Pozycja międzynarodowa Rosji we współczesnym Świecie.

1. Geneza powstania Republiki Federacyjnej Rosji (Historia ZSRR)
2. Dane ogólne.
3. Ewolucja sytuacji w Rosji w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku.
4. Obecna sytuacja gospodarcza i polityczna Rosji we współczesnym świecie.
5. Partnerstwo z Chinami.
6. Podsumowanie przemian polityczno-gospodarczych w pierwszej kadencji Władimira Putina.

1. HISTORIA ZSRR:


Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich,
(Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik)

Rosja (Rossija, Federacja Rosyjska, Republika Federacyjna Rosji) to największe państwo powstałe wskutek rozpadu ZSRR w 1991 roku. Objęła ona obszar 17 075 400 km 2, zamieszkany przez 147,4 mln. ludzkości, z czego ok. 83% stanowią Rosjanie, a resztę ok.100 innych narodowości.

W 1924 do ZSRR przyłączono Mołdawską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką (od 1940, po odebraniu Rumunii Besarabii, jako Mołdawską SRR, Mołdawia), Tadżycką Autonomiczną Republikę Radziecką (Tadżykistan), Turkmeńską SRR (Turkmenistan) i Uzbecką SRR (Uzbekistan).

W 1940 na mocy paktu Ribbentrop - Mołotow siłą włączono do ZSRR republiki nadbałtyckie: Estońską SRR (Estonia), Litewską SRR (Litwa) oraz Łotewską SRR (Łotwa). Po wojnie radziecko-fińskiej (1939-1940) utworzono Karelofińską SRR, włączoną 1956 w skład Rosyjskiej Federacyjnej SRR. ZSRR stanowił federację 15 (w latach 1940-1956 - 16) republik związkowych, po wystąpieniu 1990 z federacji 3 republik nadbałtyckich, aż do grudnia 1991 zrzeszał 12 republik.

ZSRR był państwem obejmującym obszar wschodniej Europy oraz północnej i środkowej Azji, utworzone 30 grudnia 1922 z połączenia: Rosyjskiej Federacyjnej SRR (Rosja), obejmującej wcielone w 1919 (status republiki od 1936): Kazaską SRR (Kazachstan) i Kirgiską SRR (Kirgistan), oraz Białoruskiej SRR (Białoruś), Ukraińskiej SRR (Ukraina) i Zakaukaskiej Federacji.


Kryzys komunistycznych rządów w ZSRR.

Dopiero objęcie urzędu szefa partii przez M.S. Gorbaczowa (1985-1991) zainicjowało
proces głasnosti i pieriestrojkę (przebudowę), programy, które miały umożliwić przełamanie kryzysu ekonomicznego przez podjęcie reform wewnętrznych i pomoc zagraniczną, ale bez zmiany systemu gospodarki socjalistycznej i z utrzymaniem ścisłej kontroli KPZR nad całością życia społecznego i ekonomicznego. Inicjatywy Gorbaczowa nie usunęły zasadniczych trudności gospodarki, uwidoczniły natomiast kolejne negatywne zjawiska systemu komunistycznego, umożliwiły dekompozycję bloku państw socjalistycznych i przyśpieszyły rozpad ZSRR.

Od 1990 wprowadzono zasadę wielopartyjności, w sierpniu 1991 zawieszono działalność KPZR - jej majątek przekazano władzom państwowym. Bezpośrednią przyczyną rozpadu ZSRR był nieudany zamach stanu, tzw. pucz moskiewski, dokonany przez wiceprezydenta ZSRR G.I. Janajewa (1991). W grudniu 1991 w miejsce rozwiązanego ZSRR utworzono Wspólnotę Niepodległych Państw.




http://www.wiem.onet.pl

2. DANE OGÓLNE:

Rosja, Rossija, Federacja Rosyjska, Rossijskaja Fiedieracyja

-największe państwo na świecie, położone w Europie Wschodniej i północnej Azji

-powierzchnia 17 075,2 tys. km2

-stolica: Moskwa

graniczy:
-na zachodzie z Finlandią, Norwegią, Estonią, Łotwą, Białorusią, a poprzez obwód kaliningradzki z Polską
-na południu z Ukrainą, Gruzją, Azerbejdżanem, Kazachstanem, Mongolią, Chinami i Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną, natomiast przez Cieśninę Beringa z USA, a przez Cieśninę La Perouse'a i Kunaszir - z Japonią

