Tlen podstawowe wiadomości

Nazwa polska:
Tlen
Nazwa łacińska:
Oxygenium
Symbol:
O
Liczba atomowa:
8
Data odkrycia:
1774
Odkrywca:
Priestley Joseph
Masa atomowa:
15.9994[u]
Typ przewodnika:
Niemetal
Rodzina:
Siarkowce
Wartościowość:
-2
Temperatura topnienia:
-183[C]
Stan skupienia:
Gaz
Elektroujemność:
3.44 Pauling, 7.54 absolutna[eV]
Zawartość w skorupie:
49.4[%]
Temperatura wrzenia:
-183.0[C]
Powinowactwo elektronowe:
141[kJ*mol-1]
Gęstość:
1.141[g/cm3]
Promień atomowy:
65[pm]
Promień kowalencyjny:
73[pm]
Przewodnictwo cieplne:
0.0265[W/(m*K)]
Molowa pojemność cieplna:
29.38[J/(mol*K)]
Entropia molowa:
205.043[J/(mol*K)]

Tlen, oxygenium, O, pierwiastek chemiczny należący do grupy VI A w układzie okresowym, liczba atomowa 8, masa atomowa 16,0. Znanych jest 10 izotopów tlenu, w tym 3 trwałe: (16O, 17O, 18O). W przyrodzie występuje w stanie wolnym w atmosferze oraz w formie związanej w wodzie, minerałach, w organizmach roślinnych i zwierzęcych. Jest najbardziej rozpowszechnionym pierwiastkiem na Ziemi. Bezbarwny, bezwonny gaz, o własnościach paramagnetycznych, gęstość 1,43 g/dm3, temperatura krytyczna -118C, ciśnienie krytyczne 49,7 atm (stan krytyczny).

Tlen otrzymuje się przez destylację frakcjonowaną ciekłego powietrza lub elektrolizę wody. Skroplony tlen jest cieczą o niebieskawym zabarwieniu, gęstość 1,13 g/cm3. Tworzy cząsteczki dwuatomowe, trójatomowe (diamagnetyczny ozon) lub przybiera postać pojedynczych atomów (tlen atomowy, znacznie bardziej aktywny chemicznie). W ogromnej większości związków chemicznych tlen występuje na -2 stopniu utlenienia. Reaguje z większością metali, łatwo utlenia substancje organiczne i fosfor, na gorąco łączy się z wodorem i siarką. W specjalnych warunkach może reagować z azotem i fluorem. Jest dobrze absorbowany przez czerń platynową, stopione metale szlachetne, węgiel drzewny.

W organizmie człowieka podczas oddychania tlen jest pobierany w płucach, ulegając związaniu przez hemoglobinę krwinek czerwonych, po czym zostaje oddany (z włosowatych naczyń krwionośnych) do tkanek, gdzie bierze udział w procesach przemiany materii. Stosowany w hutnictwie, gazownictwie, medycynie, technologii chemicznej, w łodziach podwodnych, palnikach.