Rozwój terytorialny Polski za pierwszych Piastów (960-1138).

W X wieku doszlo do zjednoczenia ludów z terenów Wielkopolski. Zamieszkujace ja plemie Polan podbilo nastepnie Kujawy i Mazowsze. W okolo 960 na czele panstwa stanal Mieszko I z dynastii Piastów. Rozpoczal on dosc agresywna polityke ekspansji, która doprowadzila do znacznego rozrostu panstwa. Po licznych walkach z Wieletami i Niemcami przylaczyl on do Polski Pomorze wraz z ujsciem Odry. W 965 roku Mieszko poslubil czeska ksiezniczke Dobrawe. Nastepstwem tego kroku byl pokój z Czechami (do czasu smierci Dobrawy) jak i przyjecie z rak czeskich chrztu w 966 roku. Zaleta tego kroku bylo unikniecie uzaleznienia od Niemiec. Sam chrzest dal Polsce zespolenie panstwa w calosc i utworzenie biskupstw (pierwsze w 968 w Poznaniu z biskupem Jordanem).W 981 utracil on Grody Czerwienskie na rzecz ksiecia kijowskiego Wlodzimierza. Po smierci swojej pierwszej zony Dobrawy, odebral on Czechom Slask, jak i najprawdopodobniej Malopolske z Krakowem i Sandomierzem. Terytorium panstwa Mieszka wynosilo okolo 250 tys. km i liczylo okolo 1 mln ludnosci.
Po smierci Mieszka I w 992 roku, na tronie polskim doszlo do walki o wladze pomiedzy potomkami wladcy. Jednakze Bolesław Chrobry dosc szybko uporal sie z konkurentami do wladzy i zasiadl na tronie jako ksiaze polski. Za jego panowania Polska urosla do rangi potegi, powiekszyla swoje terytorium jak i umocniona zostala pozycja chrzescijanstwa.
W 997 roku miala miejsce tragicznie zakonczona misja biskupa Wojciecha w Prusach. Boleslaw wykupil zwloki meczennika i postaral sie o uznanie Wojciecha swietym. Boleslaw zadbal o utworzenie biskupstw w Krakowie, Wroclawiu i Kolobrzegu, jaki i arcybiskupstwa w Gnieznie. W 1000 roku doszlo do zjazdu w Gnieznie. Pielgrzymka cesarza Ottona III byla bardzo waznym krokiem w stosunkach miedzynarodowych Polski. Kraj Boleslawa uznany zostal za kolejna potege chrzescijanska i wlaczono go do planów cesarza o utworzeniu panstwa uniwersalnego (Galia, Germania, Italia, Slowianszczyzna). Chrobry otrzymal od Ottona insygnia w postaci diademu i wlóczni sw. Maurycego, co równalo sie ze zgoda cesarza na koronacje polskiego wladcy. Jednak tuz po spotkaniu w Gnieznie Otton III zmarl, a Polska weszla na droge wojny z Niemcami. Wojny przebiegaly w trzech etapach:
-1002-05 - Boleslaw zajal Milsko, Luzyce i Misnie, a w 1003 Czechy Morawy i Slowacje. Odmowa zlozenia cesarzowi Henrykowi II holdu z Czech spotkala sie z atakiem Niemców na Polske. Dotarli oni pod Poznan, gdzie zawarto pokój, na mocy którego Boleslaw utracil wiekszosc zdobytych ziem.
-1007-13 - Chrobry zajal Milsko i Luzyce. Po dosc dlugich walkach cesarz na mocy pokoju w Merseburgu oddal te ziemie Boleslawowi jako lenno.
-1015-18 - Polska skutecznie obronila swoich granic przed agresja Niemców, zakonczona pokojem w Budziszynie. Polska utrzymala Milsko i Luzyce, a w Misni cesarz zobowiazal sie osadzic margrabiów przyjaznych Polsce. Ponadto Chrobry otrzymal wsparcie na wyprawe kijowska.
W 1018 Boleslaw wyruszyl na Rus Kijowska, która zostala ograbiona, a na tronie zamiast obalonego Jaroslawa Madrego Boleslaw osadzil swojego ziecia Swietopelka. Ponadto do Polski przylaczono Grody Czerwienskie, utracone przez Mieszka.
Tuz przed smiercia w 1025 roku Boleslaw Chrobry koronowal sie na pierwszego króla Polski. Stal on sie od tej pory \"pomazancem bozym\" panujacym z woli Boga.
