Obraz utraconej ojczyzny ukazany w „Epilogu” do „Pana Tadeusza”. Jakie elementy wspólne odnajdujesz w całości dzieła?

„Pan Tadeusz” został wydany w Paryżu, gdzie Adam Mickiewicz przebywał na emigracji. Oddalony od ojczyzny poeta, by zapomnieć o trudach tułactwa, pocieszyć siebie i dodać otuchy emigrującym tułaczom, stworzył dzieło przenoszące nas czytelników w świat wyidealizowanego w pamięci kraju lat dziecinnych, „ (...) zawsze zostanie Święty i czysty jak pierwsze kochanie, Nie zburzony błędów przypomnieniem, Nie podkopany nadziei złudzeniem”. Ogarnięty przygnębieniem poeta tworzy obraz swojej ojczyzny Litwy, która jawi się jako idylliczna kraina, na zawsze utracony kraj beztroski, szczęścia, harmonii człowieka z naturą. W tym „raju utraconym” wszystko jest piękne i dobre, gdyż jest poecie znane i bliskie „(...)Ten kraj szczęśliwy, ubogi i ciasny, Jak świat boży, tak on był własny!” Kraj lat dziecięcych poety to nie tylko przestrzeń wypełniona wspomnieniami przyrody i jej uroków. Ojczyzna, do której tak tęsknił Mickiewicz, to również świat ludzi żywych i działających. Wszyscy są obywatelami Rzeczpospolitej i jednoczą się w słusznej sprawie, którą jest dobro ojczyzny, przez co stają się dla siebie bliscy, a ich uczucia są prawdziwe i autentyczne. Dla dobra kraju potrafią zapomnieć o osobistych urazach, zawsze są zdolni do pogodzenia się, solidarności w walce przeciwko nieprzyjacielowi i wrogim krajom. Mickiewiczowski obraz utraconej ojczyzny, ukazany w Epilogu, jest więc przede wszystkim idyllą, stanowiącą utopię ludzkiej szczęśliwości. Poeta wyraźnie wyidealizował swoją ojczyznę, której obraz widoczny jest nie tylko w Epilogu, ale dokonuje się na różnych płaszczyznach całego poematu.

Panujący w całym utworze klimat jest pogodny i ciepły. Życie w Soplicowie toczy się zgodnie z odwiecznym rytmem przyrody, nie jest zakłócone przez siły „ z zewnątrz” –walki, zabójstwa, grabieże. Mieszkańcy utrzymują między sobą przyjazne, zgodne stosunki sąsiedzkie, organizując wspólne polowania, wyprawy do lasu, uczty. Przedstawieni są jako wielka rodzina, w której każdy ma swoje miejsce i każdy jest niezbędny. Panuje w niej określona hierarchia, widoczna choćby w zasiadaniu do stołu czy w drodze powrotnej z lasu. Wyraźnie widać posłuszeństwo wobec starszych i życiową mądrość dorosłych. Wszystko jest podporządkowane pewnym niezmiernym regułom, wszystko ma swój czas i miejsce. Zasady panujące w tej wsi, ich cel, zostają jasno wyrażone już na pierwszych kartach epopei, kiedy to Sędzia wygłasza nauki o grzeczności .
Mieszkańcy Soplicowa i Dobrzyna to pracowici, dobrzy gospodarze, zarazem gorący patrioci kultywujący napoleońską tradycję. Społeczność ta jest bardzo zżyta ze sobą, często spotyka się przy różnych okazjach, aby porozmawiać, wymienić poglądy, bawić się- Soplicowo żyje własnym życiem, odizolowanym od problemów współczesnego świata, jakby poza jego granicami.

W „Panu Tadeuszu” poeta umieszcza całą zbiorowisko postaci, które stanowią przekrój polskiego społeczeństwa i prezentują różne wymiary polskości. I tak, jedni bohaterowie są głęboko przywiązani do tradycji i jej klimatów, inni natomiast wolą zagraniczne podróże i tamtejsze pejzaże. Wszyscy jednak czują się w głębi duszy Polakami. Poeta- realista stara się przedstawić ich obiektywnie i sprawiedliwie. Jednakże tęsknota za krajem dzieciństwa, świadomość, że świat, o którym pisze, już odchodzi w przeszłość, każą mu w opisie każdej postaci wydobywać głównie jej zalety. Wad natomiast nie ukrywa, ale stara się ich nie wyolbrzymiać. Traktuje je raczej z humorem i pobłażliwością niż z ironią czy sarkazmem. Kreując w taki sposób bohaterów swojej epopei Mickiewicz wzbudza w czytelniku przekonanie, że w świecie przez niego wspominanym nie było ludzi złych czy bezwartościowych. Bywali wprawdzie kłótliwi, zapalczywi, skłonni do procesowania się, jednak tkwiły w nich także wielkie cnoty, które górowały nad ich wadami. Zawsze potrafili zjednoczyć się, by ofiarnie walczyć z wrogiem.