-dostęp do Mórz:
-na północy – Barentsa i Wschodniosyberyjskiego
-na wschodzie – Ochockiego i Japońskiego
-na zachodzie – Bałtyckiego
-na południowym wschodzie – Czarnego i Kaspijskiego

-język urzędowy: rosyjski, w użyciu również języki różnych grup narodowościowych
-jednostka monetarna 1 rubel = 100 kopiejek


Ludność

-144 mln mieszkańców (6 miejsce na świecie, 2003)
-średnia gęstość zaludnienia: 8,46 osób/km2
-przyrost naturalny: -0,33% (2002)
-analfabetyzm: 2%
-skład etniczny:
-Rosjanie (81,5%)
-Tatarzy (3,8%)
-Ukraińcy (3,0%)
-Niemcy (0,6%)
-średnia długość życia:
-mężczyźni 62 lata
-kobiety 73 lata (2002)


Ustrój
Na mocy konstytucji z 1993 Rosja jest wielopartyjną republiką federacyjną z dwuizbowym parlamentem, w którego skład wchodzi: Rada Federacji (178 miejsc, czteroletnia kadencja) i Duma (450 miejsc, czteroletnia kadencja). Na czele władzy wykonawczej stoi wyłaniany w głosowaniu bezpośrednim prezydent, sprawuje on urząd przez cztery lata. Prezydent powołuje, za akceptacją Dumy, premiera. Jeśli izba niższa parlamentu trzykrotnie odrzuci prezydenckiego kandydata na urząd, może on rozwiązać parlament i ogłosić przedterminowe wybory. Rząd ponosi odpowiedzialność przed prezydentem.

Gospodarka
Rosja zajmuje czołowe miejsce wśród państw WNP* pod względem zasobów bogactw mineralnych. Przypada na nią 3/4 zasobów energetycznych i blisko 60% rud żelaza. Do największych należą złoża:
1) ropy naftowej – głównie zachodnia Syberia (70% ogólnego wydobycia), region timańsko-peczorski i wołżańsko-uralski.
2) gazu naturalnego w zachodniej i wschodniej Syberii (np. złoża urengojskie, jamburskie, zapolarne, miedwieskie i na półwyspie Jamał.
3) węgla kamiennego głównie w okręgu kuźnieckim, kańsko-aczyńskim, irkuckim, peczorskim, na Syberii (30% zasobów światowych).
4) węgla brunatnego głównie w południowej części Krasnojarskiego Kraju na Syberii Wschodniej oraz w Zagłębiu Kaspijskim.

Rosja wytwarza 9% światowej produkcji energii elektrycznej, w 71% w elektrowniach cieplnych, 17% wodnych i 12% jądrowych. Silnie rozwinięte hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych – złoża w środkowym i południowym Uralu (Magnitnaja, Błagodat', Wysokaja) oraz na Syberii Wschodniej, w dorzeczu Angary (Temirtaj, Tasztagoł, Abakan). Huty-giganty zlokalizowane są w Magnitogorsku (zdolność produkcji ok. 14 mln t), Niżnym Tagile (6 mln t), Czelabińsku (6 mln t).
Poza tym rozwinięty jest przemysł:
- maszynowy (produkcja maszyn i urządzeń, np. kotłów parowych, turbin, reaktorów) w Jekaterynburgu (zakłady Urałmasz), Nowosybirsku i Irkucku,
- samochodowy w Moskwie (ZIŁ, AZLK), Niżnym Nowogrodzie (GAZ), Iżewsku (KAMAZ), Uljanowsku (UAZ),
- lotniczy w Moskwie, Petersburgu, Saratowie, Rostowie,
- elektroniczny i elektrotechniczny (telewizory, magnetowidy, aparaty fotograficzne, zamrażarki, pralki, zegarki),
- chemiczny, zwłaszcza petrochemiczny (rafinerie w Ufie, Saławacie, Samarze, Permie, Groznym),
- włókien sztucznych, gumowy, nawozów sztucznych oraz drzewny (12% światowej produkcji tarcicy), włókienniczy, spożywczy.
W Rosji rozwinął się też specyficzny, nie ujmowany w statystykach przemysł kosmiczny i zbrojeniowy.