Po smierci Boleslawa Chrobrego na tronie Polskim zasiadl Mieszko II, który jeszcze w 1025 roku koronowal sie na króla. Jego bracia Bezprym i Otton zostali pominieci. Polska jednak przezywala kryzys, który rozpoczal sie juz pod koniec panowania Chrobrego. Glównymi powodami byly
-slaba integralnosc z nowymi terenami (Milsko, Luzyce, Grody Czerwienski),
-szybki rozwój terytorialny przy powolnym rozwoju kadry urzedniczej,
-koniec procesu ksztaltowanie sie struktur panstw osciennych,
-próby uniezaleznienia sie rycerstwa od wladzy centralnej,
-obciazenie spoleczenstwa podatkami, na Kosciól, panstwo i druzyny.
Poczatkowo Mieszko II kontynuowal polityke ojca. Usunal rodzenstwo i wyruszyl na wyprawe lupiezcza do Saksonii. Jednak juz w 1031 doszlo do pierwszych niepowodzen. Jednoczesnie na Polske uderzyl Jaroslaw Madry, odbierajac nam Grody Czerwienskie i cesarz Konrad II odbierajac Milsko i Luzyce. Mieszko II zmuszony zostal od ucieczki do Czech, a Konrad wraz z Jaroslawem osadzili na tronie przychylnego sobie brata Mieszka Bezpryma. W 1032 powrócil Mieszko i usunal Bezpryma z tronu, ten jednak zdazyl odeslac cesarzowi insygnia koronne, zrzekajac sie prawa do koronacji. W 1034 umiera Mieszko II. Po jego smierci narastajacy od lat kryzys nasila sie. Po powstaniu Mazowsze odrywa sie od Polski pod wladza Maslawa. W 1039 ksiaze czeski Brzetyslaw najechal na Polske, zajmujac Wielkopolska i Slask. Wywiózl on z Polski relikwie sw. Wojciech i bardzo zniszczyl zajete tereny. Istnieje hipoteza, ze w latach 1034-39 polska byla pod panowaniem Boleslawa Zapomnianego, syna Mieszka II lub, ze nastapil rozpad panstwa na ksiestwa.
W 1039 roku z pomoca cesarza Henryka II na tron polski wszedl syn Mieszka II ksiaze Kazimierz. Z pomoca Jaroslawa Madrego pokonano na Mazowszu Maslawa i tereny te wcielono do Polski. W 1050 cesarz uznal zwierzchnictwo Polski nad Slaskiem, lecz pod warunkiem placenia trybutu cesarstwu niemieckiemu. Kazimierz zreformowal wojsko. Wojowie w zamian za sluzbe na wezwanie wladcy otrzymali ziemie. Zmniejszylo to koszt ciaglego utrzymania wojska, który spoczywal na panstwie oraz doprowadzilo do rozkwitu rycerstwa. Ponadto Kazimierz rozbudowal Kraków, przenoszac don glówne instytucje (m.in. arcybiskupstwo).
Po smierci ksiecia Kazimierza, na tronie polskim zasiadl jego syn ksiaze Boleslaw. Nowy wladca prowadzil bardzo ozywiona polityke miedzynarodowa:
-Zmienil kierunek orientacji polityki polskiej z poparcia dla cesarza na poparcie dla papieza. Zaznaczyc nalezy, ze w latach panowania Boleslawa mial miejsce spór pomiedzy papiezem Grzegorzem VII a cesarzem Henrykiem IV. Efektem poparcia papieza bylo przywrócenie metropolii koscielnej w Gnieznie, oraz ufundowanie biskupstwa w Plocku. Ponadto Boleslaw otrzymal zgode na koronacje, która odbyla sie w 1076 roku.
Polityka Boleslawa przywrócila Polsce pelna niezaleznosc. Zakonczyl on proces odbudowy Polski po kryzysie monarchii wczesnopiastowskiej.
W 1079 Boleslaw zmuszony zostal do ucieczki na Wegry, gdzie w 1081 roku zmarl w niewyjasnionych okolicznosciach.
