Prawidłowe odżywianie – czynnik właściwego funkcjonowania

Pokarm, jak wiemy, jest naszym „paliwem”. Bez niego nasze ciało nie mogłoby w ogóle funkcjo-nować, a tym bardziej się rozwijać. Spożywając pokarm dostarczamy naszemu organizmowi wielu niezbędnych składników. Składnikiem tzw. budulcowym jest białko, bierze ono też udział w rege-neracji komórek. Obok wody, nasze ciało głównie zbudowane jest z tego składnika. Źródłem energii łatwo dostępnej i szybko pobieranej są węglowodany (skrobia i cukier). Mówi się, że jest to energia ruchu. Podobnie jak węglowodany, tłuszcze są źródłem energii, jednak dostarczają ją w sposób bardziej stabilny, systematyczny, dlatego mówi się, że to jest energia służąca do ogrze-wania ciała. Witaminy i substancje mineralne są niezbędnymi składnikami zdrowej diety, odgry-wają bardzo ważną role w prawidłowym przebiegu reakcji chemicznych. Błonnik jest bardzo waż-nym elementem zrównoważonej diety, gdyż pomaga w usuwaniu z organizmu zbędnych produk-tów przemiany materii, zwiększa objętość jedzonego pokarmu opóźniając jego wydalenie, dzięki czemu enzymy mają więcej czasu na wchłonięcie wszystkich wartościowych składników odżywczych. Na koniec - niezbędny do życia płyn, czyli woda. Co prawda nie jest ona składn-ikiem odżywczym, ale pełni bardzo ważną rolę. Codziennie dostarczamy jej o wiele więcej, niż któregokolwiek ze składników: białka, tłuszczów, węglowodanów czy soli mineralnych i witamin.

Białka
Ciało zdrowej osoby, która nie ma nadwagi, składa się w 17 procentach z białka, tylko woda występuje w organizmach w większej ilości. Występuje ono w mięśniach, kościach i chrząstkach, skórze, płynach ustrojowych i wszystkich organach wewnętrznych jak serce, wątroba, nerki i mózg. Można więc nazwać je składnikami budulcowymi organizmu. Białka rozkładane są na po-szczególne aminokwasy, część z nich będzie zużyta w procesie wzrostowym, inne - regeneracji komórek, a jeszcze inne w produkcji enzymów, hormonów i przeciwciał. Odsłania więc się nam funkcja pokarmu jako budulca - z powodu braku białka, nasze ciało nie będzie się rozwijało ani nie będzie regenerowało komórek. Nie będzie możliwy proces powstawania przeciwciał, enzymów kierujących danymi funkcjami organizmu i hormonów. Chyba nie trzeba pisać, jakie to by miało katastrofalne skutki, ale ponieważ tych procesów nie można zatrzymać, organizm brakujące w na-szej diecie białka będzie pobierał z naszych mięśni - dlatego ludzie źle odżywieni są pozbawieni sił. Dieta człowieka więc powinna zawierać 15-20 % pokarmów białkowych.

Węglowodany
Stanowią źródło energii. Istnieją dwa rodzaje węglowodanów trawionych przez ludzki organizm –cukier i skrobia – występujące w niemal wszystkich naturalnych pokarmach, jak produkty zbożowe, owoce ,warzywa, mleko i podroby. Cukier jest spalany razem z tłuszczem w procesie powstawania energii, jest on wydajniejszy od spalania samego tłuszczu. Zła sława cukru pochodzi od cukru rafinowanego, który w procesie oczyszczenia traci prawie wszystkie wartości odżywcze. Natomiast cukier w swojej naturalnej postaci zawiera wiele substancji mineralnych oraz witamin. W procesie trawienia węglowodany są rozkładane na jednostki glukozy, część z ich dostarcza natychmiast energii, podczas gdy reszta pozostaje zmagazynowana w postaci tłuszczu w komó-rkach naszego organizmu. Bez węglowodanów pozyskiwanie energii było by mało wydajne, a na-głe ruchy byłyby niemożliwe, gdyby zabrakło nam szybkiej dawki energii dostarczanej w za-leżności od chwili i zapotrzebowania.


Tłuszcze
Dostarczają energię w sposób bardzo stabilny, poza tym pewna ilość tłuszczy zostaje od razu odłożona w „magazynach tłuszczowych” usytuowanych pod skórą i wokół niektórych ważnych narządów, jak wątroba, nerki, serce. Te złogi tłuszczu chronią ciało przed zimnem, stanowią izolację od bezpośredniego kontaktu z kośćmi i zabezpieczają narządy wewnętrzne. A więc pewna ilość tkanki tłuszczowej jest niezbędna do zdrowia, wbrew dzisiejszym trendom preferującym chudą sylwetkę. Tłuszcze dzielimy na nasycone i nienasycone. Te pierwsze powodują odkładanie się cholesterolu – substancji produkowanej przez wątrobę. Nadmiar tej substancji jest bardzo szko-dliwy, prowadzi do wielu chorób, także do miażdżycy. Tłuszcze stanowią bardzo skoncentrowane źródło energii 2,5 razy wydajniejsze od cukrów, dlatego nie potrzebujemy ich tak dużo. Nadmiar tłuszczu odkłada się wywołując nadwagę i otyłość, co ogranicza nasze ruchy, zmniejsza sprawność fizyczną, nadmiernie obciąża serce i może prowadzić do zawału. Zdrowa dieta powinna zawierać odpowiednią ilość każdego rodzaju substancji.

Witaminy i substancje mineralne
Chociaż zapotrzebowanie na nie jest ilościowo znikome, to bez nich w krótkim czasie doszło by do zgonu naszego organizmu. Biorą one udział w różnych procesach fizjologicznych i chemicznych naszego organizmu. Czasem pełnią funkcje katalizatorów.

Brak, niedomiar lub nadmiar w naszym organizmie poszczególnych składników może doprowadzić do ciężkich chorób i w ostateczności do zgonu. Brak białka osłabia organizm, niszczy tkankę mięśniową kostną nabłonkową, itd. Natomiast brak tłuszczy, węglowodanów pozbawia nas energii, brak witamin wywołuje choroby, a organizm nie funkcjonuje prawidłowo, np. brak witaminy „c” prowadzi do szkorbutu, a witaminy „a” do ślepoty (w nadmiarze do zgonu), witaminy „d” do krzywicy zwiotczenia kości. Jeśli nasz organizm będzie otrzymywał odpowiednie dawki i będzie się prawidłowo odżywiać, nie będzie miał problemów z funkcjonowaniem.