Analiza i interpretacja wiersza Johna Donnea „ Sonet XIV ”

John Donne to angielski poeta i kaznodzieja żyjący i tworzący w epoce baroku . Był on doktorem uniwersytetu w Oxfordzie i Cambridge .Tworzył on poezje metafizyczną , tzn. taką która wprowadzała do liryki język nauki , filozofii oraz teologii . Łączyła ona w sobie tematykę religijną , filozoficzną i erotyczną . Dzięki takiej syntezie odczuwano atmosferę sceptycyzmu i niepewności . Posługiwał się on językiem surowym , niemal potocznym , o wielkiej sile obrazowania.

Jednym z takich wierszy jest Sonet XIV , który jest przedstawicielem liryki filozoficzno – religijnej. Cały wiersz jest apostrofą do Boga . Podmiot liryczny zwraca się do Stwórcy po przez swoistą modlitwę . Jego prośby zaczynają się od słów ; „ Zmiażdż moje serce , Boże , jak zmurszałą ścianę , Którąś tchem , blaskiem dotąd muskał potajemnie. Zwraca się do Wszechmogącego w trybie rozkazującym i w swoim porównaniu zwraca uwagę na takie cechy Boga jak dostojeństwo , wszechmoc , ale również delikatność. W kolejnym zdaniu dowiadujemy się o tym iż podmiot liryczny chce doświadczyć mocy Boga i ponownie zacząć swoją wędrówkę ku wierze . W kolejnych wersach po przez przenośnie uzyskuje obraz walki i wojny , który jest dominantą tego wiersza, mającą na celu po przez charakter militarystyczny w lepszy sposób zobrazować emocje , które władają człowiekiem . Obraz ten ma być odzwierciedleniem trosk i problemów. Ma na celu uplastycznienie i większą przejrzystość tekstu. Podmiot liryczny jest „ miastem zdobytym „ , a Bóg jego „ odsieczą „ . W taki sposób używa metafory biblijnej . Podmiot liryczny wskazuje na to, iż jego rozum, który jest darem od Boga , przeszkadza mu w dążeniu ku prawdzie jaką odnajduje w Ojcu . Wersy od piątego do ósmego stanowią niezwykle rozbudowany i piękny obraz poetycki. W kolejnym wersie podmiot liryczny stosuje antytezę , by ukazać problem jaki tkwi w nim samym. Przyznaje się przed Bogiem ,że wierzy w kogoś innego . W kolejnych wersach po przez nagromadzenie takich czasowników jak : rozwiedź , rozwiąż , rozerwij sprawia iż tekst nabiera dramatyzmu i dynamizmu . Czasowniki występują w trybie rozkazującym co wręcz odczytujemy jako rozkaz lub usilne i niesłyszalne błaganie o pomoc . Modlitwa o nawrócenie i o ponowne zamieszkanie w sercu grzesznika jest ciągła i nieprzerwana . W końcowej części wiersza odnajdujemy paradoks , który ukazany jest po przez zestawienie ze sobą pojęcia bycia jeńcem z wolnością i czystością jaką można otrzymać w zamian za bycie nim . Autor podkreśla ,że tylko dzięki odnalezieniu drogi do Boga będzie szczęśliwy.

W wierszu zauważamy „ Ja liryczne”, które jednoznacznie pisze w swoim imieniu. W okresie baroku nastąpiło oderwanie rozumu od wiary , co w niewątpliwie trafny sposób ukazane jest u Johna Donnea . Podmiot liryczny wciąż wskazuje na prowadzoną w swym wnętrzu walkę o wiarę i miłość do Boga , jednocześnie przyznając , iż jest on słaby i nie ma w sobie na tyle dużo siły by powrócić w łaski Wszechmogącego . Jego wątłość spowodowana jest nietrwałością , kruchością i niestabilnością rozumu ludzkiego , który mimo ,że miał być jego zwierzchnikiem okazał się jego zdrajcą . Z wiersza dowiadujemy się o bezsilności człowieka wobec pokus ., które wciąż nim szargają . Mimo wszystko podmiot liryczny nie traci nadziei i szuka pomocy u Boga , jednocześnie przyznając mu jego wyższość nad nim samym.