Bohaterowie Pozytywizmu i Młodej Polski w ocenie mojego pokolenia.

Jedną z najwybitniejszych powieści polskiego pozytywizmu jest „Lalka” Bolesława Prusa. Autor zobrazował w niej życie społeczne i obyczaje Warszawy drugiej połowy XIX wieku. Niewątpliwie postacią pozytywną powieści jest Stanisław Wokulski. Bolesław Prus przedstawił go jako osobowość bardzo złożoną, odzwierciedlającą cechy dwóch epok: romantyzmu i pozytywizmu. Połączenie to sprawiło, że Wokulski jest postacią dość kontrowersyjną. Z jednej strony gorący patriota i konspirator zesłany na Sybir, zakochany romantyczną, nieodwzajemnioną miłością w Izabeli Łęckiej. Uczucie to wzbudzało w nim wiele sprzecznych doznań. Doświadczał nadziei, rozczarowań, zachwytów i zwątpień, wzruszeń, uniesień, ale także upokorzeń i udręk. Z drugiej strony pragmatyk, człowiek sukcesu, który cenił wyżej pracę niż dobre urodzenie, kapitalista, filantrop, który wierzy w siłę nauki i wiedzy. To wszystko sprawiło, że jako bohater literacki zdobył sympatię i przychylność czytelników.
Obok Wokulskiego, równie pozytywną rolę odgrywa postać Ignacego Rzeckiego. Poznajemy go jako romantyka i bonapartę, wierzącego w nurt Napoleonów. Jako przyjaciel Wokulskiego jest wierny, oddany. Reprezentuje szlachetne zasady, jest uczciwy, skromny, życzliwy, bezinteresowny, nie pracuje z myślą o pomnożenie swoich dochodów. Jako stary subiekt, ze swoimi cechami charakteru i zasadami, nie pasuje do świata, w którym przyszło mu przeżyć starość. Sprawia wrażenie osoby bezradnej życiowo. Jest samotny, wyobcowany, stanowi swoisty relikt minionej epoki. Rzecki reprezentuje w „Lalce” te wszystkie szlachetne cechy, które zostały odrzucone przez nową, kapitalistyczną epokę. Jest prawdziwie dobrym i bezinteresownym człowiekiem.
Zupełnym przeciwieństwem prezentowanych postaci jest Izabela Łęcka.
Dwudziestopięcioletnia arystokratka, jest kobietą próżną, zepsutą, egocentryczną. Uważa, podobnie jak wielu innych ludzi, ze swego otoczenia, że tym co stanowi o wartości człowieka są: dobre urodzenie, tytuł szlachecki, majątek ziemski oraz ogłada towarzyska. Widzi w arystokracji warstwę najwyższą, wybraną, a ponieważ do niej należała miała bardzo wysokie mniemanie o sobie i swojej rodzinie. Żyje w świecie fikcji, prowadząc bogate życie towarzyskie. Filantropia jest dla niej jedną z tych form, jest okazją do zaprezentowania się w nowym stroju oraz z uwagi na powolne bankructwo swojej rodziny, pozwala na zabieganie o bogatego i dobrze urodzonego męża. Pogardza Wokulskim, gdyż jako kupiec jest dla niej człowiekiem niższej kategorii, a małżeństwo z nim uznane byłoby uznane za mezalians. Bohaterka pojmuje miłość jako flirt towarzyski. Ponadto jest kobietą egoistyczną, wyrachowaną, pozbawioną uczuć. Jej zachwyty i uniesienia są sztuczne i wymuszone. Dopiero opuszczona przez Wokulskiego zarozumiała swoją winę i postanawia wstąpić do klasztoru.
W okresie Młodej Polski wielkim wydarzeniem artystycznym i społecznym stało się wydanie powieści Stefana Żeromskiego „ Ludzie bezdomni”. Jest to utwór nowego typu, zrywająca z pozytywistycznym kanonem powieści realistycznej.
Głównym bohaterem jest doktor Tomasz Judym. W gruncie rzeczy jest to postać pozytywna. Jest to człowiek, który podejmuje walkę z otaczającym go złem i niesprawiedliwością społeczną. Mimo szlachetnych idei, działa jednak bardziej z powodu swego kompleksu niższości, kompleksu człowieka ubogiego, który widzi możliwość zerwania z własną sferą poprzez jej całkowitą likwidację. To dlatego właśnie chciał za wszelką cenę poprawić los ludzi żyjących w skrajnej nędzy. Kieruje się emocjami, a nie rozsądkiem. Dla lekarzy nie jest partnerem, ale rozhisteryzowanym fanatykiem idei poprawy losu biedoty. Nie jest traktowany poważnie przez swoich kolegów lekarzy, gdyż nie używa konkretnych argumentów, nie jest rzeczowy, ponieważ zbyt angażuje się osobiście i ujawnia swoje swoją psychiczną słabość. Mimo, że pochodzi z ubogich warstw rzemieślników, bardzo się od nich oddalił. Otrzymał zagranicą cenne wykształcenie i doświadczenie, ale niestety nie potrafi wykorzystać go w pracy, w kraju. Szybko załamuje się niepowodzeniami. Nie stara się pozyskiwać sojuszników w ludziach, którzy mieli możliwość podejmowania ważnych decyzji. Opuścił Warszawę, ponieważ nie potrafił zdobyć pacjentów i potwierdzić swej wartości. Uciekł również z Cisów, bo tam także jego działalność nie cieszyła się powodzeniem, choć przynosiła konkretne efekty – szpital dla ubogich. Niestety wszystkie te niepowodzenia łącznie z uczuciem Joasi, które świadomie zniszczył, przyczyniły się do załamania Judyma. Symbolem jego wnętrza jest rozdarta sosna. Nie wiadomo jaką drogę wybrał bohater i czy wyciągnął naukę ze swoich doświadczeń w przyszłości.
W „Moralności pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej rolę postaci negatywnej otrzymała tytułowa bohaterka. Przedstawiona została jako karykatura żony, matki, pani domu i kobiety. Ma feralny gust, jest zaniedbana, niechlujna. Wszystko to wiąże się z jej chorobliwą oszczędnością. Oszczędza na wszystkim, począwszy od sprzętów w mieszkaniu i wydatków na prasę, a skończywszy na biletach tramwajowych dla córki. Jest bezkrytyczna wobec siebie. Uważa się za kobietę nieskazitelnie uczciwą, wzór wszelkich cnót. Pieniądze dla Dulskiej są wszechwładną siłą, która daje władzę i prawo do decydowaniu o innych. Wynajęła pokój kobiecie lekkich obyczajów, która regularnie opłacała czynsz, jednocześnie nakazała wyprowadzić się z kamienicy lokatorce, która próbowała popełnić samobójstwo z powodu zdrady męża, gdyż uważała ją za skandalistkę i osobę niemoralną. Dulska jest kobietą obłudną, która wszystko ocenia na podstawie własnych korzyści. Jest mistrzynią udawania, sądzi, że może wykorzystywać wszystkich dla własnych potrzeb i celów. Tak właśnie postąpiła z Hanką. Przyjęła ją pod swój dach, aby zatrzymać syna. Pobłażliwie traktuje niemoralność Zbyszka. Jako matka zdecydowanie faworyzuje syna, zaś córki traktuje jako niepotrzebny balast. Jako żona, Dulska, całkowicie ignoruje męża. Podporządkowała go sobie i podejmuje wszystkie decyzje sama. Zapolska przedstawia swoją bohaterkę jako kobietę bezwzględną, pewną siebie, chłodno kalkulującą własne korzyści i straty.