Powstanie Stanów Zjednoczonych

Spis treści
1. Położenie kolonii i sytuacja kolonistów
2. Motywacje i cele niepodległości
3. Przebieg konfliktu między koroną a zbuntowanymi koloniami
4. Rezultat

"Każda rewolucja winna się skończyć konstytucją"

Położenie kolonii i sytuacja kolonistów

Kolonie angielskie w Ameryce powstawały od początku XVII w. Pierwszą taką kolonią była Virginia. W wieku XVIII w Ameryce Północnej było już 13 kolonii angielskich, a po wojnie 7-letniej we władzy Anglii znajdowały się również francuskie posiadłości w Kanadzie. Kolonie miały różny porządek prawny, w zależności od tego, kto je zakładał. Wszystkich jednak kolonistów łączyło silne poczucie samorządności, oraz dążenie do zabezpieczenia prawa własności. Biali osadnicy byli to ludzie osobiście wolni, wśród kolonistów istniało silne poczucie równości (brak tytułów szlacheckich). Do kolonii amerykańskich emigrowały najbardziej przedsiębiorcze jednostki, tzn. ludzie, którzy wierzyli w siebie i chcieli poprawić swój byt materialny. Emigrowali tam również ludzie z przyczyn politycznych, czy światopoglądowych, tzn. tacy, którzy w nowych warunkach chcieli mieć możliwości życia według własnych zasad (różnego rodzaju sekty purytańskie emigrowały do Ameryki).

Na południu rozwijała się gospodarka latyfundialna, oparta na uprawie bawełny; siłą roboczą byli murzyńscy niewolnicy.

Na północy mamy do czynienia z gospodarką typu farmerskiego. Rozwijała się również nieźle wszelka przedsiębiorczość: handlowa, przemysłowa, rzemieślnicza, powstawały na kontynencie amerykańskim miasta.

Jednocześnie koloniści rozwijali ekspansję na zachód, kosztem plemion indiańskich. Początkowo koloniści uważali się za lojalnych poddanych korony brytyjskiej. W każdym stanie posiadali własną reprezentację, na szczeblach lokalnych posiadali własny samorząd i mieli wpływ na politykę władz. Ale kiedy Kanada w 1763 r. stała się również posiadłością brytyjską, rząd brytyjski zabronił dalszej kolonizacji na zachód, oświadczając, że będzie bronić praw Indian oraz, że będzie pilnować by biali i czerwonoskórzy Amerykanie trzymali się osobno i wtedy doszło do konfliktu. Na domiar złego parlament brytyjski obłożył kolonistów kosztem utrzymania brytyjskich garnizonów, stacjonujących w Ameryce. Pieniądze na ten cel miały pochodzić z podatków pośrednich, tzw. opłat stemplowych, cła od herbaty. Wtedy doszło do buntu. Koloniści uważali, że podatki i opłaty stemplowe są nielegalne. Wyrażało się to w haśle: "Nie ma opodatkowania, bez reprezentacji." Koloniści twierdzili, że korona łamie prawo, i jest źródłem ucisku, celem buntu jest opór przeciw uciskowi i uzyskanie wolności (niepodległości).

Motywacje i cele niepodległości

Hasła, motywacje i cele buntu
Hasłem kolonistów amerykańskich było "nie ma opodatkowania bez reprezentacji", to znaczyło, że parlament brytyjski nie może nakładać na kolonistów żadnych podatków, skoro koloniści nie są reprezentowani w angielskim parlamencie. W Filadelfii w 1774 r. zebrał się kongres wszystkich przedstawicieli kolonii amerykańskich. Uchwalono wtedy deklaracje praw narodu amerykańskiego. W następnym roku wojska angielskie rozpoczynają działania wojenne. Kongres ogłasza się rządem i uchwala zbrojenia wojenne. Na czele armii kontynentalnej stanął Jerzy Waszyngton. Wreszcie 4 lipca 1776 r. Kongres uchwalił Deklarację Niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, gdzie jasno określono dlaczego koloniści wypowiadają posłuszeństwo Koronie. Deklarację oparto o założenia wynikające z filozofii Oświecenia. Między innymi uznano tam, że ludzie mają prawa naturalne, podstawowym prawem naturalnym człowieka jest prawo do wolności i do szczęścia. Jeśli jakiś rząd sprzeciwia się takiemu prawu, to ludzie mają prawo zmienić taki rząd lub obalić i zastąpić go nowym. Deklaracja Niepodległości odegrała olbrzymią rolę w tworzeniu się świadomości patriotycznej Amerykanów.

Przebieg konfliktu między koroną a zbuntowanymi koloniami

Wojna o niepodległość trwała 7 lat. Prowadzona była ze zmiennym szczęściem. Mimo początkowych sukcesów Anglikom nie powiódł się atak na stany północne i pod Saratogą musieli kapitulować (1777 r.) W wojnie uczestniczyli ochotnicy z innych krajów (m.in. Kościuszko i Pułaski z Polski; z Francji La Fayett). Sprawa amerykańska cieszyła się powszechną popularnością. W końcowym etapie wojny po stronie kolonistów opowiedziała się Francja. W 1783 r.w Paryżu podpisano pokój, a w 1787 r. przyjęto Konstytucje amerykańską. Po zakończeniu działań wojennych nowe państwo przeżywało wielkie problemy gospodarcze i polityczne. Każdy stan posiadał osobną konstytucję, prowadził niezależną politykę finansową i celną. W 1787 r. uchwalono konstytucję, w której mowa była min. o trójpodziale władz na:ustawodawczą - dwuizbowy kongres (Senat i Izba Reprezentantów), wykonawczą i sądowniczą- Sąd Najwyższy składający się z sędziów wybieranych dożywotnio. Roztrzygał spory między organami władzy, orzekał o zgodności prawa z konstytucją. W 1789 r. rozpisano wybory prezydenckie, jednogłośnie zwyciężył Jerzy Waszyngton, władzę sprawował dwie kadencje. W 1791 r. wprowadzono poprawki do konstytucji:bezpieczeństwo osobiste, wolność religii, słowa, druku. Podstawą kompromisu między stanem północnym a południowym określał podział władzy stanowej i federalnej. Stany zachowyw. swoje konstytucje, ordynacje wyborcze, skarb, administrację, policję. W całym kraju był taki sam system celny i walutowy. Decyzje w tych dziedzinach jak i w sprawach podatkowych, armii, sądownictwa były pod kontrolą władz federalnych.

Rezultat

Był to pewien przełom, ponieważ dotychczas uważano, że republika może istnieć tylko na małym terytorium. Teraz okazało się, że system republikański jest sprawdzalny na większych obszarach.

Konstytucja zaczynała się od słów: "My lud amerykański..."

Ustrój republikański pojmowano w sposób klasyczny.

Republika jest po to:
1) aby każdy zachował swoje i każdy korzystał z własnego;
2) naród jest suwerenny wtedy, gdy sam stanowi prawa i wybiera swoich urzędników.