profil

"Lalka" "powieścią z wielkich pytań epoki".

poleca 85% 1082 głosów

Treść
Grafika
Filmy
Komentarze

Wyjaśnij, dlaczego "Lalkę" nazywa się "powieścią z wielkich pytań epoki"

"Lalka", drukowana w "Kurierze Codziennym" w latach 1887-1889, wydana osobno w Warszawie w 1890 roku, była napisana pod wpływem rozczarowania Bolesława Prusa brakiem skuteczności programów i idei pozytywistycznych. Pierwsi krytycy chwalili wnikliwość, z jaką autor przedstawił społeczeństwo, ganili natomiast kompozycję. Na uznanie czekała długo. W końcu przyznano, że Prus wyprzedził swa epokę. Wykorzystawszy swa wiedzę stał się prekursorem współczesnej prozy psychologicznej.

Założeniem twórców realizmu było przedstawienie takich postaci i sytuacji, które znalazłyby swe odzwierciedlenie w rzeczywistości. Trzymając się tych zasad, które w mistrzowski sposób realizuje, Prus umieszcza swoich bohaterów w realiach dziewiętnastowiecznej Warszawy. Dla uwiarygodnienia opisywanej właśnie sytuacji wprowadzone są dokładne opisy ulic, parku, budynków i kościołów. Bohaterowie powieści noszą odpowiednie dla ducha epoki stroje i wygłaszają popularne poglądy. Prus z zadziwiającą znajomością tematu, poprzez wprowadzanie kolejnych postaci, opisuje różne środowiska społeczne: arystokrację, zdeklasowana szlachta, mieszczaństwo, niziny społeczne. Ogólna wymowa oceny społeczeństwa polskiego jest gorzka i pesymistyczna i ukazuje je w stanie bolesnego upadku. Pisarz podejmuje problemy z bardzo szerokiego zakresu tematów. Wnikliwie opisuje poszczególne sytuacje, skupia się nad wizerunkami swoich bohaterów, wprowadza zarówno elementy komiczne, jak i tragiczne. Wprowadzona jest również zróżnicowana narracja i spojrzenie na dany problem z różnych punktów widzenia. Jest ona utworem opowiadającym o pojedynczych ludziach, ich wyborach, postawach, uczuciach… Jest zadumą nad ludzką egzystencją. Na jej popularność nie ma wpływu czas. Opowiedziawszy z jednej strony szczegółowy, historyczny, konkretny czas końca XIX wieku oraz historię żyjących wtedy ludzi mówi nam z jednej strony, jak kiedyś się żyło i jak postrzegano świat, a z drugiej pokazuje nam jak jest dziś. Można nawet powiedzieć, ze w „Lalce” wszystko, co istotne mogłoby znaleźć swoje odzwierciedlenie teraz. W niej to autor dokonuje rozliczenia z dwoma dziewiętnastowiecznymi światopoglądami: romantyzmem i pozytywizmem. Niektórzy bohaterowie łącza w sobie oba te pierwiastki jak np. główny bohater Wokulski, który jest człowiekiem współczesnym jak i odwiecznym.

Tak głęboka analiza dziewiętnastowiecznych poglądów na świat, ówczesnego społeczeństwa, różnorakich zależności, a w końcu i poszczególnych bohaterów jednoznacznie prowadzą ku stwierdzeniu, iż "Lalka" Bolesława Prusa jest najwybitniejszą powieścią realizmu. Historia i wszelkie sytuacje opisane w "Lalce" swobodnie mogłyby okazać fragmentami, wyrwanymi z życia autentycznych, żyjących w XIX wieku ludzi (autor uzyskał ten efekt odwołując się do podstawowych prawd psychologicznych, które starzeją się wolniej niż świat zewnętrzny). I choć nie sposób ogarnąć wielkości tego dzieła nie można nie uznać go za „powieść z wielkich pytań epoki”.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie

Czas czytania: 2 minuty

Teksty kultury