Analiza składniowa zdania.

Zdanie to podstawowa jednostka w procesie komunikacji. Zdanie składa się z:

1. Orzeczenia – czasownik w formie osobowej, lub związek łącznika i orzecznika wyrażający czynność, proces lub stan określany przez zdanie. Łącznik to osobowa forma czasownika być, stać się, zostać, orzecznik to rzeczownik w narzędniku, lub przymiotnik w mianowniku, lub liczebnik, imiesłów przymiotnikowy, zaimek w mianowniku

2. Podmiotu – rzeczownik lub zaimek wykonujący czynność, poddający się procesowi lub będący w stanie opisanym przez orzeczenie. Występuje najczęściej w formie mianownika, rzadziej w formie dopełniacza (w przypadku orzeczenia nie ma lub odmian czasowników wystarczać, brakować, przybywać ubywać, gdy przydawka to liczebnik wyższy od ośmiu). Ewentualnie może to być inna część mowy np.:

a. Chory jeszcze się nie obudził
b. Siedzący wstali z miejsc na powitanie
c. Pierwszy był bardzo zmęczony
d. Oni tutaj byli najwcześniej
e. Pływać jest zdrowo Czasami podmiotu domyślamy się z czasownika np.: Macie rację (podmiot – wy). Występują również zdania bezpodmiotowe np.: Boli mnie w kolanie

3. Przydawka – rzeczownik w formie innej niż mianownik, przymiotnik, lub liczebnik określający jakieś cechy podmiotu

4. Okolicznik – mówi o okolicznościach w jakich zdarzyła się rzecz opisana w orzeczeniu.

5. Dopełnienie – rzeczownik opisujący orzeczenie
Zdania złożone podrzędne dzielimy na przydawkowe, dopełnieniowe, okolicznikowe, lub podmiotowe. Zdanie podrzędne odpowiada na pytania takie jak przydawka, dopełnienie, okolicznik, lub podmiot. Stąd bierze się jego nazwa. W przypadku orzeczenia imiennego może wystąpić zdanie orzecznikowe. Szczególnym rodzajem zdania podrzędnego jest wypowiedzenie rozwijające: Weszli do domu Marii, z którego zaraz wyszli. Zdanie podrzędne w tym przypadku nie określa domu, lecz wprowadza nową informację.

Zdanie mające więcej niż dwa orzeczenia to zdanie lub wypowiedzenie wielokrotnie złożone

Należy potrenować analizę zdań złożonych na konkretnych przykładach