejszą zasadą wyznawców Chrystusa jest miłość bliźniego i wynikające z niej: dobroć, szacunek, uczciwość, wierność, łagodność i przebaczenie win – w stosunku do każdego człowieka. Chrześcijanie żyjący według swoich zasad doznają spokoju i szczęścia. Zupełnie odwrotnie przedstawiał się niemoralny świat pogański, w którym życie ludzkie nie ma znaczenia, ponieważ ludzie traktowani są jak przedmioty potrzebne do zaspokojenia chwilowych żądz. Przez przyjaźń rozumie się tutaj załatwianie interesów, a pojęcie wierności i przyzwoitości zostało zapomniane. Wszyscy żyją w ciągłym strachu, zabijającym wszelką radość. Uważam więc, że świat chrześcijański został pokazany na zasadzie kontrastu ze światem pogańskim. Postaram się to poprzeć kilkoma argumentami.
Zacznijmy od tego, że akcja książki zaczyna się w trzydzieści lat po śmierci Chrystusa, więc niewiele lat po narodzinach nowej religii. Chrześcijanie ukrywają się ze swoją wiarą. Ich potajemne spotkania, nauka, zgodnie z którą wkrótce ma nastąpić koniec świata, po którym tylko oni zostaną zbawieni, a reszta ludzkości skazana na wieczne męki. Czują odrazę do zabaw uważanych za przyzwoite i godziwe, izolują się od społeczności. Dlatego uważani są za niebezpieczną i wrogą rodzajowi ludzkiemu sektę. Z tego powodu utrzymują swoje obrzędy w tajemnicy.
Świat pogański jest stary i ma wypracowane wzorce kulturowe. Rzym wyznaje swoich bogów, ale jest gościnny dla cudzych. Tolerują Żydów i ich wiarę, jednakże te religie mają ze sobą kilkaset lub nawet kilka tysięcy lat tradycji, zostały dobrze poznane i zaakceptowane. Na rzymskich placach i ulicach słychać różne języki. Spotkać tam można wszystkie plemiona i rasy ludzkie znane ówczesnemu światu.
Wśród chrześcijan przeważa bieda. Nauka Chrystusa przyjęła się najbardziej wśród ludności napływowej, nędzarzy, robotników portowych i zbiegłych niewolników, czyli wśród mieszkańców Zatybrza i Subury. Budzili pogardę, nie byli obywatelami rzymskimi. Między wyznawcami nowej religii znaleźli się Pomponia Grecyna i grupa zamożnych rzymian, ale to są wyjątki. Każdy chrześcijanin miał inne podejście do nauki Chrystusa, np. Kryspus wymaga całkowitego oddania się Bogu, a Św. Piotr jest pełen miłości i wybaczenia.
Poganie to ludzie z reguły bogaci. Najlepszym tego przykładem jest dwór Nerona i sam cezar. To świat lenistwa, ciągłych przyjemności, licznych uczt, pięknych kobiet, drogocennych przedmiotów i tkanin. Patrycjusz rzymski mieszka w dużej i pięknej willi z ogrzewaniem, dysponuje znacznym majątkiem i żyje w wygodzie. O jego dobre samopoczucie dba tzw. familia złożona z niewolników (na jednego patrycjusza przypadało czasem nawet kilkuset niewolników).
Rzymianie zostali w tej powieści pokazani jako ludzie będący przeciwieństwem chrześcijańskiej idei. Zaprzeczeniem chrześcijańskiego wzoru człowieka jest sam Neron. Właśnie takiego postępowania mieli się strzec wyznawcy nowej religii.