Użytki rolne zlokalizowane są głównie w rejonie europejskim (centralnoczarnoziemnym) obejmującym 65% gruntów ornych kraju oraz w regionach: północnokaukaskim (44% powierzchni wszystkich gruntów ornych), Powołża (32%), uralskim (24%), kaliningradzkim (26%).

Hodowla obejmuje głównie bydło (50 mln sztuk, 1994), trzodę chlewną (28,6 mln), owce (45 mln) oraz renifery (2 mln, 90% pogłowia na świecie). Rozwinięte rybołówstwo (ok. 10 mln t ryb rocznie), główne połowy (80%) pochodzą z otwartych oceanów (Atlantyckiego i Spokojnego), a tylko 8% z mórz wewnętrznych, jezior i rzek.

Dochód narodowy 8 800 USD na 1 mieszkańca (2002). Inflacja 16,2% (2002). Zadłużenie zagraniczne: 149 mld USD (2002). Struktura zatrudnienia: usługi - 61%, przemysł - 27%, rolnictwo - 11%. Handel zagraniczny: eksportuje się głównie ropę naftową (22,4%), gaz ziemny (19,5%), artykuły petrochemiczne (11%), importuje się natomiast maszyny (38,6%), zboże (12,4%), cukier (3,4%). Głównymi partnerami handlowymi są: Niemcy, Włochy, Stany Zjednoczone, Chiny. Obroty w handlu z zagranicą – eksport: 104,6 mld USD, import: 60,7 mld USD (2002).


*WNP - Wspólnota Niepodległych Państw (Sodrużestwo Niezawisimych Gosudarstw, SNG) - związek gospodarczo-polityczno-wojskowy Rosji oraz początkowo 10 byłych republik związkowych ZSRR, zbliżony w swej formie do konfederacji. / http://www.wiem.onet.pl
3. EWOLUCJA SYTUACJI W ROSJI W LATACH DZIEWIĘCDZIESIATYCH UBIEGŁEGO WIEKU:


W początkach swego powstania Rosja przeżywała przede wszystkim wielki kryzys ekonomiczny. Stare struktury rozpadły się, a nowe dopiero tworzyły. W rolnictwie panował
zupełny chaos. Proces prywatyzacji hamował brak kapitału i ludzi przygotowanych do samodzielnej gospodarki. Kołchozy stopniowo się rozpadały, przekształcając w gospodarstwa indywidualne. Wielki kryzys przeżywał przemysł obronny. Do 1990 roku był wysoko dotowany i całkowicie niezależny od rynku. W nowych warunkach utracił subwencje państwowe, ale nie uzyskał dopływu finansów z innych źródeł. Kryzys dotknął także w dużej mierze górnictwo węglowe i rud metali oraz inne gałęzie produkcji.

Trudna sytuacja ekonomiczna spowodowała kryzys demograficzny. Nastąpił spadek liczby urodzeń, wzrost śmiertelności niemowląt i nadumieralność mężczyzn. Jednocześnie do Rosji wracali ludzie z innych republik. Liczba powracających doszła do 2 mln. W sumie liczba mieszkańców państwa utrzymywała się na równym poziomie.

Wspomniany wyżej kryzys spowodował obniżenie prestiżu Rosji na forum międzynarodowym. Prestiż utrzymywał się ze względu na to, że Rosja zachowała status mocarstwa atomowego i miejsce stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ. Pozycja militarna Rosji jednak poważnie obniżyła się. Likwidowano przemysł zbrojeniowy i ograniczano badania kosmosu. Rosyjska armia była coraz gorzej uzbrojona i źle opłacana. W wojsku panowała korupcja. Fakty te powodowały, że Rosja spadła z pozycji drugiego mocarstwa na pozycję znajdująca się daleko z a RFN, Anglią i Francją. Rodziło to frustracje nie tylko wśród generalicji, ale i przeciętnych ludzi.

Jednocześnie Rosja przeżywała proces demokratyzacji stosunków wewnętrznych. Proces ten rozwijał się powoli i z dużymi oporami. W czerwcu 1991 prezydentem Rosji został Borys Nikołajewicz Jelcyn. Jego pozycja była silna w łonie Rosji. Cieszył się poparciem demokracji zachodnich. Przywódcy USA,RFN,Anglii i Francji bali się, że osłabienie Jelcyna może doprowadzić do restytucji komunizmu i ZSRR. Miał on jednak wielkie trudności w ułożeniu stosunków z sąsiadami. Państwa nadbałtyckie oderwały się od Rosji i zdecydowanie zmierzały do ograniczenia współpracy z nią. Podobny kurs przyjęła Ukraina. Toczono ostry spór o Półwysep Krymski, broń atomową i wzajemne relacje finansowe. Lepiej układały się stosunki z Białorusią. W 1994 roku prezydentem Białorusi został Aleksander Łukaszenka, opowiadający się za sojuszem z Rosją. Rzecznikiem integracji w ranach Wspólnoty Niepodległych Państw był też Kazachstan.

