Jak został przedstawiony obraz szlachty w "Panu Tadeuszu"

Okres romantyzmu nie był łatwym czasem w historii Polaków. Ich codzienność nie była sielanką, a z każdym kolejnym dniem narodowej niewoli gasły w nich ostatnie promyki nadziei na lepszą przyszłość. W świetle tych bolesnych wydarzeń „Pan Tadeusz” jest zdecydowanie dziełem wyjątkowym i niezwykle ważnym jest, by, interpretując jego treść, mieć na uwadze również kontekst historyczny. Tło epoki okazuje się bowiem kluczowe dla zrozumienia specyficznego obrazu szlachty, nakreślonego przez Mickiewicza we wspomnianej epopei – „Pan Tadeusz” jest jednym z utworów pisanych „ku pokrzepieniu serc”, wyrazem nostalgii i tęsknoty za ojczyzną, więc jego główną misją było podarowanie czytelnikom namiastki normalności, idyllicznej i bezpiecznej krainy, która, choć istniała tylko na papierze, mogła wzbudzić w nich iskrę nadziei. Po wnikliwej analizie staje się oczywiste, że autor niewątpliwie przedstawił tę grupę społeczną w sposób wysoce wyidealizowany, co postaram się uzasadnić poniższymi argumentami.

Pierwszym argumentem, jakiego użyję w celu dowiedzenia tej myśli jest fakt, że poeta opisuje jedynie tę nieco bardziej interesującą i przyjemną część soplicowskiej codzienności. W utworze możemy znaleźć intrygujące opisy polowań, grzybobrań, czy zajmujących dyskusji przy bogatych ucztach. Mickiewicz skupił się głównie na tradycjach i pominął tak prozaiczne i codzienne czynności jak różne zajęcia gospodarcze, np. karmienie zwierząt, czy uprawa roli. Z kolei nieliczne opisy tych rolniczych prac ukazuje w tak niezwykle poetycki sposób, że wyobrażamy je sobie nie jako przykry obowiązek, lecz jako łatwe, lekkie i wdzięczne zajęcia. Autor obrazuje życie tamtejszej szlachty jako sielankę pełną beztroski i szczęścia. Elementy codzienności zaścianka są jednak niemalże całkowicie pominięte. Podkreślony jest za to jego patriotyzm i przywiązanie do ojczyzny.

Kolejny powód, który pokazuje, że obraz szlachty, wykreowany przez Mickiewicza jest wyidealizowany, to fakt, że akcja utworu toczy się latem, czyli w okresie bardzo pogodnym, napełniającym nas pozytywną energią i radością. Nawet najcięższe prace w kwitnącym i pełnym życia ogrodzie, skąpanym w promieniach letniego słońca przyjmują o wiele przyjemniejszą i łatwiejszą postać. „Pan Tadeusz” jest także wypełniony przepięknymi opisami przyrody, co również odwraca naszą uwagę od szarej codzienności i kreuje w naszej wyobraźni obraz Soplicowa jako miejsca pozbawionego wszelkich trosk, a tamtejszą szlachtę ukazuje jako wspaniałą, serdeczną i zaprzyjaźnioną społeczność.

Mickiewicz to niezwykle patriotyczna osoba, tęskniąca za swoją ojczyzną. Pisząc tę opowieść pragnął wrócić wspomnieniami do „kraju lat dziecinnych”, do idealnego miejsca, pełnego radości i piękna. To oczywiste, że przedstawiłby je w jak najlepszy sposób. Nie skupiał się na wadach, lecz głównie na zaletach polskiego społeczeństwa. Pokazywał ich przywiązanie, patriotyzm, wspaniałe tradycje, a także umiejętność zjednoczenia się w walce przeciw wspólnemu wrogowi. Poeta nie pomijał także szlacheckich wad, jednak przedstawił je w sposób zdystansowany i nieco komiczny, sprawiając, że stają się nic nieznaczącymi drobnostkami. Jego tęsknota za ojczyzną i ogromna miłość do niej sprawiły, że pokazał ją właśnie w tak niezwykły, pełen uroku i piękna sposób.

Uważam, że obraz szlachty, jaki Mickiewicz wykreował w „Panu Tadeuszu” jest dość mocno wyidealizowany. Szare strony tamtejszej codzienności zostały przysłonięte przez przyjemniejsze czynności, co sprawia, że ich życie w naszej wyobraźni staje się sielanką. Utworu nie można jednak traktować jako dzieła o charakterze czysto historycznym. Spojrzenie poety jest dość subiektywne, tym bardziej, że epopeja została napisana w celu odwrócenia uwagi od zwaśnionego, przygnębionego i zaniepokojonego o losy swojej ojczyzny społeczeństwa. Myślę jednak, że mimo to „Pan Tadeusz” jest świetnym źródłem wiedzy o dawnych tradycjach i obyczajach i każdy patriota powinien się z nim zapoznać.