Impresjonizm

Czym jest impresjonizm ?

Impresjonizmu nie da się łatwo zdefiniować. Obecnie jest to nazwa najpopularniejszego kierunku sztuki Zachodu, na początku jednak był to termin obraźliwy - użyto go dla opisania wystawy obrazów, które wydały się szokująco szkicowe i nie dopracowane. Malarzy, którzy stworzyli tamte prace, łączyła niechęć do tradycyjnej, "ugrzecznionej" sztuki popieranej przez oficjalny Salon , lecz ich style i artystyczne cele różniły się. Mieli wspólne zainteresowania - koncentrowali się na opisywaniu codziennego życia i często malowali w plenerze - ale nawet taka pobieżna definicja nie obejmuje całej grupy. Alfred Sisley na przykład nie zajmował się niczym innym poza pejzażami, natomiast Edgar Degas nigdy nie wychodził w plener. Pomimo tych różnic Claude Monet, Berta Morisot, August Renoir, Camille Pissarro, Gustave Caillebotte, Edgar Degas i Mary Cassatt wypracowali nowy sposób ukazywania świata i razem z innymi artystami pokazali swoje obrazy na Wystawach Impresjonistów.



Studenckie czasy

Większość przyszłych impresjonistów poznała się jeszcze jako studenci paryskich pracowni w późnych 50. i wczesnych 60. latach XIX w. Dotarli tam różnymi drogami. Najstarszy z grupy, Camille Pissarro, studiował w Indiach Zachodnich, zanim spotkał Claude'a Moneta i Paula Cezanne'a w paryskiej Academie Suisse. Monet po pewnym czasie ugiął się pod presją rodziny i przyłączył się do pracowni znanego nauczyciela, Carlesa Glayre'a, którego twórczość wywodziła się z tradycji akademickiej. Tu zaprzyjaźnił się z Augustem Renoirem, który przed studiami malarskimi zarobkował ozdabianiem porcelany, Alfredem Sisleyem, urodzonym w Paryżu Anglikiem, który porzucił rodzinną firmę, aby oddać się malowaniu oraz Frederikiem Bazille'em, zamożnym studentem medycyny oddanym sztuce.


Malowanie w plenerze

Malowanie na wolnym powietrzu (en plein air) było jednym z wyróżników impresjonizmu, artyści opuszczali swoje pracownie, by malować wprost z natury. Nie był to jednak nowy pomysł. Przez cały XIX wiek malarze pejzażyści wykonywali pospieszne szkice olejne na wolnym powietrzu - uważali je jednak tylko za wstęp do ostatecznego dzieła malowanego w pracowni. Od wczesnych lat 40. XIX wieku wioski Barbizon i Marlotte służyły za miejsca wypadowe malarzy pejzażystów. Charles Francois Daubigny, jako jeden z pierwszych uznał swoje szkice z natury za gotowe do wystawienia. Co ciekawe, krytykowano go za "poprzestawanie na impresji". Po opuszczeniu pracowni Glayre'a, Monet zaczął malować w plenerze, na wybrzeżu Normandii. Od roku 1863 sam już prowadził plenerowe ekspedycje do wiosek Barbizon i Marlotte, gdzie razem z Renoirem, Bazillem i Sisleyem wypracowali podstawy sztuki impresjonistycznej.


Bunt przeciwko Salonowi

Początki kariery impresjonistów przypadły na czasy, gdy tylko oficjalny sukces na Salonie, oficjalnej dorocznej wystawie, był świadectwem kariery artystycznej. Salon popierał, wystawiał i nagradzał tylko nieskazitelnie wykończone, konwencjonalne obrazy o treści historycznej, religijnej lub mitologicznej. Zdarzały się wyjątki, ale impresjoniści, z ich szkicową techniką, zainteresowaniem współczesnymi widokami i subiektywnymi obrazkami z życia Paryża byli konsekwentnie odrzucani przez jury Salonu. Ostatecznie w 1874 roku 30 członków świeżo założonego Societe Anonyme des Artistes Peintres zbojkotowało Salon i zorganizowało własną, niezależną wystawę, znaną odtąd jako pierwsza wystawa impresjonistów.


Grupa Batignolles

Jeśli można mówić o miejscu narodzin impresjonizmu, z pewnością była to paryska dzielnica Batignolles. Wielu awangardowych artystów mieszkało tutaj, a w latach 60. w miejscowej Cafe Guerbois odbywały się ożywione dyskusje o nowoczesnej sztuce, którym zazwyczaj przewodził Manet. Stałymi bywalcami tej kawiarni byli popierający kontrowersyjne malarstwo Maneta krytycy i młodsi malarze, tacy jak Fantin-Latour, Degas czy Bazille (który był przyjacielem rodziny Maneta). Bazille przyprowadzał tam swoich kolegów z pracowni Glayre'a - Moneta, Renoira i Sisleya. Pojawiali się także Pissarro i Cezanne. Lecz w lipcu 1870 roku grupa Batignolles musiała się rozpaść, gdy Francja przystąpiła do wojny z Prusami. Manet i Degas wstąpili do Gwardii Narodowej, natomiast Monet, Sisley i Pissarro uciekli do Anglii. Renoir dostał przydział z dala od linii frontu. Bazille nie miał tego szczęścia: zginął na froncie w wieku 29 lat.