"Pan Tadeusz" epopeją.

„Pan Tadeusz” jest epopeją. Gatunek ten narodził się w starożytności i od czasów Homer uchodzi za najwybitniejszy gatunek poezji epickiej. Adam Mickiewicz wyraźnie nawiązuje do tradycji Homerowskiej. Dostrzegamy także w niektórych fragmentach wyraźne wzorowanie się Mickiewicz na Homerze. Możemy porównać opis serwisu z księgi XII do opisu tarczy Achillesa w Iliadzie. Także niektóre fragmenty opisu bitwy podczas najazdu na Soplicowo ujęte są na wzór Homerowy. Także motywy z mitologii świadczą o zainteresowaniu Mickiewicza literaturą starożytną. Homeryccy bogowie są uczestnikami akcji, mają ogromny wpływ na bieg wydarzeń, u Mickiewicza legenda stanowi natomiast zaledwie przedmiot porównań. Są wykorzystywane do scharakteryzowania postaci. Przykładem takiego wykorzystania mitów może być Hrabia. Ostatni z Horeszków, widząc grono soplicowskie zbierające grzyby, porównuje je z cieniami zmarłych snujących się w krainie podziemnej, a marchewka w ręce Zosi przypomina mu róg nimfy Amaltei. Świadczy to o wybujałej wyobraźni Hrabiego.
Ale fascynacja Mickiewicza światem starożytnym i jego wzorowanie się na Homerze nie decyduje jednak o zaliczeniu Pana Tadeusza do epopei. Świadczy o tym także wiele innych faktów. Jednym z nich jest to, że wydarzenia ukazany w Panu Tadeuszu są przedstawione na tle przełomowych wydarzeń historycznych. Przemarsz Napoleona na Rosję był dla ówczesnych Polaków wydarzeniem niebywale ważnym. Wiązali oni z Napoleonem swoje nadzieje i marzenia a niepodległym i wolnym kraju. Akcja dzieje się na tle rzeczywistych wydarzeń co jest charakterystyczne dla epopei.

Kolejnym argumentem przemawiającym za zaliczeniem Pana Tadeusza w poczet eposów jest występujący bohater zbiorowy. Szlachta Polska jest pokazana jako najważniejsza warstwa społeczna Polski. Mamy w utworze przekrój przez wszystkie warstwy wielmożów. Zaczynając od magnata Stolnika, który posiadał zamek i był ważną postacią polityczną. Później rodzina Sopliców pochodząca ze średniej warstwy szlacheckiej, posiadali oni dwór i własną służbę. Kończąc na zaścianku Dobrzyńskich, którzy niczym oprócz chwalebnej historii nie różnili się od chłopów.
Następnym argumentem na poparcie tezy, że Pan Tadeusz to epopeja jest narrator. Jak w każdej epopei występuje narrator wszechwidzący i wszechobecny. Przedstawia on wydarzenia i dopowiada nie przedstawione w dialogach kwestie. Ponadto nie komentuje on wydarzeń a jedynie je ukazuje. W znakomitej części utworu występuje narracja trzecioosobowa, we fragmentach możemy spotkać narrację pierwszoosobową. Występuje tu także dystans autorski. Mickiewicz ukrywa własną postać za opisywanymi wypadkami i przedmiotami.
Jeszcze jednym argumentem na rzecz tego, że Pan Tadeusz jest eposem może być używanie przez Mickiewicz retardacji. Często w najważniejszym dla danego wydarzenia momencie akcja jest zatrzymywana i Mickiewicz przechodzi do opisów przyrody. Taki zabieg podtrzymania napięcia jest także charakterystyczny dla epopei.

Epos zaczyna się zazwyczaj inwokacją. Nie inaczej jest w Panu Tadeuszu, rozpoczyna się on rozbudowaną apostrofą do Matki Bożej i Ojczyzny. Maryję prosi o przywołanie wspomnień z lat dziecięcych i przeniesienie w wyobraźni na Litwę. Chce być chociaż myślami w ojczyźnie, zmuszony do emigracji powraca duszą do karju lat dziecięcych. Do Ojczyzny zaś zwraca się jak do utraconego skarbu i porównuje ją do zdrowia.
Cechą epopei jest to, że jest to utwór dużych rozmiarów, tworzący fragmentaryczną kompozycję. Pan Tadeusz jest także utworem obszernym. Jest to jak przystało na epopeję utwór wielowątkowy, występują tu epizody i bohaterowie epizodyczni. Utwór jest podzielony na 12 ksiąg. Każda z nich może być oddzielną kompozycją. Świadczy to o tym, że jest to dzieło o fragmentarycznej kompozycji. Zbudowany jest na wierszy trzynastogłosowym. Takie ułożenie głosek jest także charakterystyczne dla epopei.

Jeszcze jednym argumentem jest to, że występują tu bardzo obszerne opisy przyrody. Mickiewicz opisuje chmury, wschody i zachody słońca, grzyby, muchy, burzę, las litewski, niebo, dziewiczą puszczę i wiele innych krajobrazów. W eposach często występują opisy przyrody które nie tylko są tłem do wydarzeń, ale także mają wpływ na akcję utworu. Jak na przykład rozmowa Tadeusz i Telimeny o lasach na Litwie i we Włoszech. Przyroda także komentuje wydarzenia. Przykładem może być burza w czasie najazdu na Soplicowo.
Sądzę, że te argumenty przekonają każdego, że Pan Tadeusz jest eposem. Utwór ten posiada wszystkie cechy tego rodzaju epickiego. Mamy do czynienia z idealnym przykładem epopei, w którym możemy znaleźć odzwierciedlone wszystkie jej właściwości i je poznać.