Ideały i dążenia młodych romantyków.

"Oda do młodości" to młodzieńczy utwór Adama Mickiewicza. Napisany został w Kownie w 1820 roku. Wówczas to Adam Mickiewicz studiował, dużo się uczył, działał w organizacjach młodzieży wileńskiej. Odbiorcą dzieła miała być młodzież z Towarzystwa Filaretów i Filomatów. W „Odzie do młodości” poeta próbował przedstawić program działania Filaretów.

Utwór ten zawiera ideały młodych romantyków, które są zupełną przeciwnością poglądów starych klasyków. Myśli tego promiennego, zawsze żywego utworu to dążenie do powszedniego szczęścia i przekonanie, że „ze słabością” należy się „łamać za młodu”. Wezwanie: „gwałt niech się gwałtem odciska”, brzmi jak pobudka dla tych, którzy czekali na zachętę do walki o wolność. Wiersz wzywa do zbiorowego działania, stawia przed młodym pokoleniem szczytne ideały.

Poeta żąda podporządkowania celów osobistych dobru ogółem, widzi w młodości i braterskim powiązaniu serc ludzkich gwarancję powodzenia wysiłku przebudowy świata. „Oda...” pali się płomieniem młodzieńczego entuzjazmu, bije w niej zapał młodości, wyzwala energię czynu i wolę działania. Z całą siłą namiętności piętnuje poeta egoizm, który charakteryzuje świat stary. Świat stary jest: samolubny, bez serc, martwy, nieczuły, zacofany, szary, bierny, tępy i krótkowzroczny. Świat młody wygląda zupełnie inaczej: pełen marzeń, zapału, nadziei, szczęśliwy, kolorowy, żywy, pełen zainteresowań, czuły.

Akcent końcowy „Ody...”, który zwiera wizję powstającego nowego świata, zamyka wiersz nutą radosną, określa nastrój utworu i daje mu siłę rewolucyjnego optymizmu. Autor wyraża swą wiarę w to, że na gruzach świata zamętu i przesądów wyrośnie nowy świat – duchowy – oparty na wolności, przyjaźni i miłości międzyludzkiej. „Oda...” – dzięki zawartym w niej poglądom – stała się wierszem programowym i manifestem młodych romantyków.

„Oda do młodości” to manifest pokolenia romantyków. Redefiniuje ona pozycję poety dla którego żąda w miejsce wierszoklety pozycji przywódcy duchowego nad narodem.

Mickiewicz osiągnął to dzięki wypowiedziom wypowiadanym w trybie rozkazującym w rodzaju:

„Młodości! dodaj mi skrzydła!
Niech nad martwym wzlecę światem
W rajską dziedzinę ułudy
Kędy zapał tworzy cudy,(...)
Młodości! Ty nad poziomy
Wylatuj, a okiem słońca,
Ludzkości całe ogromy
Przenikaj z końca do końca”.

W „Odzie ...” mamy też zapowiedź nowego rodzaju bohaterów, którzy byli absolutnie wyjątkowi i niezwykli: „...Dzieckiem w kolebce, kto łeb urwał Hydrze, Ten młody zdusi Centaury...”. Świadczy to o tym, że bohaterem głównym utworów romantycznych nie będzie mógł stać się każdy, a jedynie wybitne jednostki, które będą jako jedyne w stanie ukazać właściwą drogę postępowania. Odnajdujemy tutaj również nawoływania do tego, aby zamierzone przedsięwzięcia doprowadzać do końca bez względu na środki, jakich to będzie wymagać:

„I ten szczęśliwy kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem,
Dał innym szczebel do sławy grodu”.

Również tutaj odnajdujemy przekonanie o wyższości duchowego poznawania świata nad rozumowym:

„Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Łam czego rozum nie łamie”.

Mickiewicz twierdził, że zamierzony cel można osiągnąć wspólną pracą, „ramię do ramienia". Obecnie młodzież, która ma szczytne cele skupia się w wielu organizacjach i choć indywidualizm zdominował znaczną cześć młodego pokolenia, nie zagraża on jedności młodych i ich wspólnej pracy nad nowatorską koncepcją świata, gdyż wszyscy w mniejszym lub większym stopniu buntują się przeciw rzeczywistości.

Kolejnym ideałem młodego poety jest zapał i szał działania. Dzisiejsza młodzież z zapałem zdobywa wiedzę i poszukuje alternatywnych rozwiązań na przyszłość bez oglądania się na trudności i niebezpieczeństwa. Mimo że wielu nie do końca zdaje sobie sprawę ze swoich możliwości i nie sięga „tam, gdzie wzrok nie sięga”, giną oni wśród tłumów tych, którzy „wylatują nad poziomy” i „łamią czego wzrok nie złamie”.

Idea szczęścia dla ogółu jest mało poważna bądź źle zrozumiana w tych czasach. Młodzież najczęściej błędnie pojmuje pojęcie szczęścia dla wszystkich próbując w sposób bezwzględny wcielić w życie ideały sprzeczne często z poglądami niektórych mniejszości społecznych. Wielu należy do bluźnierczych organizacji faszystowskich, nacjonalistycznych bądź popiera anarchię lub nie potrafi zrozumieć, że „w szczęściu wszystkiego są wszystkich cele".

Romantycy wyznawali kult uczucia, intuicji, złudzeń i polotu. Wiara w potęgę uczuć wśród młodych ludzi jest nadal bardzo silna. Możemy zaobserwować jednak u nich więcej postaw racjonalistycznych. Większość z nich to intelektualiści dążący do rozumowego poznania świata. Niewielu jest skłonnych uwierzyć w istnienie świata niedostępnego dla rozumu i zmysłów.

Współczesna młodzież, tak jak romantycy, wierzy w potęgę młodości. Uważa, że dla niej otwarty jest świat pełen marzeń, nadziei, planów na przyszłość. Młodość jest w stanie czynić cuda.

Mimo że od napisania „Ody do młodości" minęło wiele lat, większość zawartych w niej ideałów młodych romantyków jest nadal aktualnych dla wielu młodych kreatywnych ludzi.