W 1996 roku ponownie wybrano Jelcyna na prezydenta Rosji. Fakt ten uspokoił nieco koła zagraniczne, lecz nie przyniosły zmian samej Rosji. Jelcyn okazał się człowiekim ciężko chorym. Kampania wyborcza całkowicia go wyczerpała. Rządzili za niego doradcy. Dużą rola spełniał szef rządu Wiktor Czerniomyrdin, także generał Aleksander Lebiedź. W 1997 roku Jelcyn uaktywnił się. Odbył podróże zagraniczne do USA, Japonii i Chin. Podjął próbę znormalizowania stosunków z tymi państwami, co przyniosło mu uznanie na forum międzynarodowym.

W 2000 roku do władzy doszedł Władimir Putin.Przejął od Borysa Jelcyn Rosję w stanie półrozpadu, w głębokim kryzysie gospodarczym, politycznym i moralnym.

POLITYKA nr 5 (2230), 29 stycznia 2000
4. OBECNA SYTUACJA GOSPODARCZA I POLITYCZNA ROSJI WE WSPOLCZESNYM ŚWIECIE:

Realistyczny i krytyczny opis kondycji państaw rosyjskiego przełomu wieków łączy się w dokumencie, zatwierdzonym przez Putina 10 stycznia 2000 roku , z pesymistycznymi ocenami współczesnego ładu międzynarodowego, w którynm ponownie jak w czasach zimnej wojny, zaczynają przeważać elementy konfrontacji.To, że zimnowojenna konfrontacja została zanmieniona na eufemistyczny termin "konkurencja", a wróg nie jest wymieniony bezpośrednio z nazwy, nie zmienia ogólnej wymowy Koncepcji. Szansę na przełamanie niekorzystnych dla Rosji tendencji Władimir Putin widzi w generalnej naprawie i umocnieniu państwa. Tak jak w sprawach międzynarodowych Koncepcja sankcjonuje już dokonany odwrót od strategicznego partnerstwa z Zachodem (symbolem było zawrócenie samolotu premiera Jewgienija Primakowa znad USA do Moskwy na znak protestu przeciwko operacji NATO w Jugosławii), tak w polityce wewnętrznej jest potwierdzeniem od liberalnego modelu państwa w stronę etatyzmu, protekcjonizmu, umocnienia regulujacej roli państwea w gospodarce, informacji i ideologii.

Władimir Putin zaproponiował Rosji trzeciagę rozwoju - podkreślanie rosyjskiej tożsamości, akcentownie roli rosyjskich tradycji i aspiracji przywódctaw, ale nie globalnego, lecz w skali makroregionu.Putinowi nie chodzi o izolację Rosji, ani o przeciwstawienie jej krajom zachodniej demokracji, lecz o mobilizację sił i rezerw na rzecz kolejnego etapu transformacji państwa i społeczeństwa.

Po przeanalizowaniu obecnej sytuacji Rosji Michaił Dielagin, dyrektor Instytutu Problemów Globalizacji, postawił ostrzegawczą diagnozę:"Jeśli obecne tendencje utrzymają się przez najbliższe dwa lata, to produkcja, inwesrtycje i konsumpcja spadnie w pierwszym dziesięioleciu XXI wieku o 8-12%. To zaś oznacza rozpad Rosji".

Odnotować należy również inne groźne procesy: załasmanie systemu opieki zdrowotnej, obniżenie przeciętnego wieku i groźba depopulacji, kryminalizacja gospodarkim, korupcja, rozpad systemu wartości...

Putin w programowym artykule "Rosja na progu tysiąclecia" otwarcie przyznaje, że państwu grozi degradacja polityczna, techniczna i cywilizacyjna.

