Analiza i interpretacja wiersza Jana Andrzeja Morsztyna "Na Kwiatki".

Poezja baroku charakteryzowała się znacznym przerostem formy nad treścią. Epoka ta wyróżniała się wielkim przepychem oraz dobieraniem bardzo skomplikowanych zwrotów do opisania zwyczajnej rzeczy. W tym czasie bardzo popularny stał się marinizm, w którym dążono do zaskoczenia i zadziwienia czytelnika kunsztownym i zawiłym stylem. W utworach popularne były liczne metafory oraz niezwykłe obrazy. Takie dzieła pisał między innymi Jan Andrzej Morsztyn. Jednym z jego wierszy jest utwór „Na Kwiatki”, na podstawie którego postaram się przedstawić istniejący w nim przerost formy nad treścią.

Już dwie pierwsze wersy utworu są metaforą:
„Kwiateczki świeżo urwane z ogroda,
Puśćcie się chętnie dla Kasie swe grzędy”

Występuje w tym fragmencie personifikacja. Podmiot liryczny próbuje przekonać kwiatki, aby dały się wyrwać dla jego ukochanej Kasi. Przemowa do roślin ma sens tylko wtedy, gdy posiadają one ludzkie cechy w mogą zrozumieć ludzką mowę.

„Czeka was wielka nagroda,
Natka was za kształt i swe włosy wszędy.”

Przyozdobienie ciała Kasi będzie dla kwiatów wielkim wyróżnieniem. Podmiot liryczny uważa tę kobietę zapewne za boskie stworzenie, gdyż każda stykająca się z nią rzecz może być tym zaszczycona.

„Nie mogło lepiej szczęście igrać z wami
I nie żałujcie ni gruntu, ni rosy”

Kolejne wersy świadczące o dobrym losie kwiatków. Kontakt z Kasią jest nawet warty poświęcenia ziemi, na której rosną i rosy. Rośliny nie mogą bez tych rzeczy żyć, jednakże Kasia jest dużo ważniejsza.

„Me łzy za rosę, a za grunt jej włosy”

Autor proponuje tu zmianę sposobu życia kwiatków. Zamiast rosą, mają się one teraz żywić łzami podmiotu lirycznego. Świadczy to niewątpliwie o wielkim wzruszeniu tej osoby podczas kontaktów z Kasią, można powiedzieć nawet, iż osoba ta płacze wtedy ze szczęścia. Ziemia, na której rosły kwiaty, zostanie zamieniona na włosy. W środowisku takim rośliny nie są w stanie rosnąć, jednakże autor uważa, że te warunki będą kwiatom odpowiadać.

„przy jej złotym bawcie się warkoczu
i, byście w twardości równały się z stalą”

W tych wersach możemy się dowiedzieć o radosnym nastawieniu Kasi do życia, a także o jej kolorze włosów. Porównanie wytrzymałości kwiatów ze stalą zostało zastosowane, aby poinformować nas o bardzo aktywnym życiu Kasi. Nie jest ona stateczną osobą, lecz biega, skacze. To właśnie w tej sytuacji upersyfikowane kwiaty mogą się bawić na jej latającym we wszystkie strony warkoczu.

„Chrońcie się pilno jej oczu,
Jedno was rodzi słońce – te dwa spalą”

Porównanie do Słońca oczu ukochanej świadczy o ich cieple, być może nawet ognistości. Te „ogniste oczy” są w stanie spalić wszystko, co się do nich zbliży, a kwiatki są przed tym ostrzegane.

„A choć się wam i to przytrafiło,
Piękną wam szczęście wasze śmierć przybiera
I niech wam mdleć będzie miło
Dla tej, dla której wszytek świat umiera”

Ewentualna śmierć z ręki Kasi nie powinna być dla kwiatków przerażająca. Jest to bowiem wielka przyjemność umrzeć za sprawą tak idealnej ręki. Cały świat jest gotów umrzeć dla Kasi, bądź autor może go dla niej poświecić. Ukazuje to nam wielką ufność i miłość do Kasi, która może się wręcz równać z bardzo niebezpiecznym fanatyzmem. Poza tą kobietą nic innego dla podmiotu lirycznego nie jest ważne.

Powyżej przedstawiony wiersz jest w całości jedną wielką metaforą, traktującą o upersyfikowanych kwiatach. Świadczy on o wielkiej miłości, jaką autor darzy Kasię. Jest to przykład liryki komplementu, w której kochana osoba jest wychwalana ponad wszystko. Bardzo wymyślne porównania i metafory świadczą niewątpliwie o zdecydowanym przeroście formy nad treścią. Równie dobrze treść całego utworu można zawrzeć w słowach „Kasiu, kocham Cię!”. Taki obrót sytuacji jest charakterystyczny dla poezji marinistycznej i zapewne nie odbiega od innych utworów z tego gatunku.