Ogólny klimat całego utworu jest pełen optymizmu i pomyślnych rozstrzygnięć. Wydarzenia, które mogą zakończyć się tragicznie, znajdują swe szczęśliwe rozwiązanie, ludzka nienawiść sama się wypala , a ci, którzy popełnili zbrodnie, uzyskują wybaczenie i odkupienie win.
Opisy przyrody w „Panu Tadeuszu” mają na celu opóźnienie rozwoju wydarzeń i pobudzanie ciekawości czytelnika. Jednak w sensie bardziej duchowym, opisy te przenoszą ukojenie. Dzieje się tak dlatego, że chociaż wspomnienie utraconej ojczyzny sprawia ból i zasmuca, to jednak powrót do tego kraju, jeśli nawet nie fizyczny, przynosi również ulgę. Występuje tu również bogactwo i różnorodność oraz wierność i piękno opisów ojczystej przyrody np. wschody i zachody słońca, chmur. Przyroda jest tłem wydarzeń, a nastrój panujący w niej wywiera wpływ na nastrój ludzi. W utworze tym występuje personifikacja przyrody, a przypisane jej cechy sprawiają wrażenie, że ona żyje. Mickiewicz ukazuje barwy takimi, jakie one są w dobrym oświetleniu i tak, by wywoływały wrażenie prawdziwości w umyśle czytelnika. Widoczny jest również paralelizm świata ludzi i przyrody.

Kraj lat dziecinnych Mickiewicza to kraj pełen pięknych pejzaży i dobrych szlachetnych ludzi, jednakże nie jest to świat pozbawiony historii- także niechlubnej. Poeta zdaje sobie doskonale sprawę z tego, że państwo bez przeszłości jest państwem, które nie istniało i nie istnieje. Taki świat nie ma prawa bytu. Dlatego też świat przedstawiony w utworze nie funkcjonuje w oderwaniu od wydarzeń historycznych. Tłem dla fabuły tego dzieła jest kampania napoleońska roku 1812, a przede wszystkim marsz wojsk Napoleona na Moskwę. Zaskakujące jest natomiast to, że Mickiewicz kończy historię bohaterów z Soplicowa niemalże w przededniu klęsk napoleońskiej. W ten sposób pozostawia on czytelnikowi, opis kraju lat dziecinnych nie dotkniętych wojną dając tym samym nadzieję, że przyjdą jeszcze lepsze dni. Przedstawienie wydarzeń, takich jak wkroczenie Legionów na teren polski, ogłoszenie przez Zosię i Tadeusza uwłaszczenia chłopów, ma budzić optymizm i wiarę, że „raj utracony” może zostać przywrócony.

Historia to nie tylko wydarzenia, to przecież tez obyczaje, zasady, zwyczaje, przedmioty, które są nam przekazywane przez naszych przodków. To, że kucharka używa buńczuka do obsługi żarna rapierów do rożna, że Scyzoryk znalazł się w taborze generała, jest dowodem, że istnieje rytm pokoju i rytm wojny. A w istocie wszystkie rekwizyty materialne i duchowe były traktowane jako relikwie narodowe, które zawsze mogą ożyć jako nauka, przykład, wcielenie ducha narodowego.

Mickiewicz przywołuje bliskie sercu każdego Polaka symbole polskości: „Madonnę Częstochowską i Ostrobramską z jego wiernym ludem, obraz pól malowanych zbożem rozmaitym, szlachecki dworek Soplicy- „centrum polszczyzny”. Świat wykreowany przez poetę ma cech krainy doskonałej, unoszący utracony kraj szczęśliwego dzieciństwa w strefę baśni. W kraju tym równocześnie kwitną kwiaty wiosenne i dojrzewają owoce jesieni., żniwiarze kończą żniwa i kosi się trawę, a święto Matki Bożej Zielnej przypada na Niedzielę Palmową. W tym raju rosną drzewa, krzewy i trawy niby takie same jak w rzeczywistości, podobne, ale jednak inne, piękniejsze, ubarwione. Pejzaż Soplicowski, pełen spokoju, harmonii, przypomina sielski obrazek. Mickiewicz wprowadza liczne opisy ojczystej przyrody, która, jak w świecie baśni, często podlega animizacji i antropomorfizacji.

Ostatni Zajazd na Litwie przekształca Mickiewicz w nierzeczywistą, barwną baśń, w której nawet groźne wydarzenia przedstawione są w sposób humorystyczny. W ten sposób „Pan Tadeusz” spełnia funkcje terapeutyczne, a świat w nim przedstawiony ma cechy rzeczywistości doskonałej, idyllicznej.

W swoim utworze pragnął oddać klimat tamtych beztroskich lat. Zaznacza też, iż dzieło powstawało przy współudziale przyjaciół, którzy zgromadzeni wokół poety, powracali myślami w ojczyste strony. Mickiewicz pragnął przybliżyć nadzieje, sprawić, żeby emigranci, choć w myślach mogli znowu znaleźć się w rodzinnym domu, chciał umożliwić powrót „ na Ojczyzno łono”, do kraju beztroskiego, serdecznego, na pół baśniowego.