Pozostawił jednak Borys Jelcyn swemu następcy kilka niekwestionowanych dokonań. Przede wszystkim diametralnie zmienioną świadomość ludzi, nieodwracalnie zmienione stosunki wlasności, oligarchiczny, ale jednak kapitalizm, konstytucję silnego ustroju prezydenckiego, stosunkowo szerokie przekonanie o wadze wartości demokratycznych.

Jeśliby Putin był finansista zapewne rozpocząłby od przekształceń strukturalnych, programów oszczędnościowych, ocen ryzyka nowe inwestycji. Prezydent jednak zdobywal doświadczenie życiowe w bardzo specyficznej strukturze potężnego wywiadu totalitarnego państwa. I rzutuje to na jego myślenie i działanie.


POLITYKA nr 5 (2230), 29 stycznia 2000
5. PARTNERSTWO Z CHINAMI:

Zaangażowanie w sprawy Dalekiego Wschodu ma pomóc osłabionej Rosji w odgrywaniu znaczącej roli w polityce światowej, a tego wciąż pragnie Kreml. Rosjanie wybrali region Pacyfiku nieprzypadkowo. Wiedzą, że dla USA ten obszar ma również coraz większe znaczenie. Ponadto liczą, że w przeciwieństwie do swoich mocno ograniczonych możliwości wpływania na sprawy europejskie będą mogli współdecydować o losach Dalekiego Wschodu.

Władimir Putin oraz chiński przywódca Jiang Zemin deklarowali, że rozpoczyna się nowy etap stosunków pomiędzy ich krajami. Moskwa znalazła w Pekinie sprzymierzeńca w sprawie zachowania układu o ograniczeniu obrony przeciwrakietowej (ABM) z 1972 roku. Oba kraje są przeciwne amerykańskiemu pomysłowi stworzenia parasola antyrakietowego, który ochraniałby terytorium USA przed atakiem rakietowym. Według Putina i Zemina dawałyby Amerykanom "jednostronną przewagę militarną i w zakresie bezpieczeństwa". Tymczasem oba kraje zdecydowanie sprzeciwiają się hegemonii Stanów Zjednoczonych w polityce światowej. Rosyjsko-chińskie partnerstwo ma zatem w znacznej mierze antyamerykański charakter. Obok Chin ważną rolę w nowej polityce azjatyckiej ekipy Putina z pewnością ma odgrywać Korea Płn. Rosyjski prezydent celowo tuż przed szczytem G-8 na japońskiej wyspie Okinawa odwiedził Phenian. Wprawdzie podczas rozmów z północnokoreańskim przywódcą Kim Dzong Ilem otrzymał tylko niejasną obietnicę wstrzymania przez Phenian programu rakietowego, który niepokoi USA, to jednak nawet z tak miernym rezultatem mógł na Okinawie grać rolę pośrednika między jednym z ostatnich bastionów komunizmu a resztą świata. W przyszłości Kreml chciałby zarezerwować dla siebie miejsce przy stole podczas rokowań w sprawie rozwiązania konfliktu na półwyspie koreańskim, co najmniej równorzędne z Amerykanami. Wydawać by się mogło, że Rosja może odgrywać ważną rolę na Dalekim Wschodzie. To jednak tylko złudzenie. Kraj ten jest po prostu za słaby. Chińczycy, w przeciwieństwie do czasów przyjaźni z ZSRR w latach 50., w coraz większym stopniu stają się "starszymi braćmi" bowiem przeżywają okres szybkiego wzrostu gospodarczego, czego nie można powiedzieć o Rosji. Od Moskwy oczekują przede wszystkim sprzedaży najnowocześniejszej technologii wojskowej. Wciąż bowiem są bardzo zapóźnieni pod tym względem. Rosjanie chcący wprawdzie zarobić na sprzedaży uzbrojenia, nie kwapią się z przekazaniem takiej technologii swoim "strategicznym partnerom" z Pekinu. Rosyjscy eksperci podkreślają, że najnowocześniejsze uzbrojenie sprzedane Chinom może być w przyszłości wykorzystane przeciwko Moskwie. Oprócz broni Chińczykom zależy także na rosyjskich surowcach, przede wszystkim na gazie i ropie z Syberii. Jak dotąd jednak, Moskwa z Pekinem nie dogadały się w sprawie budowy gigantycznych rurociągów, jakimi musiałyby być przesyłane te surowce. Z tego przeglądu "chińskich życzeń" wyraźnie widać, że Państwo Środka nie zamierza traktować Rosji jako partnera, a jedynie jako środek do budowy własnej potęgi.


