Średniowiecze - władza

Początek średniowiecza wiąże się z 476 r.n.e., tj. upadkiem cesarstwa zachodnio-rzymskiego, schyłek zaś z wydarzeniam historycznymi XV w. (z 1453 r., tj. upadkiem cesarstwa bizantyjskiego oraz 1492 r.- odkryciem Ameryki). Ówczesna feudalna Europa tworzyła swoistą jedność, wspólnotę spojoną religią chrześcijańską i nadrzędną władzą Kościoła, reprezentującego powszechną, łacińską, ponadczasową kulturę. Wszyscy władcy europejscy, z wyjątkiem cesarzy niemieckich, podporządkowali się papieżowi i uznali hegemonię kościoła. Powszechnie panował światopogląd religijny, który ukształtował myślenie, odczuwanie, postępowanie i twórczość ludzką. Znaczną rolę w formowaniu ówczesnego światopoglądu odegrały poglądy św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu.

Historia oraz literatura polska i zagraniczna; dostarczyła nam wiele przykładów różnych rodzajów władzy oraz mnóstwo portretów władców. Niekiedy była to władza absolutna, doktryna porywająca tłumy zwolenników; nieraz władza była związana z religią jak władza Boga, szatana i innych bóstw. Niektóre utwory kreowały wzór dobrego władcy, w myśl których był on sprawiedliwy, wielki, sławny, walczący z wrogami, pomagający potrzebującym, dbający o dobrobyt królestwa i podwładnych, szczodry i szlachetny. ”Pieśń o Rolandzie” jest świetnym przykładem zawierającym wyżej wymieniony wzór. Z pewnością władcami były bóstwa, królowie, dyktatorzy, lecz termin „władza” wcale nie ogranicza się tylko do nich. Można, bowiem władać człowiekiem nie będąc królem, lecz używając psychologicznych metod pozwalających obezwładniać.

Problem władzy w ,średniowieczu najlepiej przedstawia Gall Anonim w swoim dziele pt. 'Kronika Polska'. Autor to nieznany mnich zakonu benedyktynów, który przebywał na dworze Bolesława Krzywoustego. Władca ten staje sie głównym bohaterem Kroniki, w której autor ukazuje sylwetki idealnych władców i rycerzy. Według niego, król jest sprawiedliwy wobec siebie i poddanych, wierny Bogu, walczy w imię wiary chrześcijańskiej. Cechuje go również męstwo, oraz spryt. W jego kraju panuje dobrobyt, radość i spokój. Jest postrachem dla wrogów i wielkim wodzem. właśnie ten typ władcy był uważany za wzór.

Pod koniec XVI wieku w Europie wykształciła się nowa forma władzy będąca zarówno ostatnią formą państwa feudalnego – absolutyzm . Charakterystyczne dla tego ustroju jest to , iż władzę w państwie dzierży jednostka nie ograniczona w jej sprawowaniu przez żaden organ reprezentujący zbiorowość ( rady lub zgromadzenia ) .Władca jest źródłem prawa i stoi ponad nim . Istniały dwie formy absolutyzmu : wczesny i oświecony . Wczesny absolutyzm polegał na przejmowaniu władzy w danym państwie poprzez ograniczanie przywilejów stanowych , zaś absolutyzm oświeceniowy charakteryzuje się częstymi i licznymi reformami mającymi na celu unowocześnienie państwa . Absolutyzm dawał gwarancję rozwoju gospodarczego , ujednolicenia prawa . Władca w takim państwie dbał o to by została utrzymana równowaga pomiędzy klasami , by nie dochodziło do jakichkolwiek sporów , konfliktów .

Jednym z twórców absolutyzmu był Nicolo Machiavelli , który w swoim dziele „Książe” z roku 1532 stwierdził , że możliwe jest stosowanie terroru przez władcę dla dobra państwa , jego jedności , wielkości i potęgi . Machiavelli uważał również , że najlepszym modelem państwa jest monarchia scentralizowana , w której nieograniczoną władzę ma monarcha . Teorię tę rozwinął Jean Bodlin w swym dziele „Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej” ( 1576 ) . Pisze on , że władca absolutny ograniczony jest jedynie przez Boga , władca decyduje o wojnie i pokoju , mianuje na urzędy , bije monetę , poddani są mu całkowicie oddani i posłuszni . Poglądy Bodina były zgodne z prawem Rzymskim