Po wejsciu na tron Wladyslawa Hermana Polska znów poczela podupadac. Stracila znaczenie miedzynarodowe wypracowane przez Boleslawa Smialego. Herman zrezygnowal z koronacji, zmieniajac kierunek polityki polskiej z propapieskiego na procesarski. W imieniu Wladyslawa rzady sprawowal wojewoda Sieciech z rodu Starzów. Sprawowal on jednak brutalne rzady, przeciwko którym wystapili mozni, którzy za panowania Hermana zanotowali powazny wzrost znaczenia. Zmusili oni Wladyslawa do uznania nieslubnego syna Zbigniewa, któremu król nadal Slask. Sieciech zaatakowal Slask i uwiezil Zbigniewa. Ten jednak odzyskawszy wolnosc sprzymierzyl sie ze swoim bratem Boleslawem Krzywoustym. Bracia wraz z moznymi doprowadzili do usuniecia Sieciecha. Na Wladyslawie Hermanie wymusili oni przyznanie poszczególnych dzielnic. W 1097 roku doszlo do podzialu kraju .
-Wladyslaw Herman utrzymal wladze zwierzchnia, dzielnice mazowiecka i glówne grody.
-Zbigniew otrzymal Wielkopolske i Kujawy,
-Boleslaw Krzywousty dostal Slask i Malopolske, jednak glówne grody obsadzone byly przez wojska Wladyslawa.
Po smierci Hermana w 1102 roku Zbigniew zajal Mazowsze, a Boleslaw grody ojca. Doszlo do konfliktu miedzy bracmi, który przerodzil sie w wojne. W latach 1106-07 Boleslaw zajal ziemie Zbigniewa, podczas gdy ten uciekl do cesarza Henryka V. W 1109 Henryk zaatakowal Boleslawa i doszlo do bardzo krwawej wojny podjazdowej (slynna obrona Glogowa i bitwa na Psim Polu). Dzieki sojuszowi Boleslawa z Wegrami i zastraszeniu Czech, wyprawa wojenna cesarza zakonczyla sie kleska. Z rozkazu Boleslawa pojmany Zbigniew zostal oslepiony. W latach 1116-23 Boleslaw podbil Pomorze. Pierwsze przylaczyl Pomorze Gdanskie, a nastepnie Zachodnie i Zaodrzanskie. Pomorze Gdanskie wlaczono do polski a na Zachodnim wladze sprawowal Wracislaw, jako lennik polski.
Boleslaw Krzywousty prowadzil równiez bardzo ozywiona polityke zagraniczna. Misja chrystianizacyjna na Pomorzu doprowadzila do utworzenia we Wloclawku i na Wolinie biskupstw. Malzenstwo Rysky, córki Boleslawa z Magnusem królem Danii i Szwecji doprowadzilo do sojuszu z tymi panstwami. W 1135 Boleslaw zlozyl w Magdeburgu hold lenny z Pomorza cesarzowi Lotarowi III. Musial sie on równiez zmagac z czestymi wyprawami lupiezczymi ze strony Czech.
Po smierci Boleslawa w 1138 weszla w zycie jego ustawa sukcesyjna. Nie byl to jednak jego testament. Zgodnie z ustawa, kazdy potomek wladcy mial otrzymac swój udzial w panstwie. Mialo to zaprzestac bratobójczych wojen o wladze. Wprowadzono zasade senioratu, na mocy której tron, jaki i dzielnice senioralna, mial posiadac najstarszy syn Boleslawa, a nastepnie najstarszy z rodu Piastów. Ponadto wprowadzono zasade pryncypatu. Princeps (senior), oprócz posiadania dzielnicy senioralnej (w sklad której wchodzila ziemia sieradzka, krakowska, leczycka, Pomorze Gdanskie i zachodnia Wielkopolska z Gnieznem) i wladzy zwierzchniej, posiadal zwierzchnictwo nad Pomorzem Zachodnim, sprawowal polityke zagraniczna, wladze sadownicza, mianowal wszystkich kasztelanów jak i sprawowal zwierzchnictwo nad Kosciolem i inwestytura. Panstwo zostalo podzielone nastepujaco:
-Wladyslaw II Wygnaniec - dzielnica senioralna, Slask, ziemia lubuska,
-Boleslaw IV Kedzierzawy - Mazowsze, czesc Kujaw,
-Mieszko III Stary - Wielkopolska z Poznaniem,
-Henryk Sandomierski- ziemia sandomierska
-Salomea (wdowa po Boleslawie) wraz z najmlodszymi synami i córkami otrzymala ziemie leczycka


LITERATURA:
- "Historia dla szkól srednich zawodowych"- Halina Tomalska
- "Historia Polski"- Jerzy Wyrozumski
- "Poczet królów i ksiazat polskich"- Andrzej Garlicki

Praca semestralna (liceum zaoczne) oceniona przez nauczyciela na dostateczny