http://www.polska-zbrojna.pl
6. PODSUMOWANIE PRZEMIAN POLITYCZNO-GOSPODARCZYCH W PIERWSZEJ KADENCJI WLADIMIRA PUTINA
Po dojściu do władzy w 2000 r. Władimir Putin przedstawił całościowy program społeczno-ekonomicznego rozwoju Rosji do 2010 r. Średniookresowym celem opracowanej strategii rozwoju Rosji do 2010 r. miało być przeciwdziałanie pogłębianiu się przepaści między Rosją i państwami rozwiniętymi, zaś w długoterminowej - odtworzenie i umocnienie pozycji Rosji jako jednego z liderów światowego wzrostu. Tym celom służyć miały reformy systemu władzy w Rosji, polityki społecznej oraz modernizacja gospodarki.
Najważniejszym dokonaniem ekipy Władimira Putina w ciągu trzech lat jego kadencji jest zrealizowanie zmian legislacyjnych, które mogą stanowić bazę dla dalszych - bardziej szczegółowych - reform politycznych i gospodarczych. Jest to w pewnym stopniu powrót do zadań gospodarczych wytyczonych przez ekipę reformat o rów na początku lat 90. Konflikty Kremla z władzą ustawodawczą uniemożliwiły wówczas ich realizację.

Wprowadzane za kadencji Putina reformy polityczne zmierzały przede wszystkim do zwiększenia kontroli Kremla nad życiem społeczno- -politycznym w Rosji. Cel ten został w dużej mierze zrealizowany. W efekcie z jednej strony doszło do wzrostu autorytetu i pozycji ośrodka prezydenckiego, z drugiej - do autorytaryzacji systemu politycznego w Rosji.

W sferze gospodarczej w ciągu ostatnich trzech i pół roku udało się m.in. przeprowadzić reformę ziemską (dopuszczającą do obrotu ziemią w Federacji Rosyjskiej), zmiany w sferze budżetowo-fiskalnej, w systemie emerytalnym. Rosja została skreślona z czarnej listy FATF i otrzymała status gospodarki rynkowej przyznany jej przez UE i USA. Równocześnie jednak naciski różnych, przeciwnych reformom, grup z otoczenia prezydenta, a także elit biznesowych i regionalnych sprawiły, że już na etapie formułowania bazy prawnej reformatorskie projekty często traciły swój liberalny wydźwięk i radykalizm. Z tego między innymi powodu przemiany, które zainicjowano w niemal wszystkich sferach rosyjskiej gospodarki, w wielu przypadkach okazały się niekonsekwentne i połowiczne. Problemy z ich wdrażaniem oraz powolne tempo reform strukturalnych nie pozwoliło na wzmocnienie sektorów nie surowcowych i na uniezależnianie się gospodarki Rosji od koniunktury na rynkach zagranicznych. Główne cele reformatorskiego projektu gospodarczego prezydenta Putina nie zostały więc zrealizowane.

Szczególnie istotne znaczenie dla obecnej sytuacji w Rosji miały także zmiany pozalegislacyjne podejmowane przez ośrodek prezydencki. Zmiany te nie miały podłoża prawnego i wynika- ły z nieformalnych działań podejmowanych lub inspirowanych przez władze. Na skutek tych działań prezydent uzyskał lojalną większość w parlamencie, doprowadził do wzrostu roli służb specjalnych w państwie, jednocześnie odbierając wielkiemu biznesowi bezpośredni wpływ na decyzje polityczne Kremla. Zmiany pozalegislacyjne doprowadziły również do ograniczenia wolności słowa i pluralizmu informacyjnego w Rosji.

Wydaje się, iż proces reform zainicjowany przez prezydenta Putina nadal zależy przede wszystkim od wsparcia ze strony ośrodka prezydenckiego. Z tego względu kontynuacja reform w kolejnych latach będzie ściśle związana z pozycją Putina po prawdopodobnej reelekcji w marcu 2004 roku i jego polityczną determinacją kontynuowania zmian. Obok czynników wewnętrznych kluczowe znaczenie dla procesu reform będą miały ceny ropy naftowej na rynku światowym. Takie uzależnienie ogranicza szanse Rosji na realną modernizację w najbliższych latach.

http://www.osw.waw.pl