Wpływ języków obcych (francuski, włoski, niemiecki, angielski, łacina) na współczesną polszczyznę.

TEMAT: I. WSTĘP

1. Ogólna charakterystyka wybranych języków obcych:
- j. francuski – wywodzi się z j. łacińskiego który wyparł język celtycki. Ortografia tegoż języka została ustalona dopiero w XVIII wieku.
- j. niemiecki – wywodzi się z grupy języków germańskich. Jego kształtowanie dzielimy na trzy etapy rozchodzące się w czasie od VIII do XVI wieku.
- j. włoski – wywodzi się z grupy języków romańskich.
- j. angielski – wywodzi się z grupy języków germańskich. Powstał na podłożu dialektów przeniesionych do zamieszkanej przez Celtów Anglii przez plemiona Anglów oraz Sasów.
- j. łaciński – wywodzi się z grupy języków italskich. Dał początek językom romańskim i wywarł wpływ na wszystkie języki europy.

2. Najważniejsze rodziny językowe świata:

- indoeuropejska (Europa, część Azji, Ameryka Pn. i Pd., Afryka)
- chamito-semicka (pn. Afryka, pd.-zach. Azja)
- bantu (Afryka na pd. od Sahary)
- khoisan (pd. Afryka)
- kaukaska (Kaukaz)
- drawidyjska (pd. Indie)
- austroazjatatycka (wsch. Indie, Indochiny)
- austronezyjska (Oceania, Indonezja, Madagaskar)
- papuaska (Nowa Gwinea)
- chińsko-tybetańska (pd.-wsch. Azja)
- uralska (pn.-wsch. Europa, zach. Syberia)
- paleoazjatyjska, zw. też paleosyberyjską (wsch. Syberia, Kamczatka, Sachalin)
- eskimo-aleucka (obszary ark., od Grenlandii po Kamczatkę)
- na-dene (Kanada)
- algonkin (wsch. Kanada, pn.-wsch. Stany Zjednoczone)
- hoka-sju (pd.-wsch. Stany Zjednoczone)
- athapaskan (zach. część Ameryki Pn.)
- uto-aztek (Meksyk)
- karibi (Antyle, pn. Brazylia)
- arawak (pn.-zach. część Ameryki Pd.)
- tupi-guarani (wsch. część Ameryki Pd.)
- paleoamer. (Argentyna)
3. Typy języków świata:

- Analityczny – oddziela (izoluje) część znaczeniową od części gramatycznej, nie ma więc wyraźnej struktury wyrazowej; funkcję gramatyczną pełnią tu luźne morfemy posiłkowe i pozycja poszczególnych składników zdania; ponieważ morfemy gram. są ze względu na dużą frekwencję zwykle jednosylabowe, w językach analititycznych przeważają lub występują wyłącznie (jak np. w chińskim) „wyrazy” jednosylabowe
- Aglutynacyjny – tworzy wyrazy wielomorfemowe przez dodawanie do części znaczeniowej kolejnych elementów gram., z których każdy pełni tylko jedną funkcję; zaciera to wyrazistość granicy wyrazowej, która musi tu być specjalnie zaznaczona
- Inkorporacyjny – cechą charakterystyczną jest włączanie do czasownika określeń nominalnych, zwłaszcza zaimkowych, przez co całe zdanie koncentruje się w orzeczeniu; stąd inna nazwa tego typu: koncentryczny lub polisyntetyczny. W konsekwencji języki inkorporacyjne, podobnie jak analitityczne, są bezwyrazowe.
- Fleksyjny – część gramatycznej zmienia się w obrębie wyrazu, tworząc jednak z częścią znaczeniową ścisłą całość. Typ fleksyjny różni się od aglutynacyjnego tym, że jeden element gram. może pełnić kilka funkcji. Należy tu m.in. język polski, a w przeszłości wszystkie języki indoeuropejskie.
- Alternacyjny – funkcję gramatyczną pełnią wymieniające się samogłoski, podczas gdy spółgłoski nadają wyrazowi znaczenie, są więc elementem stałym. Ponieważ alternacja w swej istocie przypomina fleksję, niekiedy określa się ją terminem fleksji wewnętrznej. Typ alternacyjny w czystej postaci występuje rzadko, przykładem jego są języki chamito-semickie.



II. ROZWINIĘCIE


1. Ogólne cechy języka polskiego

- wywodzi się z grupy języków indoeuropejskich
- jest językiem fleksyjnym
- ma 7 przypadków
- 2 liczby
- 3 rodzaje (w liczbie mnogiej 2)
- dla czasowników istnieją kategorie osoby, czasu, trybu, strony i aspektu
- wyrazy są na ogół wielosylabowe
- akcent stały (poza regularnymi wyjątkami) na przedostatniej sylabie
- wyróżniamy dwa rodzaje j. polskiego: ogólny i gwarowy




2. Przykłady zapożyczeń w języku polskim:


- Język francuski:
* wizażysta
* malakser
* transza

- Język włoski:
* pizza
* cappuccino
* lasagne

- Język niemiecki:
* gastarbeiter
* msli
* pingwin

- Język angielski:
* market
* sorry
* kompatybilny

* Język łaciński
* poganin
* persona non grata
* personalia


2. Dziedziny życia na które są wywierane największe wtrącenia:

- Język francuski:
▫ kuchnia (cafe, sos)
▫ wygląd osobisty (fryzura, surdut)
▫ miary (litraż, metr)

- Język włoski:
▫ kuchnia (pizza, por)
▫ życie codzienne (mafioso, rokieta)
▫ muzyka (maestoso, primadonna)

- Język niemiecki:
▫ technika (magiel, fuga)
▫ zawody (majster, runolog)
▫ kuchnia (makrela, morela)


- Język angielski:
▫ informatyka (spam, worm)
▫ życie codzienne (hello, fuck)
▫ kuchnia (hamburger, fast-food)

- Język łaciński:
▫ minerały (rubin, rutyl)
▫ medycyna (primum non nocere, laudanum)
▫ astronomia (uniwersum, Mars)



II. ZAKOŃCZENIE


1. Czy ważny jest wpływ języków obcych na polszczyznę.
2. Czy języki obce dalej oddziaływają na język polski.
3. Czy ja używam zapożyczeń.




Bibliografia:
1. Multimedialna encyklopedia PWN : Literatura i muzyka;
2. W. Doroszewski Podstawy gramatyki polskiej, Warszawa 1963;
3. Z. Klemensiewicz Historia języka polskiego, Warszawa 1976;
4. H. Kurkowska Współczesna polszczyzna..., Warszawa 1986;
5. J. Tokarski Słownik wyrazów obcych PWN, Warszawa 1989;

© By Harnaś Inc. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, etc., without the prior written permission of the copyright holders.