Bolesław Prus, jeden z wybitnych reprezentantów epoki pozytywizmu napisał "Lalkę" w 1887roku. Tytuł książki zaczerpnięty został z jednego z epizodów powieści - procesu, jaki baronowa Krzeszowska wytoczyła Helenie o rzekomą kradzież lalki. W utworze przedstawiony jest m. in. wątek niespełnionej miłości Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej, dumnej i wyniosłej, żyjącej w świecie marzeń dziewczyny.
Podczas wizyty głównego bohatera "Lalki" - Stanisława Wokulskiego i panny Izabeli w posiadłości pani prezesowej, Węgiełek przytacza gościom legendę, która jest alegorią, aluzję do ich związku opowiadającą o nieszczęśliwej miłości dwojga ludzi, która kończy się tragicznie. Już na samym początku historii zauważamy, że skarby ukryty w głębi strumienia, na którym spoczywa piękna dziewczyna, jest symbolem arystokratycznej warstwy społecznej Izabeli. Natomiast kowal, który bez opamiętania zakochał się w pannie ze źródła jest odpowiednikiem Stanisława. Straszydła, które strzegą posagu są przeszkodami, które stanęły na drodze do szczęścia bohaterowi utworu(dzieląca ich różnica społeczna, wielbiciele i zalotnicy). Zarówno kowal z legendy jak i Stanisław zakochali się w swoich wybrankach „od pierwszego wejrzenia”. Od tej pory ich jedynym celem stało się zdobycie panien. Oboje pragnęli za wszelką cenę zdobyć swoje wybranki, dla których poświęcili całe swoje życie i uparcie dążyli do wyznaczonego celu. Stanisław, aby zbliżyć się do ukochanej zaprzyjaźnił się z jej ojcem, pomógł finansowo jej rodzinie, wykupił jej serwis i srebra, uczestniczył w spotkaniach towarzyskich, pobierał nauki angielskiego i dzielił się pieniędzmi z potrzebującymi. Dzięki temu nawiązał nowe kontakty handlowe i odnosił sukcesy finansowe, w końcu wykupił kamienicę Łęckich. Kowal, natomiast, aby zdobyć miłość swego życia wybrał się do starszej kobiety w celu zasięgnięcia rady jak zdobyć pannę z potoku, chodził często nad strumień, a na tydzień przed świętym Janem wcale się stamtąd nie ruszył, tylko oczekiwał. Obaj panowie zostali owładnięci miłością do szaleństwa i nie mogli normalnie funkcjonować w społeczeństwie, idealizowali swoje uczucia i byli zbyt wrażliwi, tęsknili i z tego powodu cierpieli wewnętrznie. Zarówno kowal, jak i Stanisław podjęli nierówną walkę z przeciwnościami losu. Kowal wg. legendy stoczył bój ze straszydłami, a Wokulski z adoratorami Izabeli. Byli uparci, nieugięci i konsekwentni w swoich działaniach. Przyczyną ich niepowodzenia i klęski stały się kobiety, które kochali ponad życie, a które teraz są nieosiągalne i niedostępne dla bohaterów. Panna z legendy zaczęła płakać na wieki, a kowal został rozszarpany przez stwory. Izabela, natomiast, wstąpiła do klasztoru, a Wokulski znika w niewyjaśnionych okolicznościach.
Bohater z legendy opowiedzianej przez Węgiełka odczytał alegorię ich związku, jednak nie zauważył przesłania, przestrogi, tragicznego jej zakończenia i dlatego się zawiódł, poniósł klęskę.
Opowieść Węgiełka jest alegorią historii miłości panny Izabeli, którą symbolizuje dziewczyna ze strumienia do Stanisław, którym jest nieszczęśliwie zakochany kowal.